Mas : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet

Inline

Stumm eus an 25 Gou 2010 da 19:39

An tolz zo ur ventenn fizikel zezverkus eus ar c'hementad danvez zo en ur c’horf^[1]. Ur perzh diazez eus an danvez eo an tolz hag anadiñ a ra dre ziemluskted ar c'horfoù hag o etreober gravitadurel. E reizhiad etrebroadel unanennoù ar fizik (S.I.) ez eo ar c’hilogramm hag a dalvez da unanenn dolz ha neket ar gramm (g). Implijet e vez ivez an donenn zo par da 1000 kg hag an unanenn tolz atomek.

Tolz ha kementad danvez

Ne vez ket muzuliet ar c'hementad danvez gant an tolz !

Reizhiad etrebroadel an unanennoù a laka ur c'hemm diazez etre ar c'hementad danvez, muzuliet e moloù, hag an tolz, muzuliet e kilogramm.

Setu amañ ur skouer. Tri mol heliom 4 zo enne an hevelep niver rik a broton, a neutron hag a elektron, da lavarout eo ar memes kementad danvez rik hag ur mol karbon 12, eleze 6 mol proton, 6 mol neutron ha 6 mol elektron. Met tolz ur mol karbon 12 a dalvez 12 gramm dres (Dre dermenadur niver Avogadro) tra ma talvez tolz an tri mol heliom 4 kement ha 3 x 4,0026^[2] = 12,0078 gramm. Kementadoù danvez heñvel-rik a c'hall eta kaout tolzoù disheñvel.

Er skouer uheloc'h e c'haller displegañ ar c'hemm en tolz gant an diforc'h etre energiezhoù ereañ derc'hanel an heliom hag ar c'harbon.

Tolz ha pouez

Arabat eo kemmeskañ an tolz hag ar pouez, gant hemañ ziwezhañ evezh muzuliet an etreober etre an tolz hag ar park gravitadur (Un nerzh eo ar pouez).

Dont a ra ar mesk a vez etre an tolz hag ar pouez eus ar fed ez eo bet implijet pell an hevelep ger "kilogramm" evit envel unanennoù muzuliañ an daou gementad fizikel-se zo disheñvel bras o natur. O c'hevatalennoù da bep hini, M ha ML/T², en diskouez splann. Reizhiad etrebroadel an unanennoù (SI) en deus reizhet ar meskaj-se peogwir e vez muzuliet an unanenn nerzh, hag an unanenn-pouez ivez eta, e newtonoù (N).

Notennoù

↑ A-wezhioù e reer gant ar ger "mas".
↑ Taolenn beriodek an elfennoù. a ro un tolz atomek relativel 4.002603250 evit an izotop ⁴He.

Patrom:Liamm PuB Patrom:Liamm PuB

[1] A-wezhioù e reer gant ar ger "mas".

[2] Taolenn beriodek an elfennoù. a ro un tolz atomek relativel 4.002603250 evit an izotop ⁴He.

[1]

[2]

