Marc'harid Fulup
.jpg)
| Reizh pe jener | plac'h  |
|---|---|
| Bro ar geodedouriezh | Frañs |
| Anv-bihan | Marguerite |
| Anv-familh | Philippe |
| Deiziad ganedigezh | 12 Eos 1837 |
| Lec'h ganedigezh | Plûned |
| Deiziad ar marv | 14 Gen 1909 |
| Lec'h ar marv | Plûned |
| Lec'h douaridigezh | Plûned |
| Yezhoù komzet pe skrivet | brezhoneg, galleg |
| Micher | Klasker-bara, marvailher, kaner, collector of fairy tales, Q113952319 |
| Benveg sonerezh | mouezh |
Marc'harid Fulup (Marguerite Philippe ; Plûned, 12 a viz Eost 1837 – idem, 11 a viz Genver 1909, lesanvet Godig ar Voñsez en abeg ma oa bet lonket un dorn dezhi gant ur pemoc'h pa oa plac'hig, a oa ur ganerez hag ur gonterez bet ganet e Koadnizan e Plûned. Merc’h e oa da Erwan ar Fulup, kemener, ha da Ivona ’r Mailhod. Dimeziñ a reas d’ar 6 a viz Du 1875 gant Reun Salaun, devezhour.
Ur baourez, ur glaskerez-vara e oa Marc'harid, hag ur birc’hirindourez dre dredeog ; redek bro a rae da gas he feurioù da benn : da Santez-Anna-Wened alies, ha Tro Breizh a rae pa veze gopret evit ober[1].
Biskoazh ne oa bet skoliataet, met un eñvor dibar he devoa : etre 300 ha 400 kanaouenn a gane ; kontadennoù a-leizh a ouie ivez.
Kanañ a ha kontañ a reas da Fañch an Uhel, da gentañ, eus 1867 (pa oa-hi 30 vloaz) da 1889 (52 vloaz) ha goude-se da Anatol ar Braz adalek 1892 (55 bloaz). Evel-se e voe saveteet, dastumet ha studiet kalz eus hengoun Breizh. Un toullad all eus he c’hanaouennoù a voe enrollet gant Frañsez Vallée war sonskriverez-dre-rolloù.
Er bloaz 1900 e reas Marc’harid Fulup anaoudegezh gant an itron Ange McKay Mosher (1835-1918), un Amerikanez hag a oa ezel eus Goursez Breizh hag eus an Union Régionaliste Bretonne ; ganti e voe ambrouget ar ganerez d’an holl gendalc’hioù ha gouelioù d'he lakaat da ganañ, o furchal dre hec’h envor vurzhudus.
Nav bloaz diwezhatoc'h e varvas Marc'harid, oadet a 71 vloaz, moarvat hep endevout roet dimp an holl werzioù ha sonioù a ouie. N’he deus bet roet netra da embann, hogen un harp pouezus eo bet d'hol lennegezh-pobl.
-
Lid en enor da Varc'harid Fulup, bloaz goude he zremenvan
Oberennoù roet ganti da Fañch an Uhel da glevout[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- ♦ E Gwerziou Breiz Izel (1868)
|
|
|
- ♦ E Contes bretons (1870)
- Daou vab ar pesketaer
- Jezuz-Krist en Breiz-Izel
- ♦ E Sonioù Breizh-Izel (1890)
|
|
|
|
|
Enorioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Yves Hernot ar Yaouankañ a gizellas maen-bez Marc'harid Fulup e bered Plûned, a voe paeet gant an itron Mosher, Anatol ar Braz ha brogarourien all.
- Un delwenn en enor dezhi gant Morley Troman (1918-2000) zo e kreiz-kêr Plûned.
- Emañ er monumant da Anatol ar Braz e Sant-Brieg, bet kizellet gant Armel Beaufils.
- Hec'h anv zo bet roet da straedoù e Kemper ha Lannuon.
- Deskrivet eo bet gant ar skrivagner gall Henri Vincenot (1912-1985) en e romant L'Œuvre de chair (1984).
Liammoù diavaez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- (fr) Pedinielli, Michèle. Marc'harit Fulup, la dernière « cigale bretonne » @ RetroNews, 16/04/2018. Kavet : 04 Mae 24..
Notennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- ↑ (fr) Sébillot, Paul-Yves. La Bretagne des traditions. Paris : Maisonneuve et Larose, 2006 (ISBN 978-2-908670-46-2)
- ↑ Kontet ivez gant Anna Levrenn eus parrez Prad ; bloaz ebet.
- ↑ Bloaz ebet.