Mont d’an endalc’had

Gargadennekadur

Eus Wikipedia
(Adkaset eus Gourlañchennekadur)
Doareoù distagañ
Dre serriñ
Klikoù
Tarzhañ
Strakal
Entarzhañ
Fic'hal
Ruzennoù
C'hwibanennoù
Dassonennoù
Fri
Stlakat
Froumal
Tostaat
Linkus
Vogalennoù
Hantervogalennoù
Kostezennoù

Er yezhoniezh e vez implijet an termen gargadennekadur (saoz.: pharyngealization) war dachenn ar fonetik hag ar fonologiezh evit komz eus un seurt doare distagañ a eil renk ma vez strishaet ar c'hargadenn keit ha ma vez distaget ur gensonenn pe ur vogalenn gant ul lec'h distagañ pennañ all.

Un ebeniezh fonemek a gaver etre kensonennoù kurunennek gargadennekaet, anvet "kensonennoù stambouc'hus", enebiet ouzh kensonennoù kurunennek plaen en arabeg ha distaget e vez al lizherenn ayin evel ur stankenn gargadenn e meur a rannyezh arabek.

Kavet e veze en oubic'heg 14 kensonenn gargadennekaet hag implijet e vezont stank pe stankoc'h ivez gant meur a yezh komzet e kompezennoù Norzhamerika, en o zouez ar yezhoù salichek hag ar yezhoù sahaptiek. Er yezhoù touek ("tuu") e kaver fonemoù ankoueekaet zoken.

Hervez reolennoù treuzskrivañ al lizherenneg fonetikel etrebroadel e c'heller merkañ ar goueliekadur e daou doare disheñvel:

  1. dre varreniñ un arouezenn bennañ hag a dalvez koulz evit merkañ ar goueliekadur hag ar gargadennekadur, d.s. [l] > [ɫ]; pe
  2. skrivañ arouezenn ur gammaig ([ˠ]), d.s. [tˠ]. Gant an arouezenn-mañ e vez merket ar goueliekadur en un doare sklaer ha resis.

Gwelit ivez:

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  Kensonennoù Gwelit ivez: Lizherenneg fonetik etrebroadel, Vogalenn  
Skeventel Diweuz Gweuz-dent Dent Logigoù Drek-logigoù Kilbleg Rak-staon Staon Gouel Hugenn Gargadenn Ankoue Tarzh Nann-skeventel hag arouezennoù all
Dre fri m ɱ n ɳ ɲ ŋ ɴ Klikoù  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ
Dre serriñ p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ Entarzh.  ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ
Dre daravat  ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ Dre strakal 
Dre dostaat  β̞ ʋ ð̞ ɹ ɻ j ɰ A-gostez all  ɺ ɫ
Dre froumal ʙ r ʀ Kendistaget dre dostaat ʍ w ɥ
Dre stlakat ⱱ̟ ɾ ɽ Kendistaget dre daravat ɧ
A-gostez dre daravat ɬ ɮ Dre fic'hal  ʦ ʣ ʧ ʤ
A-gostez dre dostaat l ɭ ʎ ʟ Kendistaget dre serr.  k͡p ɡ͡b ŋ͡m
An arouezennoù a-zehoù e pep par mar bez a ra dave d'ur gensonenn mouezhiet. E gris emañ ar sonioù ma kreder dibosubl o c'havout.