Gwelet an tarzh evit Hayao Miyazaki

{{Infobox Filmaozer
| anv                = Hayao Miyazaki
| lezanv             = 
| anv ganedigezh     = 宮崎駿<br />Miyazaki Hayao
| skeudenn           = Hayao Miyazaki.jpg
| ment ar skeudenn   = 200
| alc'hwez           = 
| deizad ganedigezh  = {{Deiziad|5|genver|1941}} (69 bloaz)
| lec'h ganedigezh   = [[Tokyo]], {{Japan}}
| broadelezh         = [[Japan]]at
| deiziad marv       =
| lec'h marv         = 
| micher             = [[Filmaozer]]<br />[[Treser]]
| filmoù             = ''[[Kaze no Tani no Naushika]]''<br />''[[Tenkū no Shiro Rapyuta]]''<br />''[[Tonari no Totoro]]''<br />''[[Mononoke Hime]]''<br />''[[Sen to Chihiro no Kamikakushi]]''<br />''[[Hauru no Ugoku Shiro]]''<br />''[[Gake no ue no Ponyo]]''
| lec'hienn ofisiel  = [http://www.ghibli.jp ghibli.jp]
| amg                = 
| imdb               = 0594503
}}
'''Hayao Miyazaki''' (宮崎 駿) zo ur [[mangaka]], ur [[filmaozer]] [[tresadennoù-bev]] [[japan]]at ha kenkrouer [[Studio Ghibli]]. Ganet eo d'ar [[5 a viz Genver]] [[1941]] e [[Tokyo]], e [[Japan]].

Tost dianavezet er c'hornôg war-bouez an dud sot gant ar [[manga]] betek embannadur etrevroadel ''[[Mononoke Hime]]'' e [[1999]], e filmoù o deus hiziv an deiz ur berzh bras e pep lec'h er bed ha dreist-holl e Japan e-lec'h m'o deus e filmoù graet rekordoù<ref name="history of ghibli">{{ja}}{{fr}} ''La naissance du Studio Ghibli'', teulfilm skignet d'ar 5 a viz Gouere 1998 war Nihon TV. Bonus an DVD ''[[Kaze no Tani no Naushika]]''.</ref>.

E filmoù a vez alies savet diwar ar memes temoù pennañ : an darempred etre an [[denelezh]] hag an [[natur]], an [[ekologiezh]] hag an [[teknologiezh|deknologiezh]], hag an diaester da chom [[peoc'helezh|Peoc'helour]] en ur bed ma vez brezel. Tudennoù pennañ e filmoù a vez peurvuiañ merc'hed yaouank pe kreñv ha dizalc'h, hag an dud "drouk" o deus perzhioù n'int ket gortozet en tresadennoù bev boas, hag a lak da soñjal er c'h/[[kami]] eus ar [[Shintoegezh|relijion shintoek]].

E oberennoù a vez peurvuiañ graet evit ar vugale hag an dud gour, war-bouez [[Mononoke Hime]] hag a zo feulsoc'h eget ar re all. E Japan ez eo lakaet ken barrek ha [[Osamu Tezuka]], hag er c'hornôg e vez alies keñveriet gant [[Walt Disney]].

Resev a ra enoroù ar gazetenn ''[[Time Magazine|Time]]'' e [[2006]] ar pezh a lak anezhañ evel unan eus ar personelezhioù asiat gant ar muiañ a levezon<ref>{{en}} [https://web.archive.org/web/20061122014634/http://www.time.com/time/asia/2006/heroes/at_miyazaki.html ''Hayao Miyazaki: In an era of high-tech wizardry, the animé auteur makes magic the old way''], Time Asia, 13 a viz Du 2006</ref>.

== Buhezskrid ==
=== Bugaleaj ha yaouankiz ===
Ganet d'ar 5 a viz Genver 1941 e Tokyo<ref name="nausicaa-hayao">{{en}} [http://www.nausicaa.net/miyazaki/miyazaki/index.html Buhezskridig war Nausicaa.net]</ref> (e karter [[Akebono]] e arondisamant [[Bunkyo]]), eilvet en ur familh pevar paotr,<ref name="miyazaki-details">{{en}} [http://www.nausicaa.net/miyazaki/miyazaki/101.html ''Details about Miyazaki'']</ref> (Arata (ganet e miz Gouere 1939), Yutaka (ganet e miz Genver 1944), ha Shirō)<ref name="miyazaki-biography">{{en}} Steven Feldman, [http://www.nausicaa.net/miyazaki/miyazaki/miyazaki_biography.txt''Hayao Miyazaki Biography, Revision 2''], 24 juin 1994, Nausicaa.net</ref>, e bugaleaj a zo merket gant ur Japan distrujet gant an [[eil brezel bed]]. Oberennoù Miyazaki a vo awenet-tre gant an darvoud-se.

E zad, Katsuji Miyazaki, a zo neuze rener Miyazaki Airplane, un embregerezh sevel kirri-nij a oa d'e vreur (eontr Hayao) hag a produe [[gouarn]]où ar [[Mitsubishi A6M|Zero]] (Karr-nij japanat). Kavet e vez ur bern a daveoù d'ar c'hirri-nij pe d'an oabl dre vras e oberennoù Miyazaki, awenet gant endro labour e zad.<ref name="mccarthy">{{en}} Helen McCarthy, ''Hayao Miyazaki: Master of Japanese Animation'', Stone Bridge Press, 1999, {{ISBN|1880656418}}</ref>.

Mamm Hayao a zo bet tapet gant ar torzhellegezh melkeineg, chom a ra d'an hospital, a-raok distro en ti e-pad nav bloaz. Hayao a oa tost dezhi, ar pezh a zo diskouezet er film ''[[Tonari no Totoro]]''<ref name="miyazaki-details"/>. Shirō Miyazaki, breur yaouer Hayao a laro ez eo diazezet tudenn Dora e-barzh ''[[Tenkū no Shiro Rapyuta]]'' war hini o mamm, evit ar pezh a denn diouzh ar bersonnelezh.<ref name="miyazaki-biography"/>.

Terc'hout a ra kuit ar familh Miyazaki ar brezel o tilojañ e 1944 ha 1945 (O vont da skouer da [[prefeti Tochigi]], e [[Utsunomiya]] ha [[Kanuma]], e norzh Tokyo). Labouradeg Miyazaki Airplane a oa e Kanuma. Hayao a anavezo teir skol disheñvel e c'hwec'h bloaz : etre 1947 ha 1949 ez eo enskrivet en ur skol kentañ derez eus Utsunomiya, e 1950 e ra e studioù e skol Omiya e karter [[Suginami]] Tokyo, dre m'eo staliet ar familh e gêr-benn, eus 1951 da 1955 e Skol Eifuku. Tremen a ra e bloavezhioù lisead e Skol Omiya (1956 ha 1957) hag el lise Toyotama (1958)<ref name="miyazaki-biography"/>{{,}}<ref name="mccarthy"/>.

E-pad e bloavezh lise diwezhañ e tizolo ar c'hentañ tresadenn-bev japanat e livioù, ''[[Hakuja den]]'' eus an animatour [[Yabushita Taiji]] eus ar studio Toei, awenet gant ur gontadenn a vro [[Sina]]. Evit Hayao e vo ur cheñchamant bras en e vuhez ; laret a ra bezañ e karantez gant an harozez, Pai-nyan, ha bezaén bet leñvet an nozvezh a-bezh<ref name="miyazaki-details"/>. Plijout a rae kalz dezhañ oberennoù [[Osamu Tezuka]] ha pleustriñ a ra war an tresañ, oc'h ober tresadennoù kirri-nij er penn-kentañ, evit ober ar memestra ha Tezuka, met merzout a ra ne c'hell ket tresañ an tudennoù<ref name="miyazaki-biography"/>. Un devezh, merzout a ra ne rae nemet kopiañ stil Tezuka, deviñ a ra neuze holl ar mangaioù treset gantañ ; laret en deus bezañ kavet e oa diaes-tre krouiñ e stil dezhañ<ref name="miyazaki-details"/>. E [[1962]], kregiñ a ra gant studioù ekonomiezh e [[Gakushuin]] ha skrivañ a ra un dezenn war an industriezh japanat. Ar memes bloavezh, mont a ra en ur strollad enklaskoù e Gakushuin war al lennegezh evit ar bugale<ref name="miyazaki-biography"/>.

=== Penn-kentañ e labour e studio Toei ===
Kregiñ a ra Miyazaki da labourat e miz Ebrel [[1963]] evel esaouener er [[studio Toei]]<ref name="nausicaa-hayao"/>. Anavezet eo gant e labour war ''[[Garibā no Uchū Ryokō]]'' (1965) ; dre m'en deus ket kavet fin ar film dedennus e kinnig unan all, a zo asantet ha enbarzhiet er film. Goude ur gourdonadeg tri miz, labourat a ra war ar film ''Wan wan chushingura'', ha war kentañ heulienn skinwel ar studio, ''Ôkami Shônen Ken'', kevezer ''Tetsuwan Atomu'' eus [[Osamu Tezuka]]. Resev a ra ur gopr a 19500 yen (e randi e karter [[Nerima]] a goust dezhañ 6000 yen)<ref name="miyazaki-biography"/>.

Pa grog e [[1964]] kudennoù sindikat er studio, kemer a ra Miyazaki penn ar manifesterien ha dont a ra da vezañ sekretour pennañ [[sindikad]] al labourerien<ref name="mccarthy"/>. [[Isao Takahata]] a zo neuze besprezidant ar sindikat. D'ar c'houlz-se e kej gant [[Akemi Ota]], hag a zo animatourez er studio ivez. Dimeziñ a rint e miz Here [[1965]] ; ar c'houplad yaouank a ziloj neuze da [[Higashi-Murama]]<ref name="miyazaki-biography"/>.

