Gwelet an tarzh evit Sikofant

{{Tabut termenadurezh}}
Ur '''sikofant''' (συκοφάντης / sukophántês e [[gregach]]) a oa un [[tamaller]] a vicher en [[Aten]] an [[Henamzer]]. Meneget eo e obererezh e meur a oberenn lennegel, evel komediennoù [[Aristofanes]] (war-dro [[-450]] pe [[-445]] - [[-385]]), en ''De Mysteriis'' gant [[Andokides]] (war-droioù [[-440]] - [[-390]]), gant [[Ksenofon]] ([[-430]] - [[-355]]) ha [[Platon]] ([[-427]] - [[-348]]).

==Istor==
[[File:Parc de Versailles, Rond-Point des Philosophes, Lysias, Jean Dedieu inv1850n°9452 03.jpg|150px|left|thumb|[[Lysias]], gant [[Jean Dedieu]]. ]]
Ne oa ket a bolis, ha ne oa ket kalz a brokulored, hag ar prosezioù a veze savet gant tud prevez. War-dro ar Vvet kantved kent JK e kaved e veze re a brosezioù diabeg gant ar sikofanted, ha ne oant ket karet<ref>[https://www.jstor.org/stable/263545?seq=1#page_scan_tab_contents The Sycophant -Parasite]</ref>, dre ma klaskent sachañ arc'hant digant ar re a damallent : pe gant ar prosezioù a zegase dezho arc'hant an dud kondaonet, pe evit ehanañ ar prosezioù boulc'het. 
Ar re a save prosezioù a veze graet sikofanted anezho. Bezañ tamallet da sikofant a zeuas da vout un tamall grevus, ha daou brezegour o deus laosket pep a brezegenn ma tinac'hont bezañ sikofanted : [[Lysias]], gant "A-enep ar varc'hadourien greun", ha [[Lykourgos]] gant "A-enep [[Leokrates]]" dre ma prosezont evel keodeourien brevez, ha n'o deus gounit personel ebet da dennañ eus an tabut, kontrol d'ar sikofanted.

==Gerdarzh==
Splann eo aozadur ar ger, a zeu eus σῦκον / sũkon, « [[fiez]]enn », ha φαίνω / phaínô, « dizoloiñ ». Hogen teñval eo an orin, ha meur a zisplegadur zo bet roet.
*Hervez [[Ploutarc'hos]] e veze diskuliet marc'hadourien fiez gant ar sikofanted dre ma oa difennet gwerzhañ fiez e-maez [[Attika]] hervez al lezenn. Gwir eo e veze difennet, abaoe amzer [[Solon]], gwerzhañ marc'hadourezhioù zo e-maez ar vo, met biskoazh n'eus bet anv a fiez el lezenn.

Koulskoude e ranke bezañ difennet peogwir e veze flatret ar re a werzhe gant ar sikofant, a oa deuet da vezañ un tamaller a vicher, gaouiad ivez. Bevañ a rae diwar flatrañ an oberoù e-maez al lezenn, ha bodenn dezhañ a veze roet gant ar stad. Pa c'houneze e brosez e reseve war-dro an hanter eus priz an telloù-kastiz paeet gant an dud kondaonet.

==Lennegezh==
Meneget eo ar ger e [[Kriton]], gant [[Platon]], diwar-benn marv [[Sokrates]] : ma varv Sokrates e vo tamallet da Griton, a zo pinvidik, endra ma n'en devo ket bet c'hoant da baeañ sikofanted.
Implijet e vez ar ger sikofant diwar-benn tud izel a vez oc'h ober al lez da dud c'halloudus evit kaout ur renk uheloc'h er gevredigezh. E pezhioù-c'hoari [[Aristofanes]] e vez anv eus seurt tud.

Meneget eo ar ger ivez
* en ''Ἀπομνημονευμάτων / Apomnêmoneumatôn'' gant [[Ksenofon]] (war-dro [[-370]]), dastumad danevelloù diwar-benn buhez [[Sokrates]], a oa bet mestr-skol d'an oberour.
* e komediennoù [[Aristofanes]]:
** en Ἀχαρνεῖς, e weler un den anvet Dikeopolis, flatret gant ur sikofant, ma ya d'e vazhata, d'e stagañ, d'e werzhañ d'un den eus [[Tebai]], hag a lavar n'eus ket a sikofanted eno hag e c'hounezo arc'hant eta ouzh e ziskouez e kêr Tebai.
** e Ploutos (Πλοῦτος / Ploutos "pinvidigezh") e -408, adwelet e -388.

==Yezh==
Hiriv e kaver ar ger sikofant bepred e gresianeg hag e galleg, gant ur ster all avat, pa dalvez kement ha flatrer, e-skoaz e saozneg e talv kement ha ''lip revr''.

[[Restr:Frivolous Fables fox and raven.gif|thumb|Skeudenn gant [[Peter Newell]] evit ar varzhoneg  "[[:wikisource:The Sycophantic Fox and the Gullible Raven|The Sycophantic Fox and the Gullible Raven]]" e ''[[Fables for the Frivolous]]'', gant [[Guy Wetmore Carryl]]. ]]

===E brezhoneg===
E gevatal en deus ar ger en holl yezhoù ma venner komz eus ar garg. Koulskoude n'emañ ket er geriadurioù brezhonek. E geriadurioù Frañsez Vallée, Reun ar Glev ha Frañsez Favereau e vez troet gant "flatrer" ha "hibouder" : n'eo ket ster ar ger istorel en Henc'hres, ma oa ur seurt prokulor<ref>Er CNRTL : http://www.cnrtl.fr/lexicographie/sycophante</ref>.

