Geriadur Istor ha Douaroniezh

Pajenn war ar stern, bet digoret d'ar 16 Mezheven 2015, da welout penaos he sevel. Kudenn ebet evit difaziañ pe lakaat en ur stumm sklaeroc'h. Mat ivez d'ar re hag a zo dedennet da gemer perzh.

Taolenn

1 Raklavar
2 Berradurioù
3 Anvioù
- 3.1 A
- 3.2 B
- 3.3 C
- 3.4 D
- 3.5 E
- 3.6 F
- 3.7 G
- 3.8 H
- 3.9 I
- 3.10 J
- 3.11 K
- 3.12 L
- 3.13 M
- 3.14 N
- 3.15 O
- 3.16 P
- 3.17 Q
- 3.18 R
- 3.19 S
- 3.20 T
- 3.21 U
- 3.22 V
- 3.23 W
- 3.24 Y
4 Levrioù

Raklavar[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Berradurioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

B.G. = Kezar : Brezel Gallia
DB : Domesday Book
gallg. = galleg
I.A = heñchadur Antonin
keltg. = keltieg
kembg. = kembraeg
lat. = latin
Mela = Pomponius Mela
M.M = Meven Mordiern : Ar gelted koz ...
N.D = Notitia Dignitatum
OE : Old English = saozneg koz
OKent : Old Kentish = kentieg koz
Plin. = Plinus.
Ptol. = Ptoleme(us)
Rav. = disanv Ravenna
RIB = The Roman Inscriptions of Britain, I, Inscriptions on Stone (Oxforf, 1965)
Tac. = Tacitus
T.P = Tabula Peutingaria

Anvioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

A[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Aalardin	den eus mojenn Arzhur. Marc'heg galloud hudel dezhañ. E adroas ur vronn nevez en aour da Winier, pa gollas homaén hec'h hini o skoazellañ Caradoc Briefbras. Dimeziñ a reas da Wingenor, nizez-vihan da Arzhur.
Aballava	anv ur c'hreñvlec'h roman eus Moger Hadrian, e genou ar stêr Ituna / Eden : Burgh-by-Sands, Cumberland. Mammenoù : - Kib Rudge & hanaf Amiens : ABALLAVA - RIB 883 : IN C(U)NEUM FRISIONUM ABALLAVENSIUM - Ravenna 107,29 : AVALANA - ND XL47 : Praefectus numeri Maurorum Aurelianorumn ABALLAVA Gwrizienn : aballa- : aval E c'hallfe bezañ Avalon* eus mojenn ar roue Arzhur.
Abarrez	(Abbaretz; Abarèt) : kumun eus Breizh-Uhel, departamant Liger-Atlantel, arondisamant Kastell-Briant, kanton *, war ar Paradel hag an Izag; 6176 ha.; 1600 annezad e 1990, * e 2015. Eskopti kozh Naoned.
Abelleus	marc'heg eus mojenn Arzhur, lazhet gant Tor.
Aberaeron	lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : genou ar stêr Aeron.
Aberarth	lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : genou ar stêr Arth.
Aber-cuch	lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : genou ar stêr Cuch
Aberdaugleddau	lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : genou ar stêrioù Cleddau (Cleddy Ddu, war ar reter; Cleddy Wen, war ar c'hornog)
Aber-ffrwd	lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : genou ar stêr Ffrwd ( = Froudenn)
Abergele	lec'h eus Bro-Gembre, Clwyd : genoù ar stêr Gele
Abergorlech	lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : genou ar stêr Gorlech
Abergwaun	lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : genou ar stêr Gwaun
Aber Gwendraeth	lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : genou ar stêr Gwendraeth (= traezh wenn)
Abergwili	lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : genou ar stêr Gwili
Aber-nant	lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : genou ur froud
Aberteifi	lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : genou ar stêr Teifi
Aberystwyth	lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : genou ar stêr Ystwyth
Abissum	anv ul lec'h, disanavezet, marteze e gevred Bro-Skos.
Ablamor	den eus mojenn Arzhur. Ur marc'heg hag en devoa ur c'harv gwenn, bet lazhet gant Gawain ha Gaheriz. En respont, Ablamor a lazhas daou eus o c'hadgon. Un emgann a grogas etre Ablamor ha Gawain. Hemañ e oa war poent da lazhañ Ablamor pa'z e gwreg en em skoas etre o zaou, o vezhañ lazhet hi-unan gant Gawain. Euzhus ablamour da se, Gawain ne lazhas ket Ablamor.
Abona	ar stêr Avon, Gloucestershire
Abona	diazezadur roman e Breizh-Veur, war ar stêr Abona / Avon : Sea Mills, Gloucestershire. (I.A 486-1 (Iter XIV) : ABONE; Ravenna, 106-22 : PUNCTUOBICE).
Abravannus	gwelet evit bezhañ anv latin ur stêr eus mervent Bro-Skos. Deveradurezh war ar glask.
Abus	(Abi Fluvii Ostia) : ar stêr Ouse, gant e genou en Humber, e Yorkshire.
Acheflour	den eus mojenn Arzhur. Diwar Blanchefleur. Gwellout : Bleuñwen.
Actium	Emgann-listri etre morlu Oktav hag hini Anton ha Kleopatra, an 2 Gwengolo 31 A.K, hag en eus gwelet trec'h Oktav.
Ad Ansam	(I.A 480-3 (Iter IX); TP). diazezadur roman eus Higham, e Suffolk.
Ad Pontem	(IA 477-6 (Iter VI). diazezadur roman eus East Stoke, Thorpe, Nottinghamshire.
Adron	(Rav. 108-33). mont da Vedra
AEbudae Insulae	mont da Ebudae Insulae.
Aelia Ariadne
Aelia Flacilla	spagnolez, merc'h Antonius, prefed ar pretordi; gwreg gentañ Theodosius ar Yaouank; mamm Arcadius hag Honorius. Aet da Anaon e-kerzh diskar-amzer 386, goude bet kollet ganti ur verc'h, Pulcheria, neubet amzer a-raok.
Aelia Verina
AEmodae	(Mela III, 6, 54 : septem HAEMODAE contra Germaniam vectae; Plin. NH IV, 103 : VII ACMODAE) : sur-awalc'h enezioù Shetland, kemeret dre fazi evit Thule gant listri Agricola.
AEsica	(Amiens patera : ESICA; Rav. 107-27 : ESICA; ND XL-42 : Tribinus cohortis primae Asturum, AESICA) : kreñvlec'h Great-Chesters, Northumberland, hag e c'hwarnizon a IIIt kantved a oa Cohors I Asturum (RIB 1738)
Agloval Agloval de Galles	den eus mojenn Arzhur : breur Perseval
Agravain	den eus mojenn Arzhur : mab Lot, roue an inizi Orc'h
Agrippa
Akolon Accolon of Gaul	den eus mojenn Arzhur. Karedig Morganez. Bet lazhet gant Arzhur.
Alabum	(Ravenna 106-26 : ALABUM). kreñvlec'h roman Llanfair-ar-Bryn, Llandovery, Carmarthenshire.
Alauna	anv keltiek meur a stêr eus Breizh-Veur : - Allan Water, Bro-Skos, - Ale Water, Bro-Skos, - Aln, Bro-Saozh, - Ellen, Bro-Saozh, - Ayle Burn, Bro-Skos, - Afon Alyn, Bro-Gembre, - Alan : Bro-Gembre, - Afon Alun : Bro-Gembre, - Nant Alun (Rln Wall Reen) : Bro-Gembre, - Allen (Camel) : Bro-Gervev-Veur, - Alham, Bor-Saozh,
Alauna (1)	(Ravenna 106-9 : ALAUNA SILVA; Ravenna 106-14 : ALAUNA, eilstumm : ALATINA). (I.A 480-3 (Iter IX); TP). Diazezadur roman disanavezet, sur-awalc'h e mervent Breizh-Veur.
Alauna (2)	(Ravenna 106-39 : ALAUNA). Diazezadur roman, sur-awalc'h Alcester, Warwickshire, war ar stêr Alne.