E [[1965]] e vo ivez kroget gant ur genlabour etre Hayao ha Takahata gant ur raktres, ''[[Hassuru Panchi]]''. Pa grogo Takahata da labourat war ar film ''[[Taiyo no oji : Horusu no daiboken]]'', Miyazaki, oadet a 22 vloaz, a ginnig kemer perzh er raktres.<ref name="nausicaa-other">{{en}} [http://www.nausicaa.net/miyazaki/otherfilms/index.html Les films de Miyazaki antérieurs à la création du studio Ghibli]</ref>, hag a kemer evel e chañs diwezhañ labourat war filmoù hir ha paouez gant an heuliennoù skinwel. Takahata, Miyazaki ha [[Yasuo Otsuka]] en em engouestl da echuiñ ar raktres, ne vern ar pezh a c'hoarvezfe. Ar film, embannet d'an 21 a viz Gouere 1968, a vo ur c'hwitadenn kenwerzhel.

Ar memes bloavezh, Miyazaki a labour gant e wreg war stumm japanat ar c'hazh e heuzoù : ''[[Nagagutsu o haita neko]]'' gant ar perzh animatour pennañ<ref name="nausicaa-other"/>{{,}}<ref name="miyazaki-biography"/>. E [[1969]], ober a ra war-dro lodennoù ar film ''[[Sora tobu yūreisen]]'', ur film hir, atav gant e wreg.<ref name="nausicaa-other"/>.

Ar c'houplad a roio ar vuhez da daou mab : [[Gorō Miyazaki]], a vo, eñ ivez, filmaozer, o labourat a-wechoù evit studio e zad, e Genver [[1967]] hag un eil, Keisuke, arzour graet gantañ engravadurioù ha tudennigoù e koad, en o zouez e vez gwelet er film ''[[Mimi wo sumaseba]]'' e miz Ebrel [[1969]]<ref name="miyazaki-details"/>{{,}}<ref name="miyazaki-biography"/>. Dilojañ a ra ar familh e [[Tokorozawa]] er [[prefeti Saitama]] e 1970<ref name="miyazaki-biography"/>. Kuitaat a raio e wreg he labour evit ober war-dro ar baotred.

Er memes tro, Miyazaki a labour war heuliennoù skinwel : ''[[Mahotsukai Sally]]'', ''[[Himitsu no Akko-chan']]'' ha kregiñ a ra d'ober mangaioù. ''[[Sabaku no Tami]]'' a vo embannet etre miz Gwengolo [[1969]] ah miz Meurzh [[1970]] e ''[[Shōnen Shojo Shinbun]]'' dindan an anv-pluenn Akitsu Saburo.

Kemer a ra perzh e 1970-71 da luskad ur film savet gant Okeda Horoshi, ''[[Dobutsu takarajima]]''<ref name="nausicaa-other"/>, savet diwar ar romant [[Treasure Island]] anavezet mat skrivet gant Stevenson e-lerc'h ma vez gwelet un dudenn ouzhpennet diwar c'hoant Miyazaki : Cathy, ur plac'h yaouank gant blev ruz gwisket e glas, hag a vo gwelet meur a-wech e stummoù disheñvel.

=== Goude Toei/A-raok Ghibli ===
E [[1971]], mont a ra kuit Miyazaki eus ar studio Toei ha mont a ra gant [[Isao Takahata]] ha [[Yoichi Kotabe]] er studioioù A-Pro<ref name="nausicaa-hayao"/>.

Mont a ra gant Yutaka Fujiota (prezidant Tokyo Movie) e [[Sveden]] evit klask kaout ar gwirioù a-benn sevel ur film evit ''[[Pippi Långstrump]]'' (''Nagakutsushita no Pippi''), dre m'o doa dija savet [[storyboard]]où evito, hag evit eskemm gant skrivagnerez al levr, [[Astrid Lindgren]].
Ne deuont ket a-benn da gaout ar gwirioù ha nullet eo ar raktres.<ref name="miyazaki-biography"/>{{,}}<ref name="mccarthy"/>. Ar veaj-mañ a vo an hini kentañ e-maez Japan, ha gweledva [[Skandinavia]] a vo implijet en e filmoù, e-barzh ''[[Majo no takkyūbin]]'' da skouer, lec'h m'eo diazezet neuz Koriko war [[Stockholm]]<ref>{{en}} [http://www.nausicaa.net/miyazaki/kiki/faq.html#koriko ''FAQ: Kiki's Delivery Service'']</ref>.

Gweladenniñ a ra ivez kalzig a lec'hioù e Tokyo o klask ur savadur nevez evit ar studio.

An triad Miyazaki, Takahata, Otabe a aozo meur a lodennoù evit an heulienn japanat ''[[Rupan sansei]]'' hag ar [[film berr]] ''[[Panda Kopanda]]''. E [[1973]], an heulienn ''[[Panda Kopanda, amefuri sakasu no maki]]'' a zeuio maez hag adkavet e vez dija e dremm ar panda, tresoù Tototro.

E miz Even [[1973]], an triad a za kuit eus [[A-Pro]] evit [[Zuiyo Pictures]], ur stusio ezel eus [[Nippon Animation]]<ref name="nausicaa-hayao"/>{{,}}<ref name="miyazaki-biography"/>. Labourat a reont e-pad pemp bloaz war ar ''[[World Masterpiece Theater]]'' (世界名作劇場 ''Sekai meisaku gekijō'', pe ''Meisaku'' hepken), heulienn japanat awenet gant romantoù europa, hag evit al lodenn brasañ treuzkaset e [[Bro-C'hall]].

