Eryri : diforc'h etre ar stummoù

Eus Wikipedia
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1: Linenn 1:
[[Image:Snowdon massif.jpg|bawd|250px|"Yr Wyddfa a'i chriw" eu lein ar ''Glyder Fawr''. Emañ Lliwedd en tu kleiz, lein ar Wyddfa en tu dehoù, Garnedd Ugain pelloc'h en tu dehoù.]]
[[Image:Snowdon massif.jpg|thumb|280px|"Yr Wyddfa a'i chriw" eus lein ar ''Glyder Fawr''. Emañ [[Lliwedd]] en tu kleiz, lein ar Wyddfa en tu dehoù, [[Garnedd Ugain]] pelloc'h en tu dehoù.]]
: ''Gwelout ivez [[Parc Cenedlaethol Eryri]].''
: ''Gwelout ivez [[Parc Cenedlaethol Eryri]].''


'''Eryri''' eo an anv a reer e [[kembraeg]] eus bro ar menezioù uhelañ en hanternoz[[Kembre]], en-dro d'ar [[Ouezva]].
'''Eryri''' eo an anv a reer e [[kembraeg]] eus bro ar menezioù uhelañ en hanternoz[[Kembre]], en-dro d'ar [[Ouezva]], ur vro gaer a'r c'haerañ. A gozh e reer an anv eus [[menezieg]] [[Arfon]], gant ar [[Ouezfa]] ( pe [[Wyddfa]] hervez ar c'hembraeg) evel lec'h kreiz, hag enni [[Glyderau]], [[Carneddau]], [[Crib Nantlle]], [[Moel Hebog]] a [[Moel Siabod]].

Abaoe eo bet savet [[Parc Cenedlaethol Eryri]] (Park Broadel Eryri), hag ennañ kornadoù e-maez Eryri gozh, efel [[Meirionnydd]].






<!--
<!--
Mae'n gartref i fynyddoedd uchaf Cymru, ac yn ardal eithriadol o hardd. Yn draddodiadol defnyddir yr enw am fynyddoedd [[Arfon]], gyda'r [[Wyddfa]] fel canolbwynt, ac yn cynnwys [[Glyderau]], y [[Carneddau]], [[Crib Nantlle]], [[Moel Hebog]] a [[Moel Siabod]]. Ers ffurfio Parc Cenedlaethol Eryri, sy'n cynnwys ardaloedd tu allan i'r Eryri draddodiadol, er enghraifft ym [[Meirionnydd]], mae tuedd wedi bod i ystyried y cyfan o ardal y Parc fel "Eryri". Ffiniau'r Eryri draddodiadol, yn fras, yw'r briffordd [[A487]] o [[Caernarfon|Gaernarfon]] trwy [[Porthmadog|Borthmadog]] cyn belled a [[Maentwrog]] yn y gorllewin a'r de, y briffordd [[A470]] ymlaen i [[Betws y Coed|Fetws y Coed]] yn y de-ddwyrain ac [[Afon Conwy]] yn y dwyrain.
mae tuedd wedi bod i ystyried y cyfan o ardal y Parc fel "Eryri". Ffiniau'r Eryri draddodiadol, yn fras, yw'r briffordd [[A487]] o [[Caernarfon|Gaernarfon]] trwy [[Porthmadog|Borthmadog]] cyn belled a [[Maentwrog]] yn y gorllewin a'r de, y briffordd [[A470]] ymlaen i [[Betws y Coed|Fetws y Coed]] yn y de-ddwyrain ac [[Afon Conwy]] yn y dwyrain.
-->
-->
==An anv==
==An anv==
Linenn 22: Linenn 24:
== Douaroniezh ==
== Douaroniezh ==
[[Skeudenn:Carnedd Llywelyn.JPG|thumb|250px|Carnedd Llywelyn dindan an erc'h.]]
[[Skeudenn:Carnedd Llywelyn.JPG|thumb|250px|Carnedd Llywelyn dindan an erc'h.]]
Kreiz Eryri eo lein ar Ouezva.
Kreiz Eryri eo lein ar Ouezva. En-dro dezhañ ez eus c'hwec'h keinad hir.
<!-- O'i gwmpas mae chwe chefnen hir. Nodweddir y llethrau sy'n wynebu'r gogledd a'r dwyrain gan glogwynau syrth ond mae'r llethrau sy'n wynebu'r de a'r gorllewin yn tueddu i fod yn llai syrth a chreigiog ac yn fwy agored a glaswelltog. Rhwng y cefnennau mae cymoedd wedi eu llunio yn ystod [[Oes yr Iâ]], rhai ohonynt â llynnoedd ynddynt. Yr uchaf o'r mynyddoedd yw'r [[Yr Wyddfa|Wyddfa]] (1,085m); ymhlith y copaon o'i chwmpas mae [[Carnedd Ugain]] (1,065 m), [[Crib Goch]] (923 m), [[Y Lliwedd]] (898 m) a'r [[Yr Aran|Aran]] (747 m).
<!-- Nodweddir y llethrau sy'n wynebu'r gogledd a'r dwyrain gan glogwynau syrth ond mae'r llethrau sy'n wynebu'r de a'r gorllewin yn tueddu i fod yn llai syrth a chreigiog ac yn fwy agored a glaswelltog. Rhwng y cefnennau mae cymoedd wedi eu llunio yn ystod [[Oes yr Iâ]], rhai ohonynt â llynnoedd ynddynt. Yr uchaf o'r mynyddoedd yw'r [[Yr Wyddfa|Wyddfa]] (1,085m); ymhlith y copaon o'i chwmpas mae [[Carnedd Ugain]] (1,065 m), [[Crib Goch]] (923 m), [[Y Lliwedd]] (898 m) a'r [[Yr Aran|Aran]] (747 m).