Alauna (3)	(I.A. 481-3 (Iter X) : Alone). Sur-awalc'h ar c'hastell roman Watercrook, Westmoreland.
Alauna (4)	(Ravenna 107-4 : ALAUNA; ND-xl 53 : Tribunus cohortis tertiae Neruiorum, ALIONE). Kreñlec'h roman Maryport, Cumberland, er genoù ar stêr Ellen.
Alauna(5)	(Ravenna 108-37 : ALAUNA). Stêr Aln, Northumberland, Bro-Saozh.(Ravenna 108-37
Alauna (6)	(Ptol. II, 3, 7 : ALAUNA, ur polis ar (V)Otadini; Ravenna, 107-46 : ALAUNA). Roman kreñvlec'h Low Learchild, Northumberland.
Alauna (7)	(Ptol. II, 3, 7 : ALAUNA, ur polis an D(u)mnonii; Ravenna : LITANA, eilstumm LICANA). Kreñvlec'h roman Ardoch, Perthshire, war ar stêr Allan Water.
Alauna (8)	(Ravenna 106-59 : ALUNA, eilstumm ALICINCA). Disanavezet; sur-awalc'h nepell eus Manchester.
Alaunocelum	(Ravenna, 107-34 : ALITACENON, eilstumm ALITHACENON). Disanavezet; sur-awalc'h war un veg-douar eus gevred Bro-Skos.
*Albiniano	(Ravenna 106-24 : ALBINUMNO). Disanavezet; marteze e Monmouthshire pe Glamorgan / Morganog.
Albion	Anv gwechall-goz Enezenn Breizh-Veur.n Anv kvet e : Pseudo-Aristoteles, Plin, Ptoleme, Pseudo-Agathermerus, Marsian, Avienus,Stefan eus Bizantion.
Allt-Tairffynnon	lec'h eus Bro-Gembre, Clwyd : run pe koad e deir andon.
Alltwalis	lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : tal ar run Wallis
Allt-y-coed	lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : tal ar run ar c'hoad
Allt-yr-hebog	lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : koad ar falc'hun
Alobergum	(Ravenna 106-5 : ALOVERGIUM). Disanavezet; klasket war dro Devon pe Somerset.
Amroth	lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : e-tall an duchenn
Anas	(Ravenna 109-18 : ANAS). Disanavezet; soñjet e vez diwar un enezenn war aodoù kornog ar Vro-Skos, diwar Inis Ane, el Levr Lagin.
Anava	(Ravenna 108-31 : ANAVA; CIL XI-5213 : CENSITORI BRITTONUM ANAVION(EN(SIUM)). Ar stêr Annan, e mervent Bro-Skos.
Ancalites	(Kezar B.G V, 21, 1 : ANCALITES). Ur boblad keltiek e lec'h dizanavezet eus gevred Enez Vreizh. Daou stumm da lenn an anv se a eneb an eil d'egile : Meven Mordiern, Notennou diwar-benn ar Gelted Koz ..., p. 429 : "Eur boblad eus Breiz-Veur a oa hec'h ano Ankaletti "ar re laosk" Rivet & Smith, The Place-Names of Roman Britain, p. 250 : " ... the name An-calites, with an- intensive prefix ... For this tribal name a sense of 'very hard men, very tough men' seems appropiate ...*"
Anderitum	Kastell roman Pevensey, Sussex, war aodoù Mor-Breizh. (ND XXVIII-10 : ANDERIDOS; eilstumm : ANDERITOS. Ravenna 106-33 : ANDERELIO) An anv a zo diazezet war ande = meur, bras + rit-um = roud(our), tremen. E c'hellfe merkañ un treuz etre daou du geunioù al lec'h, pe, gwelloc'h c'hoazh, an treuz etre Breizh-Veur ha Gallia (Saint-Valery-sur-Somme). Hasting, lec'h an emgann anavezet, a zo tost tre war zu reter eus Pevensey. An anv Anderitum a zo chomet en Istor : - Anglo-saxon Chronicle, bloaz 477 : Andredesleag; bloaz 491 : Andredesceaster; - Life of St Wilfrid, war dro 700 : desertum Ondred; - Anglo-saxon Chronicle, bloazioù 755, 893 : Andred; bloaz 1018 : Andredesweald; - Domesday Book : Andret;
*Anicetis	*Ravenna 106₁₅ : ANICETIS. Disanavezet, mes sur-awalc'h e lec'h bennak e kreisteiz Breizh-Veur, etre Gloucester ha Badbury.
Antivestaeum Promontorium	Ptoleme, II,3,2 : ANTIVESTAEUM SIVE BOLERIUM PROMONTARIUM Ravenna 106₁ : VEETEVIA Ravenna 106₃ : MESTEVIA Land's End, Cornwall
Anton	Antonius.
Aogust	titl bet roet ar 16 Genver 27 raok J.-K. da Gaius Julius Caesar Octavianus, impalaer kentañ an impalaeriezh Rom(a). An titl Aogust (AVG.) a zo bet douget gant holl an impalaerien war lec'h.
Aogust	Caius Octavius Thurinus. Bet ganet e Rom an 23 Gwengolo 63 a. K. Mab da gCaius Octavius, senedour, hag Atia, merc'h Julia, c'hoar Jul Kezar. Bet kemeret da advab gant Jul Kezar e miz Gwengolo 45 a.K. E anav neuze : Caius Julius Caesar Octavianus. Dies imperii (deiz ar c'halloud) : 16 Genver 27 a.K. dindan anv : Imperatore Caesar Augustus Aet da Anaon e Nola, e-kichen Pompei, an 19t Eost 14 g.K.
*aquilifer*	en ul lejion roman, an anv se e oa roet d'an hini e zouge an erez (= erer), arouezenn an impalaeriezh
Areva	stêr eus Bro-Spagn(cf M.M)
Arevaked	Arevaci : poblad eus ar Spagn anavezet evelse diouz stêr Areva (cf M.M)
Atia	Mamm an impalaer Oktav Aogust; merc'h Julia, c'hoar Jul Kezar.
Aulus Plautius	jeneral roman diouzh familh an impalaer Klaod. Lakaet e penn an arme roman a-enep ar Gatuvellauned e 43 goude Krist. An arme se a oa savet diwar : - Legio II Augusta (Eil strollad an Impalaer), o tont eus Argentoratum / Strasbourg, - Legio XIV Gemina (Parzekvet strollad 'adsavet'), o tont eus Mogontiacum / Mainz, - Legio XX Valeria (Ugenvet strollad eus Valeria), o tont eus Novaesium / Neuss; - Legio IX Hispania (Navet strollad Spagn), o tont eus Pannonia. Aulus Plautius a zo eilet gant : Vespazian, Flavius Sabinus, Hosidius Geta. Aulus Plautius a zo gouarnour roman kentañ e Breizh-Veur, e gêr-benn e Camulodunum, betek 47.