E [[1978]], Miyazaki en deus kroget d'ober war-dro al lodenn aozañ. Sevel a ra neuze un heulienn 26 lodenn a 26 munutenn pep hini anvet ''Mirai shōnen Conan'' (Conan, mab an dazont). An heulienn-se diazezet war ar romant evit ar vugale ''[[The Incredible Tide]]'' gant [[Alexander Key]], a gomz eus temoù tost d'ar re a vo e-barzh ''Naushika'' (bed post-apokaliptek, kudennoù ekologel) pe ''Laputa'' ha kinnig a ra ar c'hentañ mekanikoù nij krouet gant Miyazaki.

Ar memes bloavezh, ur reporter yaouank - [[Toshio Suzuki]] - lakaet da labourat en ur gazetenn nevez, ''[[Animage]]'', a galv Takahata evit komz dezhañ eus ''Taiyo no oji : Horusu no daiboken'', dre ma oa e soñj skrivañ ur pennad war-c'horre evit e rubrikenn. Takahata a gomzo dezhañ e-pad un eur, hep menegiñ ''Taiyo no oji'', dre ma gomz eus ar raktresoù nevez savet. Reiñ a ra ar pellgomz da Miyazaki, a gomz dezhañ eus ''Taiyo no oji'' hag a goulenn c'hwezek pajenn e ''Animage''. Suzuki ne menego hini ebet eus an daou en e bennad, met na zisoñjo ket anezho. Diwezhatoc'h e vo produktour e penn ar Studio Ghibli ha mignon gant Miyazaki<ref name="history of ghibli"/>.

E [[1979]] ez a er Tōkyō Movie Shinsha. Ar memes bloavezh, embann a ra e c'hentañ film aozet gantañ : ''Rupan sansei: Kariosutoro no shiro''. Deuet eo ar film-se da vezañ ur c'hlasel ha merkout a ra ul lodenn pouezhus e red-micher Miyazaki. Suzuki ha Miyazaki a gej evit ar wech kentañ. Miyazaki a ra evel ma ne vefe ket amañ ha nac'h a ra zoken bezañ kemeret e foto gantañ. Daoust d'an darvoud-se, Suzuki a gendalc'ho da skrivañ war labour Miyazaki e-barzh ''Animage''<ref name="history of ghibli"/>.

Ar bloavezh goude, Miyazaki a labour evit Telecom Animation Film ha kemer ar ra perzh kelenner an animatourien nevez. D'ar memes c'houlz e aoz al lodennoù 145 ha 155 evit an heulienn ''Rupan sansei'' hag implij a ra Telecom, anv an embregerezh, evel anv-pluenn<ref name="miyazaki-biography"/>.

=== Berzh ''Nausicaä'' ha bloavezhioù Ghibli ===
E [[1982]], aozañ a ra c'hwec'h pennad kentañ evit an heulienn ''[[Sherlock Holmes (anime)|Sherlock Holmes]]'' (hag a vo skignet e 1984–85) e kenproduadur gant ar skinwel italianeg [[Rai (skinwel)|Rai]]. An heulienn-se a gont troioù-kaer [[Sherlock Holmes]] gant loened [[Antropomorfegezh|antropomorfek]].

D'ar mare-se eo e raio anaoudegezh da vad gant Suzuki, o komz dezhañ eus e soñjoù raktresoù evit an dazont. Kinnig a ra hemañ sikour anezhaén o kregiñ gant ''[[Kaze no Tani no Naushika]]''. Narch'et e vez dezhañ gant ur bern produerien, a c'houlenne d'ar c'houlz-se mangaioù pe sonerezh a-raok asantién ur raktres. Ne ziskalon ket Suzuki, h alakaat a ra e ''Animage'' ''Naushika'' e stumm manga. Ar manga a raio berzh ha dilennet eo manga karetañ lennerien ''Animage'' ar bloaz goude<ref name="history of ghibli"/>. Embann a ra ivez Miyazaki ''Shuna no tabi'', ur manga tost a-walc'h ouzh ''Mononoke Hime''.

E [[1983]], ar raktres ober ur film gant lodennoù kentañ ''Naushika'' a zo lañset. Dre ma z'eus dale gant ar produadur, embannet e vez un destennig e ''Animage'' evit klask war-lerc'h animatourien all. [[Hideaki Anno]] (hag a zo anavezztoc'h evit e labour war ''[[Neon Genesis Evangelion]]''), a responto d'ar galv ha kemeret e vo diouzhtu evit labourat war lodenn pouezhusañ ar film dre m'eo Miyazaki bammet gant talvoudegezh e labour. E miz Du [[1984]] e teu maez ar film er salioù Japanat. Bez e vo lostoù hir dirak sinemaioù ar vro.<ref name="history of ghibli"/>.