I'r gogledd-ddwyrain o'r Wyddfa, tu draw i [[Bwlch Llanberis|Fwlch Llanberis]], mae mynyddoedd y [[Glyderau]]; y prif gopaon yma yw'r [[Glyder Fach]] (994m), [[Glyder Fawr]] (999 m) a [[Tryfan]] (915m). I'r gogledd o'r Glyderau, tu draw i [[Llyn Ogwen|Lyn Ogwen]] a [[Nant Ffrancon]] mae prif gadwyn y [[Carneddau]] yn ymestyn tua'r gogledd-ddwyrain, gan orffen nepell o'r môr uwchben [[Abergwyngregyn]]. Y prif gopaon yn y Carneddau yw [[Carnedd Llywelyn]] (1,064m), [[Carnedd Dafydd]] (1,044m) a [[Pen yr Ole Wen]] (978m).
I'r gogledd-ddwyrain o'r Wyddfa, tu draw i [[Bwlch Llanberis|Fwlch Llanberis]], mae mynyddoedd y [[Glyderau]]; y prif gopaon yma yw'r [[Glyder Fach]] (994m), [[Glyder Fawr]] (999 m) a [[Tryfan]] (915m). I'r gogledd o'r Glyderau, tu draw i [[Llyn Ogwen|Lyn Ogwen]] a [[Nant Ffrancon]] mae prif gadwyn y [[Carneddau]] yn ymestyn tua'r gogledd-ddwyrain, gan orffen nepell o'r môr uwchben [[Abergwyngregyn]]. Y prif gopaon yn y Carneddau yw [[Carnedd Llywelyn]] (1,064m), [[Carnedd Dafydd]] (1,044m) a [[Pen yr Ole Wen]] (978m).
-->
-->
[[Skeudenn:LlydawAndGlaslyn.jpg|thumb|kleiz|250px|Llyn Glaslyn gwelet eus ar Wyddfa, gant [[Llyn Llydaw]] en diadreñv.]]
[[Skeudenn:LlydawAndGlaslyn.jpg|thumb|kleiz|250px|Llyn Glaslyn gwelet eus ar Wyddfa, gant [[Llyn Llydaw]] en diadreñv.]]
Er c'huzh-heol d'ar Wyddfa, emañ [[Mynydd Mawr]], e-unan-en e gorn, hag en tu all da gêriadenn [[Rhyd Ddu]] emañ [[Crib Nantlle]] yn ymestyn tua'r de-orllewin. <!-- Tua'r de mae [[Moel Hebog]]. Tua'r de-ddwyrain, yr ochr draw i [[Nant Gwynant]] mae [[Cnicht]], y [[Moelwyn Mawr]] a'r [[Moelwyn Bach]], ac i'r dwyrain o'r Wyddfa mae [[Moel Siabod]].
Er c'huzh-heol d'ar Wyddfa, emañ [[Mynydd Mawr]] ar ei ben ei hun,

<!--a'r ochr arall i bentref [[Rhyd Ddu]] mae [[Crib Nantlle]] yn ymestyn tua'r de-orllewin. Tua'r de mae [[Moel Hebog]]. Tua'r de-ddwyrain, yr ochr draw i [[Nant Gwynant]] mae [[Cnicht]], y [[Moelwyn Mawr]] a'r [[Moelwyn Bach]], ac i'r dwyrain o'r Wyddfa mae [[Moel Siabod]].


