Ac'henaton : diforc'h etre ar stummoù
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
||
| Linenn 70: | Linenn 70: | ||
==Fin ren Ac'henaton== |
==Fin ren Ac'henaton== |
||
A bep seurt kevrinoù a zo tro-dro da marv Ac'henaton. Ne ouier ket pegoulz eo mav, na penaos: e warlec'hidi o deus graet ar pezh a c'hellent evit diverkañ roudoù ar roue disivouder. D'ar muiañ tout e ouier e vez deiziet evit ar mare eus bloavezh XVII pe XVIII e ren an arroudoù diwezhañ o venegiñ anezhañ. |
|||
<!--La mort d'Akhénaton est entourée de mystère. On ne sait ni quand ni comment il décède, ses successeurs ayant tout fait pour effacer les traces du roi hérétique. Tout au plus peut-on dater de l’an XVII / XVIII la dernière inscription qui le mentionne. |
|||
<!-- |
|||
Smenkhkarê[7], gendre et successeur d’Akhénaton après une probable corégence[8], meurt après un règne éphémère. Le pouvoir revient alors à un enfant de neuf ans, Toutânkhaton, qui avait épousé la seconde fille d’Akhétaton. Nous ne savons rien de précis sur l’ascendance du jeune souverain. Il existe cependant une hypothèse qui affirme que Kiya, la « Grande Épouse, aimée du Roi », serait sa mère, après la disgrâce ou la mort de Néfertiti, étant donné qu'une autre femme que Néfertiti est représentée sur une peinture murale dans un palais d'Akhetaton, dans la chambre de pharaon plus précisément. Ce qui est sûr en revanche, c'est que le culte d'Aton s'éteint pratiquement avec la mort du roi hérétique. Au bout de trois ans, Toutânkhaton quitte Tell el-Amarna ; il adopte le nom de Toutânkhamon, restaure le culte des dieux traditionnels et rétablit le clergé dans les biens dont l’avait dépouillé le « misérable d'Akhetaton ».--> |
Smenkhkarê[7], gendre et successeur d’Akhénaton après une probable corégence[8], meurt après un règne éphémère. Le pouvoir revient alors à un enfant de neuf ans, Toutânkhaton, qui avait épousé la seconde fille d’Akhétaton. Nous ne savons rien de précis sur l’ascendance du jeune souverain. Il existe cependant une hypothèse qui affirme que Kiya, la « Grande Épouse, aimée du Roi », serait sa mère, après la disgrâce ou la mort de Néfertiti, étant donné qu'une autre femme que Néfertiti est représentée sur une peinture murale dans un palais d'Akhetaton, dans la chambre de pharaon plus précisément. Ce qui est sûr en revanche, c'est que le culte d'Aton s'éteint pratiquement avec la mort du roi hérétique. Au bout de trois ans, Toutânkhaton quitte Tell el-Amarna ; il adopte le nom de Toutânkhamon, restaure le culte des dieux traditionnels et rétablit le clergé dans les biens dont l’avait dépouillé le « misérable d'Akhetaton ».--> |
||
Stumm eus an 3 C'hwe 2008 da 17:06
| Ac'henaton/Amenhotep IV | ||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ac'henaton, 9vet faraon an XVIIIvet tierniezh | ||||||||||||||||||||||
| Kizeladenn eus fin prantad Amarna | ||||||||||||||||||||||
| Tierniezh | XVIIIvet tierniezh | |||||||||||||||||||||
| Ren | bloavezh ~-1355 da -1337 | |||||||||||||||||||||
| Anvioù | ||||||||||||||||||||||
| Anv Sa-Ra |
imn htp ntr hq3 iunu (Amenhotep Netjer Heka Iounou) Amon en deus bet e c'hoant, Penn-doue Heliopolis deuet da vezañ goude 4 bloaz:
ˁḫ n itn (Ac'henaton) Aton en deus bet e c'hoant | |||||||||||||||||||||
| Anv Nesout-Bity |
nfr ḫpru rˁ uˁ n rˁ (Neferc'heperoura Ouaenra) Oberennoù Ra a zo dibar | |||||||||||||||||||||
| Horus aour |
