Mont d’an endalc’had

Guantanamera

Eus Wikipedia

Guajira Guantanamera, pe Guantanamera, zo ur ganaouenn eus Kuba, an hini vrudetañ a dra sur. Dont a ra an anv eus Guantánamo, ar gumun eus an enez a zo e dalc'h an Amerikaned. Ur "guantanamera" zo ur plac'h eus Guantánamo. Ur "guajira" zo ur goueriadez, skeudenn an evurusted war ar maez, evel berjelenn ar gwerzioù kozh, met adkemeret eo bet ar ger evit envel un doare kanaouennoù hag ivez un dañs diwar ar maez.

Implijet e vez ar ganaouenn Guantanamera alies evel un arouez broadel abaoe ma'z eo bet brudet e SUA gant Pete Seeger, hag er bed a-bezh goude.

Gwerzennoù José Martí a vez kanet peurvuiañ gant ton Guantanamera.

Savet eo bet ar ganaouenn gant meur a zen, ha meur a stumm zo bet d'ar ganaouenn.
An ton a vije bet savet gant José Fernández Díaz (1908-1979), anavezet ivez evel Joseíto Fernández, a gane ar ganaouenn bep sizhun er bloavezhioù 1930 en un abadenn skingomz, gant komzoù a bep seurt, a gemme hervez an darvoudoù pe ar c'heleier.

Met tabut zo bet, hag a zo c'hoazh, diwar-benn pegen gwir eo.

  • Tud zo a lavar e tenn an ton d'un ton-pobl anavezet e Kuba abaoe ar bloavezhioù 1700, hag a vije deuet eus Andalouzia. N'en dije graet Fernández nemet lakaat e anv warnañ.
  • Tabut zo ivez diwar-benn perzh ur soner piano, Herminio "El Diablo" García Wilson en dije savet an ton war-dro I929. O seniñ gant mignoned edo, ha d'ur goantenn o tremen en dije taolet ur "piropo" (diskleriadur entanet ur gwaz diwar-benn koantiz ur plac'h e doare ar broioù spagnolek) hag eno e vije diazez krouidigezh ar ganaouenn. Se zo kaoz e kav da lod eo El Diablo an hini eo an oberour. Susitourien García zo aet betek al lez-varn, un toullad bloavezhioù goude, met hervez Lez Uhelañ Kuba, en ur varnadenn graet e 1993, eo Joseíto Fernández an oberour nemetañ.

Istor an doareoù all

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • Hector Angulo, keneil da Fidel Castro, a savas pozioù all e deroù ar bloavezhioù 1940, diwar un darvoud c'hoarvezet e kêr La Habana
  • En 1958, e voe azasaet komzoù ar barzh José Martí (Versos sencillos, skrivet en 1895) gant ar sonaozour Julián Orbón ouzh ton Guantanamera. Hervez a skrivas ar barzh kuban Cintio Vitier en e levr "Lo cubano en la poesía": [se 'oa] “... un arnod diankouaus klevout Orbón o kanaén gwerzennoù Martí war fon Guantanamera".
  • En 1961, e voe kanet azadenn Orbón gant ar gitarour Leo Brouwer, mab-bihan da Ernestina Lecuona, c'hoar henañ ar sonaozour meur Ernesto Lecuona, ma krogas ar c'han da vezañ anavezet en enezenn.
  • En 1966, e voe kanet gant meur a zen
    • gant Pete Seeger e festival folk Newport (ma voe anvet Guantanamera ha n'eo ket Guajira Guantanamera ken).
    • Er memes bloaz e voe enrollet ha brudet bras gant ar strollad « The Sandpipers »[1], ha kaset d'an 10vet renk e-touez ar pladennoù muiañ gwerzhet e Bro-Saoz hag e SUA
    • Enrollet e voe un dore gallek gant Joe Dassin.
  • En 1967,
  • En 1973 gant Rolando Ojeda en e albom «Primer festival internacional de la canción popular».
  • Enrollet e voe gant Joan Baez e 1974 en he fladenn Gracias a la vida, ma lenner : Guantanamera (J. Marti, adapted by H. Angulo, P. Seeger)
  • Kanet gant Demis Roussos, Los machucambos
  • En 1977, Los Lobos war o c'hentañ albom.
  • En 1981 gant Julio Iglesias.
  • En 1990, gant Ana Maria Velez en albom Phil Manzanera, anvet Southern Cross
  • En 1991, gant Nana Mouskouri en hec'h albom Nuestras canciones
  • En 1997, gant Wyclef Jean a-unan gant Celia Cruz, Jeni Fujita & Lauryn Hill, en albom The Carnival.
  • En 1999, Compay Segundo, en albom Calle salud, enrollet en ur sonadeg e Madrid
  • En 2000, Compay Segundo, en albom La flores de la vida .
  • En 2002, gant Joyeux de Cocotier en hec'h albom zouk Ile en Ile
  • En 2003, Banda Bassotti en e albom Asi es mi vida
  • En 2003, Tito Nieves, Albita ha Johnny Pacheco en albom ¡Azúcar!, en enor da Celia Cruz
  • En 2013, Zucchero en e album Tropical
  • En 2015, Sage the Gemini en e albom Trigga Reloaded