A-drugarez da berzh ar film ''Naushika'' e savo Miyazaki e [[1985]] ar [[studio Ghibli]] (diazezet e karter [[Sunigami]], e Tokyo), gant [[Isao Takahata]]. Er batimant e oent abaoe miz Ebrel [[1984]]<ref name="miyazaki-biography"/>. Berzh ar film ha savidigezh ar studio a gemer plas en ul lodenn diaes eus buhez Miyazaki dre m'eo marvet e vamm ur bloaz a-raok embannadur ar film, e miz Gouere [[1983]], d'an oad a 71 bloaz<ref name="miyazaki-biography"/>.

Kemer a ra Miyazaki an diviz d'ober dresit-holl tresadennoù-bev hir, pdaoust ma vez kavet dreist-holl e Japan heuliennoù hag [[OAV]]où. Produiñ a ra neuze tresadennoù-bev gant ur frekañs izeloc'h, met gant un dalvoudegezh brasoc'h. Kentañ raktres ar studio a zo ar film ''[[Tenkū no shiro Rapyuta]]'' a vo embannet e miz Eost [[1986]].

[[Restr:Expo 2005 of Satsuki and Mei’s House 13.jpg|thumb|Adsavadur e ment gwirion eus ti Sasuki ha Mei e-barzh ''[[Tonari no Totoro]]'']]
Anavezet e vo muioc'h c'hoazh gant embannadur e [[1988]] eus ''[[Tonari no Totoro]]''. Ar film a raio berzh e Japan ha lodenn vrasañ ar Japaniz a anavez hiziv an deiz tudenn Totoro, a zo deuet da vezañ arouez ar studi Ghibli. Ar ganaouenn digoradur, kanet gant [[Azumi Inoue]], a zo ivez ur ganaouenn desket alies gant ar bugale Japanad er skol-vamm. Hogen, pa gomz Toshio Suzuki eus ar raktres da produerien Tokuma evit ar wech kentañ e 1986, nac'het e vo diouzhtu. Ar memes-tra eo bet pa voe klasket un eil wech, o strollañ [[Totoro]] (aozet gant Miyazaki) gant ''[[Hotaru no Haka]]'' (gant Takahata). Al labour war an daou film a grog pa roio sikour embanner [[Hotaru no Haka]] d'ar studio. Labourat a raio ar studio war an daou film d'ar memes tro. Kement-se a vo daou vloavezh diaes evit Miyazaki hag e skipailh, a ranke plijout da daou ti-embann d'ar memes tro (''Totoro'' o vezañ ivez diazezet war ul levr, evit ar vugale) hag ober gant daou skipailh animatourien<ref name="history of ghibli"/>.

Un nebeut goude embannadur ar filmoù-se, Miyazaki a azez dirak un ti-gar un devezh pad evit sellet eus fiñv [[brozh]]où ar merc'hed o tremen. Ar pezh en deus gwelet a vo diskouezhet en e film ''[[Majo no takkyūbin]]'', dre m'he deus an harozez ur vrozh du [[sorserez]]. Berzh a raio ar film. Diazezet war levr [[Eiko Kadono]], en em gavout a raio e kentañ plas ar box-office Japanad er bloavezh 1989, o rastelañ 2 170 milion yen hag o desach 2 604 619 den<ref name="history of ghibli"/>.

Suzuki, mignon bras da Miyazaki ha Takahata, a labour evit ar studio goude ''Majo no takkyūbin'' ha dont a ra da vezañ produour adalek ar film da c'houde, ''[[Omohide Poro Poro]]''<ref name="history of ghibli"/>.

Bevañ a ra ar studio amzerioù diaes e-pas produadur ''Majo no takkyūbin''. Daoust da se, boujedenn ar film a oa an doubl eus hini ''Totoro'', kalite ar skeudennoù a oa gwelloc'h, an animatourien a c'houneze nebeutoc'h e-keñver al labour graet. Paeet e oent d'ar pezh, dre skeudennoù pe tresadennoù, o c'hounez war-dro kant mil yen dre miz. Evit chom hep ma varfe ar studio, Miyazaki ha Suzuki o deus divizet enbarzhiañ o labourerien dre vac'had er studio, evit gellout stummañ animatourien all. Miyazaki a soñj en ur steuñvig simpl evit ar studio : krouiñ un en-dro labour dereat evit stummañ hag henchañ an animatourien yaouank.<ref name="history of ghibli"/> (Lodenn vrasañ an animatourien a zo etre 18 ha 25 bloaz<ref>{{en}} [http://www.nausicaa.net/miyazaki/interviews/m_pa_interview.html ''An Interview with Hayao Miyazaki''], kazetenn ''Protoculture Addicts'', n°12, 1992</ref>).

E [[1992]] e embanno ar studio ar film ''[[Kurenai no Buta]]''(anavezet ivez evel ''Porco Rosso''), a gont istor ur [[goprsoudard]] [[italia]]n bet treuzfurmet e [[pemoc'h]], blenier [[dournijerez]] er [[mor Adria]] er [[bloavezhioù 1920]]. Ar film-se a zo disheñvel eus filmoù boas Miyazaki, dreist-holl dre ma vez kavet un haroz gour hag un istor lec'hiet en ul lec'h gwirion.