B[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Babel

lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : diwar ar Bibl

Bae Abergwaun

lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : bae genou ar stêr Gwaun

Bae Caerfyrddin

lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : bae Kêr Varzhin

Bae Ceredigion

lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : bae bro Ceredigion (Cardigan)

Bae Sant Ffraid

lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : bae santez Berc'hed

Bae Trefdraeth

lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : bae Trefdraeth (Tredraezh = an tref e-tal an draezh)

Bancffosfelen

lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : glan ar c'hleuz melen

Bancmelyn

lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : an duchenn melen

Banc Nant

lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : glan an draonienn

Bancycapel

lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : torgenn ar chapel

Bancyfilin

lec'h eus Bro-Gembre, Dyfed : torgenn ar vilin

Banc-y-moelfre

lec'h eus Bro-Gembre,Dyfed : tuchenn ar run moal

Bangor Is-coed

lec'h eus Bro-Gembre, Clwyd : Bangor e-kichen ar c'hoad

Betws Gwerful Goch

lec'h eus Bro-Gembre, Clwyd : prioldi Gwerful ar ruz

Betws-yn-Rhos

lec'h eus Bro-Gembre, Clwyd : prioldi al lann

Bigbury

big = meur; bury = burgh = kreñvlech. Oppidum keltiek bro-Gent bet dilezet evit Durovernum / Canterbury

Bleuñven

den eus mojenn Arzhur. Diwar Blanchefleur. Er Perseval, e oa c'hoar Arzhur, ha mamm Perseval. Aet da vevañ gantañ ha gant Lufamour.

Bontnewydd

lec'h eus Bro-Gembre, Clwyd : ar Bont Nevez

Bontuchel

lec'h eus Bro-Gembre, Clwyd : ar Bont Uhel

Boudicca

Delwenn Boudicca. Pont Wesminster.

Breizh Veur

Pobloù kelt d'ar c'houlz ar Romaned.

Pajenn war ar stern

latin	keltieg	brezhoneg
Ancalites		Ankalited
Atrebates		Atrebated
Belgae		Belged
Bibroci		Bibroked
Brigantes		Briganted
Caereni		Kerened
Caledones		Kaledoned
Cantiaci		Kantiaked
Carnonacae		Karnonaked
Cassi		Kassed
Cenimagnes		Kenigmaned
Coritani		Koritaned
Catuvellauni		Katuvellauned
Cornovii 1		Kornovied1
Cornovii 2		Kornovied2
Creones		Kreoned
Decantae		Dekanted
Deceangli		Dekangled
Demetae		Demeted
Damnonii		Damnonied
Dobunni		Dobunied
Dumnonii		Dumnonied
Durotrigues		Durotriged
Epidii		Epidied
Iceni		Ikened
Lugi		Liged
Novantae		Novanted
Ordovices		Ordoviked
Parisii		Parisied
Regnenses		Regnened
Segontiaci		Segonsiaked
Selgovae		Selgoved
Silures		Silured
Smertae		Smerted
Taezali		Taezaled
Trinobantes / Trinovantes		Trinobanted / Trinovanted
Vacomagi		Vacomaged
Venicones		Venokoned

Brutus

unan eus ar veuntrerien Jul Kezar

Bryn Du

lec'h eus Bro-Gembre, Clwyd : Bren du; Run Du; Krec'h Du; Torgenn Du ...

Bryneglwys

lec'h eus Bro-Gembre, Clwyd : run an iliz

Brynffordd

lec'h eus Bro-Gembre, Clwyd : run war ar roudour

Brynsaithmarchog

lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run ar seizh marc'heg

Bryn Trillyn

lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run an dri lenn

Bryn y maen

lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run ar vaen

Burgh-by-Sands

Kêriadenn Bro Saoz, Cumberland, war ribl kreisteiz genoù ar stêr Eden / Ituna. Gwechall kreñvlec'h mur Hadrian Aballava / Aballaka.

Bwlch-gwyn

lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : an trepas gwenn

Bylchau

lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : an drepasioù

C[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Cadair Fronwen	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kador (?) Bronwenn
Caius	mab bihan da Oktav-Aogust. Aet da Anaon yaouank e 4 G.K
Caius Octavius	senedour roman; tad Oktav Aogust, kentañ impalaer Roman. Aet da Anaon e 58 A.K
Caius Volusenus Quadratus	tribun an arme roman, da biv Jul Kezar a c'houlennas da vont da zaolenniñ Enez-Vreizh raok kas e argad -55 J.K.
Camulodunum	anv latin Kergolun / Colchester
Cassius	unan eus ar veuntrerien Jul Kezar
Cassivellaunos	roue breizhad gGatuvellauned ha an dTrinovanted, e stourmas a-enep Jul Kezar en 54 A.K. Bet trec'het, goude bet kollet gantañ kreñvlec'h Kamulodunum, e c'houlennas ar peoc'h.
Castell y Rhodwydd	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kastell war roudour pe war ar chaoser
Castell y Waun	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kastell al Lann (Yeun)
Cefn-brith-	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : Kein (= run) "a bep seurt liv ... ?
Cefn-bychan	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : ar run bihan
Cefn Du	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : ar run du
Cefn-mawr	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : ar run meur
Cefn Treffynnon	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run kêriadenn an andon
Cefn-y-bedd	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run ar c'hev
Cerrig Coediog	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : koadoù roc'hellek
Cerrigydrudion	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : reier ar re trec'h
Cilcain	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : repoz brav meurbed
Claudia	kentañ gwreg Oktav Aogust; merc'h Anton. An dimeziñ se n'eo ket bet kaset da benn. Bugel ebet
Clawddnewydd	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kleuz nevez
Coedgolau	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : koad ar goulou
Coed-poeth	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : Koad tomm
Corwen	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : roc'h sakr
Craig-y-Forwyn	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : roc'h (ar merc'h yaouank ?)
Craig yr Ychen	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : krec'h an ejened
Cwm Pennant	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : saoenenn penn an andon