Stumm brudetañ

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Dont a ra ar c'homzoù brudet eus deroù ur varzhoneg, skrivet gant José Martí, ar barzh kuban meur, dispac'her ha haroz broadel Kuba, embannet el levr Versos Sencillos, en 1895, hag azasaet ouzh ar sonerezh gant Julián Orbón.

En italianeg e kaner un doare troidigezh eus skrid Martí, e galleg eo ur ganaouenn disheñvel rik an danvez anezhi.

An doareoù all

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Kalz a stummoù all a oa d'ar ganaouenn, aes a-walc'h sevel komzoù nevez war an ton, e gwerzennoù eizhsilabennek, met n'eus nemet an diskan a zo boutin etrezo. N'anavezer ket kalz a stummoù sonenrollet avat.

Komzoù José Martí

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Yo soy un hombre sincero

Me zo un den gwirion

De donde crece la palma

Eus al lec'h ma kresk ar palmez

Y antes de morirme quiero

Hag a-raok mervel e karfen

echar mis versos del alma

Teurel ma gwerzennoù eus ma ene

Guantanamera, guajira Guantanamera


Mi verso es de un verde claro

Ma gwerz a zo glas-sklaer

Y de un carmín encendido

Ha livrin flamm

Mi verso es un ciervo herido

Ma gwerz zo ur c'harv gloazet

Que busca en el monte amparo

a glas gwasked er menez

Guantanamera, guajira Guantanamera


Cultivo una rosa blanca

Ur rozenn wenn a c'hounezan

en julio como en enero

en Gouhere evel en Genver

para el amigo sincero

evit ar mignon gwirion

que me da su mano franca

a ro e zorn din eeun

Guantanamera, guajira Guantanamera


Con los pobres de la tierra

gant re baour an douar

quiero yo mi suerte echar

e fell din heuilh ma flanedenn

el arroyo de la sierra

ar wazh er menez

me complace más que el mar

a blij muioc'h din eget ar mor

Guantanamera, guajira Guantanamera

An holl ganerien a gan Guantanamera, un dlead broadel d'ar Gubaned, marteze ivez dre ma kred ar ganerien a vicher e vo brudetoc'h a se o fladennoù, rak goulennet e vez atav digante kanañ Guantanamera pa vezont er broioù estren.



E yezhoù all

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

N'eus ket a zoare brezhonek (evit c'hoazh), met kanet e vez an diskan gant ar gerioù-mañ, savet gant Filip Oillo :

  • Deomp da Landeda, da glask ur banne da evañ.

.

-(es)

-(fr)

  • Pennad istorel ha kanerien [4]

-Ar ganerien a gan gwerezennoù José Marti

-Komzoù all: