Heson (yezhoniezh)
| Doareoù distagañ |
|---|
| Dre serriñ |
| Klikoù |
| Tarzhañ |
| Strakal |
| Entarzhañ |
| Fic'hal |
| Taravat |
| C'hwitellat |
| Heson |
| Fri |
| Stlakat |
| Froumal |
| Tostaat |
| Linkus |
| Vogalennoù |
| Hantervogalennoù |
| Kostez |
Er yezhoniezh e vez implijet an termen heson (saoz.: sonorant) war dachenn ar fonetik hag ar fonologiezh evit komz eus ur sonenn produet hep direnkañ red an aer. E berr gomzoù, bez' e c'heller distagañ ur gensonenn heson en un doare didroc'h, da skouer [m] ha [l]. Heson eo an holl vogalennoù ivez. N'eo ket heson, da skouer, kensonennoù dre serriñ evel [d] pe [k] ma vez stanket red an aer a-benn o froduiñ ha dre se n'hallont ket bezañ distaget en un doare didroc'h.
Ouzhpenn an holl vogalennoù e vez renket e-touez ar sonennoù heson ar c'hensonennoù dre dostaat, dre fri, dre stlakat ha dre froumal.
Setu ar c'hensonennoù heson pennañ gant bep o arouezenn hervez reolennoù treuzskrivañ al lizherenneg fonetikel etrebroadel: [l, m, n, r, w, j]
Enebiet e vez ar c'hensonennoù heson ouzh ar c'hensonennoù dre serriñ dreist-holl, hag ivez ouzh ar [kensonenn dre fic'hal|c'hensonennoù dre fic'hal]] hag ar c'hensonennoù dre daravat rak daoust ha ma c'heller distagañ ur gensonenn dre daravat en un doare didroc'h e vez direnket red an aer betek e lakaat da daskrenañ.
Mouezhiet eo an darn-vrasañ eus ar sonennoù heson implijet gant yezhoù ar bed dre m'eo gwan-tre son ur gensonenn heson divouezh, ha bewech ma vez implijet ur gensonenn heson divouezh gant ur yezh bennak e ra ar yezh-se ivez gant ar gensonenn heson mouezhiet a glota ganti. Ral-tre eo sonennoù heson divouezh, kavet e tro-dro da 5% eus an holl yezhoù komzet dre ar bed ha lec'hiet en un takad resis tro-dro d'ar Meurvor habask, eus Kanaky betek Suamerika e meur a familh-yezhoù disheñvel, d.s. ar yezhoù aostronezek, sinek-tibetek, na-dene hag eskimoek-aleutek.
| Kensonennoù | Gwelit ivez: Lizherenneg fonetik etrebroadel, Vogalenn | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| An arouezennoù a-zehoù e pep par mar bez a ra dave d'ur gensonenn mouezhiet. E gris emañ ar sonioù ma kreder dibosubl o c'havout. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||