@@ Linenn 1: / Linenn 1: @@
-An '''tolz''' zo ur [[mentenn|ventenn]] [[fizik]]el dezverkus eus ar c'hementad danvez zo en ur c’horf<ref>A-wezhioù e reer gant ar ger "mas".</ref>. Ur perzh diazez eus an danvez eo an tolz hag anadiñ a ra dre [[diemluskted]] ar c'horfoù hag o etreober [[gravitadur]]el.
+An '''tolz''' zo ur [[mentenn|ventenn]] [[fizik]]el zezverkus eus ar c'hementad danvez zo en ur c’horf<ref>A-wezhioù e reer gant ar ger "mas".</ref>. Ur perzh diazez eus an danvez eo an tolz hag anadiñ a ra dre [[diemluskted|ziemluskted]] ar c'horfoù hag o etreober [[gravitadur]]el.
 E reizhiad etrebroadel unanennoù ar fizik (S.I.) ez eo ar [[kilogramm|c’hilogramm]] hag a dalvez da unanenn dolz ha neket ar gramm (g). Implijet e vez ivez an [[tonenn (tolz)|donenn]] zo par da 1000 kg hag an [[unanenn tolz atomek]].
@@ Linenn 8: / Linenn 8: @@
 [[Unanenn diazez eus ar reizhiad etrebroadel|Reizhiad etrebroadel an unanennoù]] a laka ur c'hemm diazez etre ar c'hementad danvez, muzuliet e [[Mol (unanenn)|moloù]], hag an tolz, muzuliet e [[kilogramm]].
-Setu amañ ur skouer. Tri mol [[heliom]] 4 zo enne ar memes niver rik a [[proton|broton]], a [[neutron]] hag a [[elektron]], da lavaret eo ar memes kementad danvez rik hag ur mol [[karbon]] 12, eleze 6 mol proton, 6 mol neutron ha 6 mol elektron. Met tolz ur mol karbon 12 a dalvez 12 gramm dres (Dre dermenadur [[niver Avogadro]]) tra ma talvez tolz an tri mol heliom 4 kement ha 3 x 4,0026<ref>[http://br.wikipedia.org/wiki/Taolenn_beriodek_an_elfenno%C3%B9 Taolenn beriodek an elfennoù.] a ro un [[tolz atomek]] relativel 4.002603250 evit an [[izotop]] <sup>4</sup>He.</ref> = 12,0078 gramm. Kementadoù danvez heñvel-rik a c'hall eta kaout tolzoù disheñvel.
+Setu amañ ur skouer. Tri mol [[heliom]] 4 zo enne an hevelep niver rik a [[proton|broton]], a [[neutron]] hag a [[elektron]], da lavarout eo ar memes kementad danvez rik hag ur mol [[karbon]] 12, eleze 6 mol proton, 6 mol neutron ha 6 mol elektron. Met tolz ur mol karbon 12 a dalvez 12 gramm dres (Dre dermenadur [[niver Avogadro]]) tra ma talvez tolz an tri mol heliom 4 kement ha 3 x 4,0026<ref>[http://br.wikipedia.org/wiki/Taolenn_beriodek_an_elfenno%C3%B9 Taolenn beriodek an elfennoù.] a ro un [[tolz atomek]] relativel 4.002603250 evit an [[izotop]] <sup>4</sup>He.</ref> = 12,0078 gramm. Kementadoù danvez heñvel-rik a c'hall eta kaout tolzoù disheñvel.
 Er skouer uheloc'h e c'haller displegañ ar c'hemm en tolz gant an diforc'h etre [[ereadennoù derc'hanel|energiezhoù ereañ derc'hanel]] an [[heliom]] hag ar [[Karbon|c'harbon]].
@@ Linenn 15: / Linenn 15: @@
 == Tolz ha pouez ==
-Arabat eo kemmeskañ an tolz hag ar [[pouez]], gant hemañ ziwezhañ evez muzuliet an etreober etre an tolz hag ar park gravitadur (Un [[nerzh (Fizik)|nerzh]] eo ar pouez).
+Arabat eo kemmeskañ an tolz hag ar [[pouez]], gant hemañ ziwezhañ evezh muzuliet an etreober etre an tolz hag ar park gravitadur (Un [[nerzh (Fizik)|nerzh]] eo ar pouez).
-Dont a ra ar mesk a vez etre an tolz hag ar pouez eus ar fed ez eo bet implijet pell ar memes ger "[[kilogramm]]" evit envel unanennoù muzuliañ an daou gementad fizikel-se zo disheñvel bras o natur. O [[kevatalenn|c'hevatalennoù]] da bep hini, M ha ML/T², en diskouez splann.
+Dont a ra ar mesk a vez etre an tolz hag ar pouez eus ar fed ez eo bet implijet pell an hevelep ger "[[kilogramm]]" evit envel unanennoù muzuliañ an daou gementad fizikel-se zo disheñvel bras o natur. O [[kevatalenn|c'hevatalennoù]] da bep hini, M ha ML/T², en diskouez splann.
-Reizhiad etrebroadel an unanennoù (SI) en deus reizhet ar meskaj-se peogwir e vez muzuliet an unanenn nerzh, hag an unanenn pouez ivez eta, e [[newton (unanenn)|newtonoù]] (N).
+Reizhiad etrebroadel an unanennoù (SI) en deus reizhet ar meskaj-se peogwir e vez muzuliet an unanenn nerzh, hag an unanenn-pouez ivez eta, e [[newton (unanenn)|newtonoù]] (N).
 <!--
 == Tolz diemlusk ha tolz '''grave''' ==
-Er patromoù fizikel, tolz un draez intervient e daou phénomènes disheñvel et a priori indépendants, régissant fiÆvoù an traezoù&nbsp;:
+Er patromoù fizikel, tolz un draez intervient e div anatenn zisheñvel et a priori indépendants, régissant fiÆvoù an traezoù&nbsp;:
 * la masse inertielle qui caractérise la quantité de mouvement d'un objet en déplacement (la quantité de mouvement globale de l'univers est une quantité qui se conserve).
 * la masse grave (ou pesante) qui mesure l'influence d'un corps sur le champ gravitationnel.