Gwelet an tarzh evit Arzhur Iañ (dug Breizh)

{{Stumm an titl|Arzhur I{{añ}} (dug Breizh)}}
{{Istor diechu}}
{{Infobox Unpenniezh
| skeudenn = [[Skeudenn:Artur of Brittany.jpg|250px]]<br>Arzhur Breizh skeudennet en {{XIIIvet kantved}}
| Titl = [[Roll Rouaned ha Duged Breizh|Dug Breizh]]
| Ren = [[1196]]—[[1203]]
| A-raok = [[Konstanza Breizh|Konstanza]]
| Goude = [[Alis Breizh|Alis]]<br>[[Guy de Thouars]] (e-karg)
| Titl2 = [[Kont Richmond]], [[Kontelezh Roazhon|Roazhon]] ha [[Kontelezh Naoned|Naoned]]
| Ren2 = [[1196]]—[[1203]]
| A-raok2 = [[Konstanza Breizh|Konstanza]]
| Goude2 = [[Alis Breizh|Alis]]<br>[[Guy de Thouars]] (e-karg)
| Ganet = {{Deiziad|29|Meurzh|1187}}
| Marvet = {{Deiziad|3|Ebrel|1203}}
| Tiegezh = Plantagenêts
| Tad = [[Jafrez II (dug Breizh)|Jaffrez II]], <small>dug Breizh</small>
| Mamm = [[Konstanza Breizh]], <small>dugez Breizh</small>
| Relijion = [[Iliz katolik roman|Katolik]]
}}
'''Arzhur I{{añ}}''', pe '''Arthur Plantagenêt''', ganet d'an 29 a viz Meurzh [[1187]] e [[Naoned]] ha marvet d'an 3 a viz Ebrel [[1203]] e [[Rouen]], a voe [[Dug Breizh]] eus 1201 betek e varv. Dibabet e oa da bennhêr gant e eontr [[Richarzh Iañ (Bro-Saoz)|Richarzh Kalon Leon]], a oa divugel, ha dezhañ e tlee bezañ kurunenn e eontr. 

Mab e oa da [[Jafrez II (dug Breizh)|Jafrez II Plantagenêt]], dug Breizh, breur da [[Richarzh Iañ (Bro-Saoz)|Richarzh Kalon Leon]] ha [[Yann Dizouar]], rouaned Bro-Saoz, ha da [[Konstanza|Koñstañsa Breizh]], merc'h d'an dug [[Konan IV]]. 

==E vuhez==
Mab [[dalif]] e oa pa oa ganet daou viz goude marv e dad, e [[1187]]. E vamm, [[Konstanza|Koñstañsa Breizh]], intañvez, a oa dugez Breizh. <!-- [[intañv]]ez Jafrez Plantagenet, mab da [[Herri II (Bro-Saoz)|Herri II Plantagenet]] en doa aloubet Breizh e [[1166]].-->

Eñ an hini a dlee bezañ roue Bro-Saoz war-lerc'h Richarzh.

E [[1196]] e voe embannet gant he mamm e oa dug Breizh

== Buhez ==
[[Skeudenn:Artur Bretan.jpg|thumb|left|150px]]
[[Fulub II an Aogust]], [[roll an unpennoù gall|roue Bro-C'hall]] a glaske digreskiñ beli an [[tiegezh Plantagenet]] en e [[rouantelezh]] hag broudañ [[gwaz|gwizien]] ar Saozon da stourm outo. Arzhur, hag eñ [[hêr]] yaouank dug [[Breizh]], a oa spi ar Vrezhoned evit ma vije dieub an [[dugelezh]], met Richarz Kalon Leon a yeas da aloubiñ [[Breizh]] hag a vac'has an dugez, met trec'h a vo warnañ gant ul [[lu]] brezhon e [[Karaez]] (1197). 
Kaset e oe ar bugel davet Filip Aogust evit ma vije diwallet-mat. Goude marv Richarzh e [[1199]] ez eas [[Yann Dizouar]], e vreur, war [[tron]] Bro-Saoz. Mignon e oa bet da Fulup evit klask freuzañ galloud Richarzh, met enebourien e oant en taol-mañ. Broudet gant Fulup Aogust e embannas diouzhtu Arzhur bezañ hêr gwirion Bro-Saoz koulz hag hini Breizh, [[Normandi]] hag [[Akwitania]] hag an darn-vuiañ eus an [[noblañs]]ed c'hall a eas d'e heul.<br />

Neuze e aloubas Yann Dizouar Bro-C'hall e [[1202]]. Pa oa Arzhur o sezizañ [[Mirebeau]], e-lec'h ma oa e vamm-gozh, [[Eleanora Akitania]], o chom, e oe trubardet gant Guillaume des Roches ha, diwar urzhioù Yann Dizouar, kaset d'an [[toull-bac'h]] da [[Falaise]] hag alese da [[Rouan]]. N'eo ket sklaer penaos e varvas Arzhur e miz Ebrel [[1203]]. Brud a zo bet e voe lazhet gant e [[eontr]] Yann e-unan, met ne c'heller ket en asuriñ.

== Efedoù marv kriz Arzhur ==
Pa oe kaset keloù an [[torfed]] e c'houlennas ar Vrezhoned ma vo tamallet Yann Dizouar evel [[trubard]] ha [[karlazh]]er hag evitañ da vezañ koñdaonet da vezañ dizouaret e kollas Akwitania, [[Anjev]], Normandi ha Breizh (orin e [[lesanv]] eo). Er c'hontrol e c'hounezas Filip Aogust bezañ mestr war dugelezh Breizh pa oa hanter-c'hoar Arzhur, Aziliz, ur [[minor|vinorez]] ha ne oa ket e dad, Guy de Thouars, "baillif" an dugelezh, evit mont a-enep ar roue. E [[1212]] e terras Filip Aogust an emglev-dimeziñ en doa aotreet evit Aziliz hag Herri a Bentevr hag e kavas gwelloc'h reiñ evel [[pried]] da Alis unan eus ar briñsed [[kapetian]], Pêr a Dreux, a zeuio da vezañ [[Pêr Iañ (dug Breizh)|Pêr I{{añ}} a Vreizh]].

== Arzhur I{{añ}} e sonerezh ==
Savet ez eus bet ur [[kanaouenn|ganaouenn]] diwar-benn buhez Arzhur I{{añ}} gant ar [[strollad-sonerezh]] [[sonerezh folk|folk]] breizhat [[Tri Yann|Tri Yann an Naoned]].

== Notennoù ==

<references/>




{| align="center" cellpadding="2" border="2"
|-
| width="30%" align="center" | En e raok:<br />'''[[Konstanza Breizh|Konstanza]]'''
| width="40%" align="center" | '''[[Roll Rouaned ha Duged Breizh|Dug Breizh]] <br />[[Skeudenn:Blason de Bretagne.svg|thum|60 px]]<br />[[1196]] – [[1203]]'''
| width="30%" align="center" | War e lerc'h:<br />'''[[Alis Breizh|Alis]] ha [[Pêr Iañ (dug Breizh)|Pêr I{{añ}}]]'''
|}
{{IstorBreizh}}

{{DEFAULTSORT:Arzhur 1}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1181]]
[[Rummad:Marvioù 1203]]
[[Rummad:Duged Breizh drouklazhet]]
[[Rummad:Istor Breizh en XIIvet kantved]]
[[Rummad:Tiegezh Plantagenêt]]
[[Rummad:Rouaned ha Duged Breizh]]