E memes devezh ha embannadur ''Porco Rosso'' ez eo igoret burevioù nevez ar Studio Ghibli e banlev kornog Rokyo<ref name="history of ghibli"/>.

E [[1994]] ez eo embannet ''[[Pompoko]]'', eus Takahata, a ra berzh a-drugarez d'an harozed hanter-[[rakoun]], hanter-[[broc'h]].

=== Emglev gant [[Disney]] ha berzh etrevroadel ===
E [[1996]] e vez sinet un emglev etre [[Walt Disney Company]] hag ar Studio Ghibli, hag a stummo ar strollad [[Disney-Tokuma]], karget da dasparzhañ filmoù Ghibli (e diavaez an DVDoù) er bed, o kontaén ar Japan, met ket peurest [[Azia]]<ref>{{en}} [http://www.nausicaa.net/miyazaki/disney/index.html ''The Disney-Tokuma Deal'']</ref>.
D'ar c'houlz-se, Miyazaki en doa diaesterioù da choaz etre daou raktres, ha lâret en deus da Suzuki en doa c'hoant ober an daou er memes koulz. Ar raktresoù a oa ''[[Boro ar viskoulennig]]''<!--N'em eus ket kavet an titl e Japaneg-->, istor beaj ur [[biskoulenn|viskoulenn]] betek ar wezenn e-kichen, ha ''[[Mononoke Hime]]''. Suzuki a gendrec'h anezhañ d'ober ''Mononoke'' a-raok
, dre ma z'eo diaesoc'h ober filmoù birvidik tremenet un oad. Miyazaki en doa neuze 54 bloaz. Marteze e oa e chañs ziwezhañ aozañ ur film evel ''Mononoke''.<ref name="history of ghibli"/> Miyazaki a heuil kinnig e mignon hag embann a ra ''Mononoke Hime'' e [[1997]].

Ar film a zo diskleriet evel film diwezhañ Miyazaki gant ar c'hazetennoù goude un emvod kelaouiñ lec'h m'en deus lâret Miyazaki "D'am soñj ez eo ar film diwezhañ a rin en doare-mañ". Plijout a ra da Miyazaki bezañ aze evit holl pazennoù krouadur e filmoù hag o wiriañ pep tresadenn, un dre un, ar pezh en deus graet evit pep film. ''Mononoke'' a lako anezhañ da vezañ skuizh e-pad daou vloaz. E oad ne aotree ket anezhañ da kemer kement a perzh en e raktresoù. Lâret en deus e teue da vezañ gwen e zaoulagad ha gorrek e zaouarn ; ne gred ket e c'halfe ober pep tra evel a-raok. Ar c'hazetennoù a ra hep fin e frazenn ha diskleriañ a reont leve Miyazaki.{{en}} [http://www.nausicaa.net/miyazaki/miyazaki/101.html#future ''The future -- Is Miyazaki retiring?''] Nausicaa.net</ref>.

Ar film a zo kemeret evel ur bennoberenn ha berzh Miyazaki a gresk fonnus kement el live broadel hag etrevroadel. Dasparzhet eo e meur a vroioù, [[Bro-C'hall]] en e zouezh (e 2000) gant [[Miramax]] ([[Buena Vista Motion Pictures Group|Disney]]) a c'houlenno da Hayao troc'hañ ar film evit an embannadur etrevroadel. Nac'h a raio Miyazaki. Ur berzh vras a lako ar film kentañ er box-office japanat, o tipaseal ''[[E.T. the extra-terrestrial]]'' gwelet muioc'h eget trizek million gwech (dipaset e vo goude gant ''[[Titanic]]'').

Miyazaki a za kuit eus ar studio Ghibli d'ar [[14 a viz Genver]] [[1998]] evit sevel ur framm nevez : ''Butaya'' (''Ti ar pemoc'h'', e-kichen ar studio Ghibli. Adalek ar mare-se, Miyazaki en deus diskleriet e "leve" e fin pep hini eus e filmoù, met hep dont a-benn : dirak ar goulonder stalie goude marv [[Yoshifumi Kondō]], ar [[16 a viz Genver]] [[1999]], Miyazaki a zeu en-dro er studio Ghibli evel ''shochō'' (ar pezh a dalv tamm-pe-damm "penn ar servij").

Goude ur hir mare a vakaénsoù e gej gant merc'hed ur mignon ; unan anezho a aweno anezhañ evit e film ''[[Sen to Chihiro no Kamikakushi]]''. E [[2001]], Miyazaki a echu aozadur ar film ha diskleriañ a ra, e-pad un emvod kelaouiñ, ez eo e film diwezhañ. Ar film-se a vo berzh brasañ e bro Japan (o vont dreist da [[Titanic]]) gant 23 milion a dont e-barzh<ref>[https://web.archive.org/web/20100501152049/http://www.buta-connection.net/films/chihiro_creation.php Produadur Chihiro], Buta-connection.net</ref>, hag a vo ivez gwelet mat er bed a-bezh o c'hounezout ur bern prizhioù (en o-zouez an [[Arzh Aour]] e Berlin, ar wech-kentañ evit un dresadenn-vev, hag [[Oscar an dresadenn-vev wellañ]] e 2002).