D[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Deal	Kêr eus Bro-Gent, war ar strizh-mor, er reter Dover, e penn an devennoù. Dilestradeg morlu Jul Kezar ar 25 Eost -55 J.K. Un delwenn a zo bet savet ar 25 Eost 1946 gant ar C'huzul -Kêr. Etimologiezh : Addelam DB; Dela 1158 ff. P, Dale 1275 RH. OE dael, OKent del 'valley' Skeudenn : Gwenola Even (12 bloaz e 1982), e-kichen delwenn bet savet gant Kuzul-Kêr Deal ar 25 Eost 1946, evit an 2000t deiz-ha-bloaz an dilestradeg -55.
Derwenn	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : an dervenn
Diserth	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : ???
Dover	Kêr ha porzh Bro-Saozh, e Bro-Gent, war ar strizh-mor. (Keltg : Dubron; Lat : Dubris); e genoù ar stêr Dour; 26 km e gevred Kêrgent, 106 km e gevred Kêr-Londrez. E 55 raok J.-K., ar morlu Jul Kezar e zegouezas dirak Dover, o tont diouzh Portus-Itius, e Gallia, war dro 9 eur diouzh ar beure / mintin, hep gallout dilestrañ. Ret a oa bet dezhi gortoz tuginadur ar mare evit gallout dilestrañ pelloc'h, war zu ar reter, war traezhennoù Deal, en tu all d'an devennoù. Degouezhet dindan urzh ar Romaned, Dubris a oa ar porzh meur etre Bro-C'hallia hag Enez-Vreizh. Daou tour-tan a zo bet savet enni, evit respont d'an hini Gesoriacum / Bononia (Boulogne-sur-Mer). Unan a zo bepred en e sav. D'ar c'houlz ar Grenn-amzer, Dover e oa unan eus ar "Cinq-Ports".
Drusus	mab Tiber hag e wreg gentañ Vipsiana; bet ganet e ***; bet ampoezonet war urzh Sejean e 23 G.K.
Dubnovellaunos	roue an dTrinobanted, bet trec'het gant Taskiovannos, roue ar gKatuvellauned, war dro 10 A.K.
Dubris	anv latin Dover / Douvres
Durovernum	anv latin Kergent / Canterbury

E[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Eden	(lat. : Ituna) : anv ur stêr eus Breizh-Veur, tremenn e Carlisle.

F[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Fenisia	Peurzistrujet eo meur a lec'hioù Fenisia ha Palestina er bloavezh 363 gant un heuliad krennoù-douar ha barroù-reverzi, ha da heul chanter evit adsevel templ Jeruzalem.
Foel Frech	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run (?)
Foel goch	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run ruz
Foel Wen	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run gwenn
Ffridd Fawr	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run e beurvañ veur
Ffridd y Foel	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : ru e beurvañ
Ffynnongroyw	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : mammenn sklaer

G[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Galaad	unan eus marc'heien ar vojenn Arzhur
Galasia	Galatia. bet aloubet e 25 A.K gant Oktav.
Garn Fawr	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : karn meur
Garth	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kloz
Gellïoedd	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kevioù
Germanicus	niz da Oktav Aogust; kemeret evit advab gant Tiber e 4 G.K; en eus kaset brezelioù ha trec'het diwar ar Jermaned eus 14 da 16 G.K; Germanicus a zo aet da Anaon e 19 G.K.
Gesoriacum	porzh-mor eus Bro-Gallia, war mor Breizh. E genoù ar stêr Liane, war zu ar mor. Morlu Jul Kezar a gemeras ar mor war-dro kreiz noz 25 Eost raok J.K. evit tagañ Breizh-Veur. Gesoriacum a zo bet lonket gant ar mor er bloaz 294. Ur gêr nevez, Bonnonia, a zo bet savet uheloc'h war an tu all ar genou. *Ges- = beg, kab.
Glan-y-don	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : tal ar mor
Glanyrafon	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : bord ar stêr
Glasfryn	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : an dossen / run glaz
Glyndyfrdwy	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : saonenn ar stêr Dyfrdwy
Gorsedd	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : tron; kador-veur; kador-roue
Gorsedd Brân	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kador-veur Brân (eus Mabinogion)
Graeanrhyd	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : ar roudour grouanek, meinek
Graig	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : roc'h
Graigfechan	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : roc'h bihan
Great-Chesters	Northumberland : gwelout AEsica.
Groesffordd	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kroazhent
Gwernymynydd	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : gwern ar menez
Gwynfryn	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run gwenn

H[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Hen Graig	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : hen roc'h / ar roc'h gozh
Henllan	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : iliz gozh
Higham	kêr eus Bro-Saoz, e Suffolk. Bet gwechall diazezadenn roman Ad Ansam.