====Diwar-benn ar ger ''sycophante'' er geriadurioù galleg-brezhoneg-====
Ne gaver ket ar ger gallek ''sycophante'' e geriadurioù galleg-brezhoneg a-raok an XXvet kantved. Gwir eo ne bledont ket alies gant kargoù Henc'hres.
*E [[1850]], e [[Geriadur ar Gonideg]], brezhoneg-galleg, embannet gant [[Théodore Hersart de La Villemarqué]], e kaver ar gerioù ''diskulier, hibouder, flatrer'', troet evel ''dénonciateur, délateur''. 
*E 1931, e kaver ''sycophante'' e-barzh ar [[Grand dictionnaire français-breton]] gant [[Frañsez Vallée]], troet gant ''flatrer, hibouder'' (''gand an hen-C'hresianed''). Ne gomze ket brezhoneg an Henc'hresianed.
Goude-se e vo adkavet ar ger (ral e galleg) meur a wech :
*E 1974 en [[Dictionnaire Français Breton]] gant [[Roparz Hemon]], troet gant ''flatrer''. 
*E [[1994]] eo adkemeret ar ger e 10vet levrenn an [[Dictionnaire classique français-breton]] gant [[Reun ar Glev]], troet gant ''flatrer'' ('''I.''' Délateur) ha ''ganas'' ('''II.''' Fourbe). 
*E 2000, e [[Geriadur Favereau]], troet gant ''hibouder'' (pajenn 1305b).
*E 2005, e [[Geriadur Hemon-Huon]], troet gant ''flatrer''.
*N'emañ ket ar ger e [[Geriadur Ménard]].

===Diwar-benn ar gerioù ''hiboud, hibouderezh, hiboudiñ''===

===E yezhoù all===
E yezhoù zo (saozneg, galleg) e vez implijet ar ger ''sycophante'' er yezh a-vremañ, en ul live-yezh uhel (evel alies gant ar gerioù gregach), evel [[flatrer]]. Sterioù all avat a vez roet d'ar ger hervez ar yezhoù, an oberourien, ar marevezh.
====E galleg====
*Gant [[Jean de La Fontaine]], er fablenn ''Le loup devenu berger'', e lenner, diwar-benn ar bleiz : 
: ''Guillot le sycophante''. En un notenn e lavar an oberour e ranker kompren ''toueller''.  
*E [[L'Encyclopédie]]<ref>[https://fr.wikisource.org/wiki/L’Encyclopédie/1re_édition/SYCOPHANTE Pennad ]</ref>, en embannadur e 1751.
*Gant [[Georges Brassens]] (1921-1981), er ganaouenn ''Les quatre bacheliers'', e klever :
:''Les sycophantes du pays, Sans vergogne, Aux gendarmes nous ont trahis, Nous ont trahis''.

====E saozneg====
E saozneg e talvez kement ha ''lubaner'', er varzhoneg ''The Sycophantic Fox and the Gullible Raven'' e [[Fables for the Frivolous]], gant [[Guy Wetmore Carryl]], e 1898.

E meur a yezh e vez graet anvioù skeudennusoc'h eus ar sikofanted : ''lip-revr'', e brezhoneg, ''brownnoser'', ''bootlicker'' hag ''ass-kisser'' e saozneg, ''lameculos'' e spagnoleg. Anat eo emaomp gwall bell eus '''sikofant''' [[Aristofanos]].

==Levrlennadur==
{{de}}
* Robert Hanulak: ''Sykophant und Sykophantie im klassischen Athen.'' Grin, [[München]] 2006, ISBN 978-3-638-77684-4.
{{en}}
* Matthew R. Christ: ''Ostracism, Sycophancy, and Deception of the Demos: [Arist.] Ath. Pol. 43.5.'' In: ''The Classical Quarterly.'' New Series Bd. 42, Nr. 2, 1992, {{ISSN|0009-8388}}, S. 336–346, {{doi|10.1017/S0009838800015974}}.
* John Oscar Lofberg: ''Sycophancy in Athens.'' The University of Chicago Libraries, Chicago IL 1917 (Chicago IL, University, Dissertation).
{{es}}
*Enciclopedia Universal: http://www.filosofia.org/enc/eui/e551144.htm.
{{fr}}
* S. Reinach, «Les sycophantes et les mystères de la figue», en ''Cultes, mythes et religions'' ([[Pariz]] 1913) 
* Revue des Études Grecques (levrenn XIX, 1907); 
* Paul Girard, ''Quelques réflexions sur le sens du mot sycophante'', Revue des Études Grecques, 1907, Volume 20 Numéro 88, pp.&nbsp;143–163 [http://www.persee.fr/doc/reg_0035-2039_1907_num_20_88_6400 Lenn en-linenn]

== Notennoù ha daveennoù ==
{{Daveoù}}

[[Rummad:Henc'hres]]