Mouezh (yezhoniezh) : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet

Inline

Stumm eus an 28 Du 2016 da 09:51

Er yezhoniezh e vez implijet an termen mouezh (saoz.: voice pe voicing) war dachenn ar fonetik hag ar fonologiezh evit komz eus unan eus an tri ferzh pennañ hervez fonetik an distagañ implijet a-gevret gant an doare distagañ hag al lec'h distagañ evit renkañ ur sonenn.

Dre vras e reer un diforc'h etre sonennoù mouezhiet ma vez lakaet kerden ar vouezh da froumal (d.s. [b, d, g, z]) ha sonennoù divouezh (d.s. [p, t, k, s]) ma ne froum ket kerden ar vouezh. Liveoù mouezh etre a c'hell bezañ avat, da skouer fri [friː] > ar fri [ar.v̥riː] e rannyezhoù brezhonek zo.

Peurliesañ e vez mouezhiet ur vogalenn daoust ha ma vez implijet ivez vogalennoù divouezh e yezhoù zo, keit ha ma c'hall ur gensonenn bezañ mouezhiet pe divouezh.

Setu parioù fonemennoù kensonennel mouezhiet ha divouezh skouer implijet gant ar brezhoneg m'en devez an diforc'h-se un arc'hwel yezhadurel (gw. « kemmadur »):

Kensonenn divouezh	Kensonenn mouezhiet
[p] ar penn	[b̥] e benn
[t] an tad	[d̥] e dad
[k] ho kig	[ɡ̊] da gig
[f] fulenn	[v̥] ur fulenn (rannyezhoù zo)
[s] sailh	[z] ur sailh (rannyezhoù zo)
[ʃ] chupenn	[ʒ] ur chupenn (rannyezhoù zo)

Gwelit ivez:

@@ Linenn 1: / Linenn 1: @@
 Er [[yezhoniezh]] e vez implijet an termen '''mouezh''' ([[Saozneg|saoz.]]: [[:en:Voice (phonetics)|''voice'' pe ''voicing'']]) war dachenn ar [[fonetik]] hag ar [[fonologiezh]] evit komz eus unan eus an tri ferzh pennañ hervez [[fonetik an distagañ]] implijet a-gevret gant an [[doare distagañ]] hag al [[lec'h distagañ]] evit renkañ ur sonenn.
-Dre vras e reer un diforc'h etre sonennoù '''mouezhiet''' ma vez lakaet [[kerden ar vouezh]] da froumal (d.s. [b, d, g, z]) ha sonennoù '''divouezh''' (d.s. [p, t, k, s]) ma ne froum ket kerden ar vouezh. Liveoù mouezh etre a c'hell bezañ avat, da skouer '''''f'''ri'' ([fri]) > ''ar '''f'''ri'' ([ar v̥ri] e [[rannyezh|rannyezhoù]] [[brezhoneg|brezhonek]] zo.
+Dre vras e reer un diforc'h etre sonennoù '''mouezhiet''' ma vez lakaet [[kerden ar vouezh]] da froumal (d.s. [b, d, g, z]) ha sonennoù '''divouezh''' (d.s. [p, t, k, s]) ma ne froum ket kerden ar vouezh. Liveoù mouezh etre a c'hell bezañ avat, da skouer '''''f'''ri'' [friː] > ''ar '''f'''ri'' [ar.v̥riː] e [[rannyezh|rannyezhoù]] [[brezhoneg|brezhonek]] zo.
 Peurliesañ e vez mouezhiet ur [[vogalenn]] daoust ha ma vez implijet ivez [[vogalenn divouezh|vogalennoù divouezh]] e [[yezh|yezhoù]] zo, keit ha ma c'hall ur [[kensonenn|gensonenn]] bezañ mouezhiet pe divouezh.
-Setu parioù [[fonemenn|fonemennoù]] kensonennel mouezhiet ha divouezh skouer implijet gant ar [[brezhoneg]] m'en devez an diforc'h-se un arc'hwel [[yezhadur|yezhadurel]] (gw. "[[kemmadur]]"):
+Setu parioù [[fonemenn|fonemennoù]] kensonennel mouezhiet ha divouezh skouer implijet gant ar [[brezhoneg]] m'en devez an diforc'h-se un arc'hwel [[yezhadur|yezhadurel]] (gw. « [[Kemmadur_(yezhoniezh)|kemmadur]] »):
 {|class="wikitable"
@@ Linenn 12: / Linenn 12: @@
 |-
 |[p] ''ar '''p'''enn''
-|[b] ''e '''b'''enn''
+|[b̥] ''e '''b'''enn''
 |-
-|[t̪] ''an '''t'''ad''
+|[t] ''an '''t'''ad''
-|[d̪] ''e '''d'''ad''
+|[d̥] ''e '''d'''ad''
 |-
 |[k] ''ho '''k'''ig''
-|[g] ''da '''g'''ig''
+|[ɡ̊] ''da '''g'''ig''
 |-
 |[f] '''''f'''ulenn''
-|[v] ''ur '''f'''ulenn'' (rannyezhoù zo)
+|[v̥] ''ur '''f'''ulenn'' (rannyezhoù zo)
 |-
 |[s] '''''s'''ailh''