Skeul Réaumur

Skeulioù Réaumur ha Celsius war ur gwrezverker

Skeul Réaumur a reer ouzh ur skeul gwrezverk, aroueziet dre °Ré, °Re pe °r, a oa bet ijinet e 1730 gant an amprevanoniour ha fizikour gall René Antoine Ferchault de Réaumur (1683-1757).

Hervez ar skeul-ze ez eo 0 teuzverk an dour (pa dro a skorn da liñvenn pe a liñvenn da skorn) ha 80 bervverk an dour (pa verv, eleze pa dro da c'haz).

Saverezh

Etanol tanavet gant dour a oa e gwrezverker Réaumur, a verke 0° da deuzverk an dour ; pep derez a dalveze kement ha 1/1000 eus endalc'had ar gorzenn hag ar glogorenn, adalek ar strad betek ar merk 0.

Da vennozh ar fizikour e tlee ar c'hementad a zour en alkool bout termenet en doare ma krogfe al liñvenn da virviñ da 80°Ré, da lavaret eo pa 'z eus bet ur c'hresk 8% en he ec'honad. Alkool a voe dibabet gant Réaumur abalamour ma vez hewelusoc'h ar c'hresk ennañ. Div gudenn a savas koulskoude :

1. bras-bras e oa e venvegoù kentañ, ha dre ma verv an alkool d'ur gwrezverk izel ne dalvezent ket evit an holl vuzuliadennoù ;
2. liñvennoù liesseurt a veze implijet gant ar farderien gwrezverkerioù, hogen atav e lakaent 80°Ré evit merkañ bervverk an dour, ar pezh a zegase luzierezh er muzulioù evel-just.

Er bloavezhioù 1760, an douarour ha fizikour suis Jean-André Deluc (1727-1817) a studias an holl liñvennoù a veze er gwrezverkoù hag e 1772 e kavas e oa ar bevargant an hini wellañ e pep degouezh rak al linennekañ eo kemm ec'honad ur meskaj Hg gant liñvennoù all.

Displegadenn fizikel

Kejomp ul liñvenn A gant ul liñvenn B, kevatal o zolz hag anvomp C an disoc'h. Sankomp ur gwrezverker en A da gentañ, e B da eil hag e C da drede. Ur c'hresk a vo bewezh er benveg, a verzer dre uhelder an dourenn er gorzenn : $u_{A}$ evit gwrezverk A, $u_{B}$ evit hini B hag $u_{C}$ evit hini C.

En gortoz e oa J.-A. Deluc ma vefe $u_{C}$ kevatal da ${\frac {1}{2}}(u_{A}+u_{B})$, ar pezh a zo gwir n'eus forzh pe feur a vefe er meskaj A + B.

Dre-se e kavas e oa dre ar bevargant e oa ar muiañ a linennegezh er muzulioù.

• Adalek dibenn ar XVII^vet kantved e voe fardet hogos hepken gwrezverkerioù dre vevargant.

Arver

Dre Europa a-bezh e voe implijet skeul Réaumur, dreist-holl e Bro-C'hall, en Alamagn hag e Rusia — Fyodor Dostoyevskiy a skrivas, e frazenn gentañ "Ar vreudeur Karamazov" (Братья Карамазовы, 1880) : Skorn da unnek derez hon eus (У нас стал мороз градусов в одиннадцать), eleze –11°Ré (–14°C). E Stadoù-Unanet Amerika e oa anavet ivez : e pennad 7 e Notes on the State of Virginia (1781), a-zivout an hinad, Thomas Jefferson a droas an derezioù Fahrenheit e derezioù Réaumur.

Er bloavezhioù 1790 e troas Bro-C'hall war-du ar c'hentañ skeul Celsius (1742), peogwir e oa un unanenn eus ar reizhiad metrek d'ar mare-se ; lod broioù en Europa avat a gendalc'has gant hini Réaumur betek diwezh an XIX^vet kantved ha Rusia ar C'hornôg he miras betek deroù an XX^vet kantved. Hiziv c'hoazh e vez arveret ar skeul Réaumur en Italia — gant ur benveg niverel — evit muzuliañ ar gwrezverk ar c'heuz parmeggiano reggiano pa vez fardet

Amdroadur eus un eil skeul da unan all

Jediñ

	adalek Réaumur	betek Réaumur
Celsius	$x$ °Ré ≈ $x$ x 5/4 °C	$x$ °C ≈ $x$ x 4/5 °Ré
Fahrenheit	$x$ °Ré ≈ ($x$ x 9/4 + 32) °F	$x$ °F ≈ ($x$ - 32) x 4/9 °Ré
Kelvin	$x$ °Ré ≈ ($x$ x 5/4 + 273,15) K	$x$ K ≈ (- 273,15) x 4/5 °Ré
Rankine	$x$ °Ré ≈ ($x$ x 9/4 + 491,67) °R	$x$ °R ≈ ($x$ - 491,67) x 4/9 °Ré

Keñveriañ