I[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Isca Dumnoniorum	anv latin Kêresg / Exeter.
Is-y-coed	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : (e) traoñ ar c'hoad
Ituna	hirie Eden, stêr eus Bro-Saoz;

J[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Jeruzalem	Peurzistrujet eo meur a lec'hioù Fenisia ha Palestina er bloavezh 363 gant un heuliad krennoù-douar ha barroù-reverzi, ha da heul chanter evit adsevel templ Jeruzalem.
Jude	Judea. bet aloubet e 25 A.K gant Oktav, goude Actium
Julia	c'hoar Jul Kezar; mamm Atia; mamm-gozh an impalaer Oktav-Aogust
Julia	merc'h an impalaer Oktav-Aogust hag e eil gwreg Scribonia. Bet roet da gentañ da (v)Marcellus, mab e c'hoar Oktavia ha Mark-Anton. Roet goude marv Marcellus da Agrippa, oajet a 41 bloaz.

K[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Karadeg	Gwerenn-livet eus Ti-Kêr Colchester. Caratacos / Caratacus :
Katuvellauned
Kent / Bro-Gent	kontelezh eus Bro-Saoz, e korn gevred, etre ar stêr Tamesa war e hanternoz, mor an Hanternoz war e reter, Strizh-mor Breizh war e c'hreisteiz, ha kontelezh Surrey war e c'hornog. Kêr-benn, Kêrgaint / Canterbury; porzh meur : Dover (Dour, Dubris).
Kezar (Jul Kezar)
Kezar	titl an eil-impalaerien roman.

Kommios	Galian eus Belgia, savet roue Atrebated an douar-bras gant Jul Kezar e 57 A.K, ha kaset gantañ da brezeg gant Atrebated an Enez-Vreizh. Sellet evel un trubarzh, eo bet paket gant ar re-mañ. Hag e-se, ne chome nemet un dra gant Kezar : ober brezel, ar pezh en eus graet daou vloaz war lec'h, e 55 A.K., amzer d'ezhañ kempenn ur strollad-listri.
Kunobelinos	roue ar gKatuvellauned han an dTrinobanted, en Enez-Vreizh. Hêr Taskiovanos. Keñverioù mat en devoa gant ar Romaned staliet e Galia. Anavezet "Britannorum Rex" gant ar Romaned. Adalek en devoa selloù war zu Bro-Gent, e amezeien an Atrebated, diskennidi Kommios a gemeras aon dioutañ. Tri vab e vez anavezhet : Adminios, Karatacos, Togodumnos. War dro tregont vloaz a zo bet Kunobelinos roue. Aet eo da Anaon war dro 40-41 G.K. E anv a zo bet kemeret gant Shakespeare evit e drama : Cymbeline (1605). E brezhoneg a-vremañ, e anv e vije Konvelen.

L[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Land's End, Cornwall	Ptoleme, II,3,2 : ANTIVESTAEUM SIVE BOLERIUM PROMONTARIUM Ravenna 106₁ : VEETEVIA Ravenna 106₃ : MESTEVIA
Lepidus
Livia Drusilla	Bet ganet an 30 Genver 58 A.K.; Teirvet gwreg an impalaer Oktav-Aogust. Raok se, he oa bet eureujet da (d)Tiberius Claudius Nero, hag he devoa daou bugel digantañ : Tiber, ha Drusus. Bet skrapet gant Oktav-Aogust, n'he oa nemet 20 bloaz, hag eureujet ar 17 Genver 38 A.K. Ur bugel bet ganet raok an termen a zo bet, met marvet nepell goude. Livia Drusilla a zo aet da Anaon e 29 G.K.
Llanbedr Dyffyn Cwlyd	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : iliz sant Pêr e traonienn ar stêr Cwlyd.
Llanddulas	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : iliz e-kichen ar stêr Dulas
Llandovery, Carmarthenshire	kreñvlec'h roman Alabum (Ravenna 106-26 : ALABUM)
Llanfair-ar-Bryn	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : iliz santez Mari ar run
Llanfair Dyffryn Cwlyd	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : iliz santez Mari e-kichen ar stêr Cwlyd
Llanfairpwllgwengillgogerichwyrndrobwll-Llandisiliogogogoch
Llanfynydd	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : iliz ar menez
Llangwm	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : iliz en draonienn
Llannerch-y-môr	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : frankizenn e-kichenn ar mor
Llansanffraid Glynceiriog	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : iliz santez Berc'hed en draonienn ar stêr Ceiriog
Llan San Sior	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : iliz sant Jorj
Llanynys	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : iliz an enezenn
Llanypwll	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : ilz ar poull.
Llwyn-mawr	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kev meur
Llysbedydd	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : lez ar vadeziant
Llysfaen	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : lez ar maen
Londinium	anv latin Kêr-Londrez.
Lucius	mab bihan da Oktav-Aogust. Aet da Anaon yaouank e 2 G.K

