Zavier Langleiz

Buhez

Ganet eo Xavier Langleiz (Xavier de Langlais) e Sarzhav d’ar 7/04/1906. Mab da Roje Langleiz ha da Varc’harig Huchet du Germeur eo. Da skol an arzoù-kaer e Naoned ez eas e-pad daou vloaz pa grogas da labourat gant «Unvaniezh ar Seizh Breur»(1924). War un dro e studie gwenedeg o komz gant tud ar vro. E 1926-27 ez eas da Bariz da studiañ e skol an arzoù-kaer ha d'ar Sorbonne e-pad daou vloaz. E Pariz eo e teskas brezhoneg al levrioù hag e tarempredas gant Roparz Hemon. Hiviziken a vo anavezet Langleiz a zeuas da vezañ tresour-livour. Rener ar gevredigezh-se e voe betek 1953. Kelenner e voe e skol an arzoù-kaer e Roazhon adalek 1948 hag ec'h aozas neuze livadurioù pe boltredoù hag ivez traoù brav- meurbet e pri-poazh. E 1931 e timezas Langleiz gant Annaig Du Chatelier e Kohanno. E 1962, e voe priziet gant priz New York evit ul livadur. Mervel a reas e Roazhon d'ar 14/06/1975.

Mennozhioù

Ur Breizhad kristen e oa Langleiz, tost a-walc'h e- keñver mennozhioù ouzh an emsav kentañ, hini Feiz ha Breiz. An div vammenn-se o deus awenet e arz,e daolennoù koulz hag e skridoù, en defe dizoloet pe donaet an anaoudegezh anezho pa oa e Cambo, o welout e oa eno ur yezh na oa ket galleg hag oc'h ober anaoudegezh gant ur beleg okitan, an Ao. Tarrazé a vo bras e levezon warnañ. Evit ar brezhoneg e oa, sinet en deus e 1941 gant meur a skrivagner all evit an doare-skrivañ brezhoneg peurunvan (evel hini Diwan). Bep bloaz e vez roet priz lennegel, «Priz Langleiz» d'ul levr e brezhoneg. E-touez ar re eo bet aet ar maout ganto e c'heller menegiñ Yann Gerven e 1986, evit e romant polis « Brestiz o vreskenn ». Pal an arzour eo klask tizhout ar vraventez, ar gened, tec'hout diouzh ar vilder, pe enebiñ en eil gant eben. Ar rebech bet graet dezhañ a-wechoù eo bezañ bet taolennet re vrav ar re vat (e varzhonegoù, «sukr roz» gouez da lod) ha re deñval ar re fall, pa n'eo ket ken eeun an traoù. Kinklañ a reas bolzioù ha mogerioù un nebeud ilizoù.

Oberennoù

Levrioù

• Kanoù en noz', embannet e 1932 gant Gwalarn ha adembannet e 1943 gant Skridoù Breizh.
• An diou zremm, embannet e 1933 gant Gwalarn ha adembannet e1944 gant C'Hoariva Breizh.
• Ene al linennoù, embannet e 1942 gant Skridoù Breizh.
• Enez ar rod, embannet e 1949 gant Balb. Troet eo bet ivez e galleg gant an oberour e-unan: «L'Ile sous cloche» embannet e 1946 gant Les Portes du Large hag adembannet e 1965 gant Denoel hag e 2007 gant Mouladurioù Hor Yezh.
• Tristan hag Izold, embannet e 1958 gant Al Liamm (troet diwar ar galleg).
• Romant ar roue Arzhur, embannet e 1975 gant Al Liamm (troet diwar ar galleg).

• La technique de la peinture à l'huile (Van Eyck), embannet e 1959 gant Flamarion hag adembannet e 1973 gant ouzhpennadur : Supplément sur la peinture acrylique. Troidigezh e japaneg gant Mitsuhiko Kuoré, embannet gant Bijtusu Shuppau Sha, Tokyo.

Kenlabour

• Al livouriezh relijiel e Breizh en amzer dremenet,
• Er houfr, Er uir iaouankiz, Diskouezadeg veur, Koroll ar maro hag ar vuhez, Mision Folklorik.

Pennadoù kazetennerezh

Pennadoù kazetennerezh a zeuas dindan e bluenn ivez, er pemdezieg «La Bretagne» etre 1941 ha 1944. Dindan talbenn «Ar seizh avel» (ur pennad e brezhoneg pemdeziek.), e teuas er-maez, gantañ peurvuiañ, met gant skrivagnerien all evel: Abeozen, Ar Berr, Aodig, Arzel Even, Erwan Tranvouez, Loeiz Herrieu, an Aotrou Perrot,...).

Liammoù diavaez

• Lec'hienn savet gant Gildas de Langlais