Ar memes bloavezh e vo igoret ar [[mirdi Ghibli]] e karter [[Mitaka]] e kornog Tokyo<ref name="history of ghibli"/>.

E [[2003]] ez eo embannet ''[[Neko no ongaeshi]]'', a vo produet gant [[Hiroyuki Morita]], ha fin [[2004]], ''[[Hauru no Ugoku Shiro]]'' embannet e Japan. Kont a ra istor ur plac'h yaouank treuzfurmet e maouez kozh. Awenet eo bet Hayao gant ur romant [[Diana Wynne Jones]] anvet ''[[Howl's Moving Castle]]''.

Gounez a raio ul [[leon aour]] evit e red-micher a filmaozour e [[Mostra Venizia]] e [[2005]]. E-pad un emvod kelaouiñ, diskleriañ a ra : "N'on ket bet gwall entanet er penn-kentañ dre ma seblante bezañ ur priz evit ar re gozh. Met lâret eo bet din ez eo bet roet ar peiz-maén da tud a oa atav oberiant, evel [[Clint Eastwood|Eastwood]], neuze 'm eus asantet anezhañ. C'hoant am eus krouiñ filmoù a ro awen d'ar vugale."

E [[2008]] e embann ar film ''[[Gake no ue no Ponyo]]'', a kont troioù-kaer ur paotrig pemp bloaz hag ur priñsez [[pesk ruz]] c'hoant ganti bezañ un den. Ar film-mañ a merk ur kemm pouezhus a neuz grafek dre ma 'z eo graet an tresadennoù e [[pastel]] hag ar CGI n'eo ket bet implijet. Toshio Suzuki en deus lâret ez vez « 70 % da 80 % eus ar film a dremen er mor ». Deuet eo ar film er-maez e miz Gouere 2008 e Japan ha skignet e-pad ar [[Mostra di Venezia]] 2008 evit an arvesterien european.

== Filmadurezh ==
=== [[Esaouenner]]<ref>An den hag a dres ar skeudennoù a vank etre div stad pouezus ur fiñvadenn.</ref>===
* [[1963]] : ''[[Wan wan chûshingura]]'' gant [[Hiroshi Okawa]]
* [[1963]] : ''[[Okami shonen Ken]]'' gant [[Tetsuo Hara]]

=== Animatour ===
* [[1965]] : ''[[Garibā no uchū ryokō]]'' (ガリバーの宇宙旅行}}
* [[1968]] : ''[[Taiyo no oji: Horusu no daiboken]]'' (太陽の王子ホルスの大冒険) gant [[Isao Takahata]], kemer a ra perzh en design (evel an holl animatourien pennañ er raktres-mañ)
* [[1969]] : ''[[Nagagutsu o haita neko]]'' (長靴をはいた猫) gant [[Kimio Yabuki]]
* [[1969]] : ''[[Sora tobu yūreisen]]'' (空飛ぶゆうれい船)
* [[1971]] : ''[[Dobutsu takarajima]]'' (どうぶつ宝島) gant [[Hiroshi Ikeda]]
* [[1972]] : ''[[Panda kopanda]]'' (パンダコパンダ)
* [[1973]] : ''[[Panda kopanda, amefuri sakasu no maki]]'' (パンダコパンダ 雨ふりサーカスの巻)

=== Filmaozer ===
* [[1978]] : ''[[Mirai shōnen Conan]]'' (未来少年コナン) - stirad skinwel
* [[1979]] : ''[[Rupan sansei: Kariosutoro no shiro]]'' (ルパン三世カリオストロの城)
* [[1984]] : ''[[Sherlock Holmes (anime)|Sherlock Holmes]] 6 tamm kentañ.
* [[1984]] : ''[[Kaze no tani no Naushika]]'' (風の谷のナウシカ)
* [[1986]] : ''[[Tenku no shiro Rapyuta]]'' (天空の城ラピュタ)
* [[1988]] : ''[[Tonari no Totoro]]'' (となりのトトロ)
* [[1989]] : ''[[Majo no takkyūbin]]'' (魔女の宅急便)
* [[1992]] : ''[[Kurenai no buta]]'' (紅の豚)
* [[1995]] : ''[[On Yua Māku]]'' (オン・ユア・マーク) ([[video-klip]])
* [[1997]] : ''[[Mononoke Hime]]'' (もののけ姫)
* [[2001]] : ''[[Sen to Chihiro no Kamikakushi]]'' (千と千尋の神隠し)
* [[2004]] : ''[[Hauru no ugoku shiro]]'' (ハウルの動く城)
* [[2008]] : ''[[Gake no ue no Ponyo]]'' (崖の上のポニョ)
* [[2013]] : ''[[Kaze Tachinu]]''(風立ちぬ)

=== Gourseller ===
* [[1984]] : ''[[Sherlock Holmes (anime)|Sherlock Holmes]]

=== Produer ===
* [[1994]] : ''[[Heisei tanuki gassen pompoko]]'' (平成狸合戦ぽんぽこ) gant [[Isao Takahata]]
* [[2002]] : ''[[neko no ongaeshi]]'' (猫の恩返し) gant [[Hiroyuki Morita]]