M[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Maes-glas	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : maez / park glaz
Maiden Castle
Mandubrakios	priñs yaouank an dTrinobanted, bet diskaret ha skarzhet gant Cassivellaunos, roue ar gKatuvellauned. Aet da c'houl sikour gant Jul Kezar evit adkemer e leve.
Mark-Aorel
Melin-y-wig	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : milin ar c'hoad
Merzhin
Mochdre	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kêriadenn ar moc'h
Moelfre	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run moal
Moelfre-isaf	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run moal izelañ
Moelfre-uchaf	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run moal uhellañ
Moel Garegog	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run moal klegereg
Moel Geraint	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run moal an den anavezet Geraint
Moel Llyn	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run moal(a-us) al lenn
Moel Llys-y-coed	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run moal lez ar c'hoad
Moel Morfudd	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run moal an den anavezet Morfudd
Moel Plas-yw	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run moal maner ar c'hoad-ivin
Moel Tywysog	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run moal ar priñs
Moel y Gaer	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run moal ar c'hastell
Moel yr Henfaes	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : run moal ar vaezhioù / parkoù kozh
Montroulez
Mor Breizh
Morfa Caer	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : aodoù ar c'hastell
Moridunum
Mur Hadrian
Mynydd-isa	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : menez izellañ
Mynydd Maesyryhen	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : menez maezioù / parkoù an ejened
Mynydd Rhyd-ddu	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : menez ar roudour du
Mynydd Tarw	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : menez an tarv

N[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Nantglyn

lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : froud an draonienn

Nennius

de Civitatibus Brittanniae : Kêrioù Breizh

Haec sunt nomina omnium civitatum quae sunt in tota Brittannia, quarum numerus est XXVIII.

	Nennius	Kembraeg	Brezhoneg	Saozneg	Latin
1	Cair Guorthigirn			Vortigern's Fortress
2	Cair Guinntguic		Kêrwent	Winchester	Venta Belgarum
3	Cair Mincip			Verulamium ?
4	Cair Ligualid			Carlisle	Luguvallium
5	Cair Meguaid			Lindisfarne
6	Cair Colun		Kêrgolen	Colchester ?	Camulodunum ?
7	Cair Ebrauc		Kêrevrog	York	Eburacum
8	Cair Custoeint			Constantine's Fortress
9	Cair Caratauc		Kêrgaradeg	Caradoc's Fortress
10	Cair Grauth			Cambridge
11	Cair Maunguid			Manchester ?	Manucium ?
12	Cair Lundem			London	Londinium
13	Cair Ceint		Kêrgent	Canterbury	Durovernum
14	Cair Guiragon			Canterbury ?	Duruvernum ?
15	Cair Peris			Llanberis ?
16	Cair Daun		Kêrz°n	Doncaster	Danum
17	Cair Legion	Y Gaer		Chester	Deva
18	Cair Guricon			Wroxeter	Viroconium
19	Cair Segaint	Caernarfon		Caernarvon	Seguntium
20	Cair Legion Guar Usic		Kêrleon	Caerleon
21	Cair Guent		Kêrwent	Caerwent
22	Cair Brithon			Dumbarton
23	Cair Lerion			Leicester ?	Ratae Coritanorum ?
24	Cair Draithou			Draithou Fortress
25	Cair Pensa vel Coyt			Penselwood Fortress
26	Cair Urnarc			Urnac Fortress
27	Cair Celemion			Celimion Fortress
28	Cair Luit Coyt	Caer Lwytgoed		Wall-by-Lichfield	Letocetum

Newcastle-upon-Tyne

kêr eus Bro-Saoz, en Northumberland, war ar stêr Tyne. Da gentañ Pons Aelii / Pons Aelius, kreñvlec'h roman kentañ Moger Hadrian, war ar stêr Tinea.

Notitia Dignitatum

da lavarout : Roll an Uhelgargoù. Bet savet etre 395 ha 455 hervez Leon Fleuriot.

O[kemmañ | kemmañ ar vammenn]


Oernant	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : ar froudenn yen
Oppidum	kreñlec'h keltiek
Ouse	(Abus = Abi Fluvii Ostia): ur stêr hag a ya da aberiñ en Humber, war aod Mor an Hanternoz, e Yorkshire, e biz Bro-Saoz.

P[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Palestina	Peurzistrujet eo meur a lec'hioù Fenisia ha Palestina er bloavezh 363 gant un heuliad krennoù-douar ha barroù-reverzi, ha da heul chanter evit adsevel templ Jeruzalem.
Pandy	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : ar milin-gomm
Pandy'r Capel	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : milin-gomm ar chapel
Pandytudur	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : milin-gomm ar re Tudur
Penmaen-rhos	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : penn ar maen war ar roz
Pentre	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kêriadenn; villaj
Pentre-bac'h	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kêriadenn vihan
Pentrecelyn	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kêriadenn ar stêr Celyn (kelenn)
Pentre-dwr	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kêriadenn an dour
Pentrefoelas	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kêriadenn war ar run moal ha glaz
Pentre-isaf	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : Kêriadenn izellañ
Pentre'r felin	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kêriadenn ar milin
Pen-y-cae	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : beg ar park
Pen-y-cefn	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : beg ar c'hein
Pen-y-ffordd	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : penn an hent
Penymynydd	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : penn ar menez
Pen yr Eryr	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : beg / penn an erer
Pen yr Orsedd	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : beg / penn ar gador
Plas Llwyd	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : ar C'hastell Louet
Pons Aelius	Newcastle upon Tyne / Kastell Nevez an Din(ea), Northumberland : Kreñvlec'h gentañ Mur Hadrian, war ar stêr Tinea, war zu ar reter. A gemer e anv diouzh anv-bihan an impalaer Publius Aelius Hadrianus. Hervez Notitia Dignitatum, XL34, e oa staliet aze : Tribunus cohortis primae Cornoviorum / tribun kentañ strollad Kornovied
Pontfadog	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : Pont Madeg
Portus Itius	porzh-mor en hanternoz Galia; ac'hane ec'h eas Julius Caesar da dagañ Enez Vreizh e 55 ha 54 a-raok J.-K. Hervez an istorourien e vefe Gesoriacum / Boulogne-sur-Mer.
Posthumus	breur Lucius ha Caius. Mab bihan Oktav-Aogust. Bet ganet e 12 A.K. Skarzhet abalamour e oa skañv e benn, ha lazhet (war urzh piv ? Aogust, pe Tiber ? ne ouzer ket !)
Pwll-glas	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : poull glas