O ran [[daeareg]], creigiau [[Ordoficaidd]] sy'n ffurfio'r rhan fwyaf o'r mynyddoedd, ond daw creigiau [[Cambriaidd]] i'r wyneb yn y gogledd-orllewin, i ffurfio mynyddoedd megis [[Elidir Fawr]] a [[Moel Eilio]]. Gellir gweld olion rhewlifoedd o [[Oes yr Iâ]] yn glir mewn llawer man yn Eryri; mae [[Cwm Idwal]] yn enghraifft glasurol.
O ran [[daeareg]], creigiau [[Ordoficaidd]] sy'n ffurfio'r rhan fwyaf o'r mynyddoedd, ond daw creigiau [[Cambriaidd]] i'r wyneb yn y gogledd-orllewin, i ffurfio mynyddoedd megis [[Elidir Fawr]] a [[Moel Eilio]]. Gellir gweld olion rhewlifoedd o [[Oes yr Iâ]] yn glir mewn llawer man yn Eryri; mae [[Cwm Idwal]] yn enghraifft glasurol.

Stumm eus an 19 Her 2008 da 17:24

"Yr Wyddfa a'i chriw" eus lein ar Glyder Fawr. Emañ Lliwedd en tu kleiz, lein ar Wyddfa en tu dehoù, Garnedd Ugain pelloc'h en tu dehoù.
Gwelout ivez Parc Cenedlaethol Eryri.

Eryri eo an anv a reer e kembraeg eus bro ar menezioù uhelañ en hanternozKembre, en-dro d'ar Ouezva, ur vro gaer a'r c'haerañ. A gozh e reer an anv eus menezieg Arfon, gant ar Ouezfa ( pe Wyddfa hervez ar c'hembraeg) evel lec'h kreiz, hag enni Glyderau, Carneddau, Crib Nantlle, Moel Hebog a Moel Siabod.

Abaoe eo bet savet Parc Cenedlaethol Eryri (Park Broadel Eryri), hag ennañ kornadoù e-maez Eryri gozh, efel Meirionnydd.


An anv

Tryfan

Kred an dud eo e talv Eryri kement ha bro an erered, met prouet eo bet gant Ifor Williams e talv kement hag 'Uheldir'. 'Eryrod' eo liester ordinal ar ger 'eryr', ha n'anavezer ket a c'her 'eryri' evit 'eryrod'. Daoust da se e teu eryr ac Eryri eus an hevelep gwrizienn

Douaroniezh

Carnedd Llywelyn dindan an erc'h.

Kreiz Eryri eo lein ar Ouezva. En-dro dezhañ ez eus c'hwec'h keinad hir.

Restr:LlydawAndGlaslyn.jpg
Llyn Glaslyn gwelet eus ar Wyddfa, gant Llyn Llydaw en diadreñv.

Er c'huzh-heol d'ar Wyddfa, emañ Mynydd Mawr, e-unan-en e gorn, hag en tu all da gêriadenn Rhyd Ddu emañ Crib Nantlle yn ymestyn tua'r de-orllewin.

Pignat

Y Grib Goch

Rann eus Eryri eus lein Mynydd Mawr; en diadreñv emañ ar Wyddfa hag e vreudeur, hag ar Glyderau.

Notennoù


Gwelout ivez

Liammoù diavaez


Lennadurezh

  • H. C. Carr & G. A. Lister, The Mountains of Snowdonia (Crosby Lockwood, Llundain, 1925)
  • W. M. Condry, The Snowdonia National Park (Collins, Llundain, 1966). Cyfres New Naturalist.
  • Amory Lovins, Eryri, the Mountains of Longing (Llundain, 1972)
  • F. J. North (gol.), Snowdonia (Llundain, 1949)
  • Ioan Bowen Rees, Dringo Mynyddoedd Cymru (Llandybïe, 1965)
  • Brinley Roberts, The geology of Snowdonia and Llŷn: an outline and field guide (1979)
  • Geraint Roberts, The lakes of Eryri (Gwasg Carreg Gwalch, Llanrwst, 1995). ISBN 0-863811-338-0
  • Dewi Tomos, Eryri (Cyfres broydd Cymru 16, Gwasg Carreg Gwalch, Llanrwst, 1995) ISBN 086381994x