=== Senarier ===
* [[1979]] : ''[[Rupan sansei: Kariosutoro no shiro]]''
* [[1984]] : ''[[Kaze no tani no Naushika]]''
* [[1986]] : ''[[Tenku no shiro Rapyuta]]''
* [[1988]] : ''[[Tonari no Totoro]]''
* [[1989]] : ''[[Hauru no ugoku shiro]]''
* [[1992]] : ''[[Kurenai no buta]]''
* [[1995]] : ''[[Mimi wo sumaseba]]'' (耳をすませば) gant [[Yoshifumi Kondō]]
* [[1997]] : ''[[Mononoke Hime]]''
* [[2001]] : ''[[Sen to Chihiro no Kamikakushi]]''
* [[2004]] : ''[[Hauru no ugoku shiro]]''
* [[2008]] : ''[[Gake no ue no Ponyo]]''

== Loreadeg ==
* 4 [[Priz ar film Mainichi|Priz Mainichi ''Noburō Ōfuji'']] :
** 1979 evit ''[[Rupan sansei: Kariosutoro no Shiro]]''
** 1984 evit ''[[Kaze no tani no Naushika]]''
** 1986 evit ''[[Tenku no shiro Rapyuta]]''
** 1988 evit ''[[Tonari no Totoro]]''
* 5 [[Priz ar film Mainichi#Loreadeg priz meur an dresadenn-vev|Priz meur an dresadenn-vev Mainichi]] :
** 1989 evit ''[[Majo no takkyūbin]]''
** 1992 evit ''[[Kurenai no buta]]''
** 1994 evit ''[[Pompoko]]'' (soñj ha produadur nemetken)
** 1997 evit ''[[Mononoke Hime]]''
** 2001 evit ''[[Sen to Chihiro no Kamikakushi]]''
* Diuzad ofisiel ar film estren gwellañ e [[Oskar ar sinema]] :
** 1998 evit ''[[Mononoke Hime]]''
* 1 Kristal ar film hir er [[Festival etrevroadel an tresadennoù-bev e Annecy]] :
** 1993 evit ''[[Kurenai no buta]]''
* 1 [[Arzh aour ar film gwellañ]] e [[Festival Berlin]] :
** 2002 evit ''[[Sen to Chihiro no Kamikakushi]]''
* [[Oskar ar sinema]] (tresadenn-vev wellañ) :
** 2003 evit ''[[Sen to Chihiro no Kamikakushi]]''
* Anvet e [[César ar sinema]] er c'hategorienn film estren gwellañ :
** 2003 evit ''[[Sen to Chihiro no Kamikakushi]]''
* 1 [[BAFTA]] er rann film gwellañ e yezh nann-saoz :
** 2004 evit ''[[Sen to Chihiro no Kamikakushi]]''
* 1 [[Inkpot Award]] :
** 2009 evit Hayao Miyazaki

== Levrioù ==
* [[1969]]-[[1970]] : ''[[Sabaku no tami]]'' (砂漠の民) (manga)
* ''[[Shuna no tabi]]'' (シュナの旅) (levr skeudennaouet)
* [[1982]]-[[1992]] : ''[[Kaze no tani no Naushika]]'' (風の谷のナウシカ) (manga)
* ''[[Miyazaki Hayao no zassō nōto]]'' (雑想ノート), embannet e saozneg gant an titl ''The Notebook of Various Images''
* ''[[The Age of the Flying Boat]]'' (飛行艇時代), diazez ar film ''Kurenai no buta''
* [[1999]] : ''[[Doromamire no tora]]'', kont a ra ar manga troioù-kaer al letanant Otto Carius, ar blenier tankoù alaman hag e Tigr e-pad brezeliadenn Estonia a-enep an arme soviedel.
* [[2006]] : ''A Trip to [[Tynemouth]]'' (embannet e Japan ; diazezet war ar gontadennoù evit ar re yaouank gant [[Robert Westall]], en deus kresket e [[Bro-Saoz]] e-pad an [[Eil brezel bed]]).

== Daveoù ==
{{daveoù}}

== Liammoù diavaez ==
* [http://www.ghibli.jp/ Lec'hienn ofisiel Studio Ghibli]
* [https://www.imdb.com/name/nm0594503/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_3_nm_3_q_Hayao%2520Miyiazaki Internet Movie Database]
* [http://www.nausicaa.net/miyazaki/miyazaki/ Ditouroù diwar-benn Miyazaki e Nausicaa.net]
* [http://www.japan-zone.com/modern/miyazaki_hayao.shtml Miyazaki e lec'hienn Japan Zone]
* [http://film.guardian.co.uk/interview/interviewpages/0,6737,1569689,00.html Atersadenn er gazetenn saoznek ''The Guardian'']
* [https://web.archive.org/web/20010211030138/http://www.acsys.com/~tallman/miya_e.html Atersadenn graet e miz Eost 1997 ]
* [http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/people.php?id=51 Miyazaki e lec'hienn Anime News Network]

{{Porched Japan}}

{{DEFAULTSORT:Miyazaki, Hayao}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1941]]
[[Rummad:Filmaozerien Japan]]