uts ḫˁu m iunu smˁ El de completa majestad en Iunu (Heliopolis) deuet da vezañ goude 4 bloaz:
uts rn n itn An hini a ganmeul anv Aton | |||||||||||||||||||||
| Anv Nebti |
Usr nsyt.m iptsut Gran majestad de Tebas deuet da vezañ goude 4 bloaz:
usr nsyt m nḫt 3ḫt itn De gran majestad en Ac'hetaton | |||||||||||||||||||||
| Anv Horus |
k3 nḫt q3 sut (Kanec'het kasout) Tarv galloudus, lakaet uhel gant Amon deuet da vezañ goude 4 bloaz:
mr itn (mer Aton) Karet eus Aton | |||||||||||||||||||||
| Anv gresianeg | Amenophis (Αμένοφις) IV | |||||||||||||||||||||
| Buhez | ||||||||||||||||||||||
| Marvet | -1337 | |||||||||||||||||||||
| Douaret | Bez roueel Ac'henaton | |||||||||||||||||||||
| Monumantoù pennañ | El-Amarna | |||||||||||||||||||||
| Familh | ||||||||||||||||||||||
| Rouanez | Nefertiti | |||||||||||||||||||||
| Gwragez all | Kiya Meritaten, Anc'khesenpaaten, Anc'hesenpaaten-ta-sherit | |||||||||||||||||||||
| Tad | Amenhotep III | |||||||||||||||||||||
| Mamm | Tiye | |||||||||||||||||||||
| Bugale pennañ | Meritaten, Meketaten, Anc'hesenpaaten, Neferneferouaten Tasherit, Neferneferoure, Setepenre,Toutanc'hamon? | |||||||||||||||||||||
Ac'henaton a zo 9vet faraon an XVIIIvet tierniezh. Manethon a ree Amenofis (Αμένοφις) deus outañ. Lakaat a reer e ren da gregiñ dre vras e -1355/-1353 ha da echuiñ e -1338/-1337.
Gwelet e vez gant lod evel unan eus kevrinelourien meur istor ar Bed. A dra sur, d'an nebeutañ, ez eo e ren un dispac'h e istor Egipt, pa glask rediañ an Egiptiz da ganmeuliñ en un doare strizh da Ra-Horakhty, "hag a zo e Aton". Lavar a ra bezañ eñ e brofed hag e emzenadur. Ren Ac'henaton a wel ivez krouidigezh ur genedouriezh nevez, barok ha naturalour war un dro: an arz Amarnian.
Un dispac'h religiel
Ac'henaton a lakaas war sav kentañ relijion undoueeg anavezet an istor, azeulerezh pladenn an heol Aton.
Tro-dro da -1355/-1353 e sav Amenhotep IV war tron Egipt, hag eñ kozh a c'hwezek bloaz. Kurunennet e vez dindan an anv a Neferc'heperoura ("Dispar eo diskuliadurioù Ra") Ouaenra ("Hini nemetañ Ra"). Evit abegoù anavezet fall c'hoazh, met moarvat dre ma n'em sante bevennet gant mirouriezh hag enebiezh kloer Teba, e dibab dilezel azeulidigezh an doue tiernezhel Amon, an "doue kuzh", e bloavezh III/IV e ren.
Kemm a ra e ditladur evit kemer an anv Ac'henaton, "Aton en deus bet e c'hoant", hag e kuita kêr Amon, Thebai, evit krouiñ ur gêr nevez, gwerc'h eus an doue tebat. Dibab a ra ul lec'h dezerzel e Kreiz Egipt, war tu reter an Nil, evit sevel, a-dalek bloavezh IV/V e ren, kêr Ac'hetaton ("dremmwel Aton"), Tell el-Amarna hiziv an deiz, 300 km bennak e hanternoz Thebai.
Un dispac'h arzel
Ur prantad zu eus istor Egipt?
Politikerezh diavaez
Fin ren Ac'henaton
A bep seurt kevrinoù a zo tro-dro da marv Ac'henaton. Ne ouier ket pegoulz eo mav, na penaos: e warlec'hidi o deus graet ar pezh a c'hellent evit diverkañ roudoù ar roue disivouder. D'ar muiañ tout e ouier e vez deiziet evit ar mare eus bloavezh XVII pe XVIII e ren an arroudoù diwezhañ o venegiñ anezhañ.
Skeudennoù
| En e raok [[Amenhotep III]] |
Ac'henaton XVIIIvet tierniezh ~-1355 da -1337 |
War e lerc'h [[{{{warlerc'hiad}}}]] |
|
Porched Egiptopedia | Adkavit pennadoù Wikipedia a denn da Henamzer Egipt :
Istor | Douaroniezh | Labour-douar | Aozadur politikel | Faraoned | Arz | Mitologiezh | Doueed | Buhez pemdez | Levrlennadur | Geriaoueg |
.jpg){kind=link}