Q[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

R[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Regulbium	Reculver. lec'h eus Bro-Gent, war vor an Hantronoz. Gwechall Regulbium, ur c'hastell roman war an aod. (ND XXVIII-8 : REGULBI. ND XXVIII-18 : Tribunus cohortis primae Baetasiorum REGULBIO)Diwar ro- = meur, + gulbio = beg. Ar c'hastell roman Reculver. Ar Betasi / Betasii / Bethasii a oa ur boblad eus Bro-Velgia (Plin.; Tac.)
Rhiwlas	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : Krec'h glas
Rhosllannerchrugog	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : Frankizenn al lanneg
Rhosrobin	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : Lanneg ar richodell
Rhuddlan	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : an Iliz ruz
Rhydlydan	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : ar roudour ledan
Rhyd-y-foel	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : roudour ar run
Rhyd-y-Meudwy	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : roudour al lean
Rutupiae	Kreñvlec'h roman meur eus Bro-Gent (Richborough). Bet aozet evit Legio II Augusta / Eil strollad an Impalaer. Un delwenn-enor bras Domisian e oa bet savet e 84-85 en e c'hreis evit diskouez, eus an tu all d'ar strizh-mor, ha Rom / Roma e oa mestr er Britannia. Rutupiae / Rutubi Portus e chomas karter jeneral Legio II Augusta betek 418.

Impalaereien Rom / Roma

Deiz ar C'halloud Dies Imperii	Deiz ar marv	Anv, raok bezhañ anavezet impalaer	Anv impalaer
16.01.-27	18.08.14	Caius Julius Caesar Octavianus	IMP. CAESAR AVG.
19.08.14	16.03.37	Tiberius Iulius Caesar	TI. CAESAR AVG.
16.03.37	24.01.41	Caius Iulius Caesar Germanicus	C. CAESAR AVG. GERMANICUS
25.01.41	13.10.54	Tiberius Claudius Nero Drusus Germanicus	TI. CLAVDIVUS CAESAR AVG. GERMANICVS
13.10.54	11.06.68	Nero Claudius Caesar Drusus Germanicus	NERO CLAVDIVS CAESAR AVGVSTUS GERMANICVS
11.06.68	15.01.69	Servius Sulpicius Galba	IMP. SER. SVLPICIVS GALBA CAESAR AVG.
15.01.69	16.04.69	Marcus Salvius Otho	IMP. M. OTHO CAESAR AVG.
02.01.69	20.12.69	Aulus Vitellius	IMP. A. VITELLIVS CAESAR
01.07.69	24.06.79	Titus Flauius Vespasianus	IMP. CAESAR VESPASIANUS AVG.
23.06.79	13.09.81	Titus Flavius Vespasianus	IMP. TITVS VESPASIANVS CAESAR AUG.
14.09.81	18.09.96	Titus Flavius Domitianus	IMP. DOMITIANUS CAESAR AVG.
16/18.09.96	25.01.98	Marcus Cocceius Nerva	IMP. NERVA CAESAR AVG.
25.01.98	09.08.117	Marcus Ulpius Traianus	IMP. CAESAR NERVA TRAIANUS AVG.
11.08.117	10.07.138	Publius Aelius Hadrianus	IMP. CAESAR TRAIANVS HADRIANVS AVG.
10.07.138	07.03.161	Titus Aelius Hadrianus Antoninus Pius	IMP. CAESAR T. AELIVS HADRIANVS ANTONINVS AVG. PIVS
07.03.161	17.03.180	Marcus Aelius Aurelius Verus Caesar	IMP. CAESAR M. AURELIVS VERVS AVG.
07.03.161	?.02.169	Lucius Aelius Aurelius Commodus	IMP. CAESAR L. AVRELIVS VERVS AVG.
01.01.177	31.12.192	Lucius Aelius Aurelius Commodus Antonius Pius	L. ou M. AELIVS AVRELIVS COMMODVS ANTONINVS AVG.
01.01.193	28.03.193	Publis Helvius Pertinax	IMP. CAESAR P. HELVIUS PERTINAX AVG.
28.03.193	01.06.193	Marcus Didius Julianus	IMP. CAESAR M. DIDIUS SEVERUS IVLIANVS AVG.
??.01.196	17/19.02.197	Decimus Clodius Septimius Albinus	IMP. CAESAR D. CLODIVS SEPTIMIUS ALBINVS AVG.
09.04.193	04.02 211	Lucius Septimius Severus	IMP. CAESAR L. SEPTIMIUS PERTINAX AVG.
12.10 ? 198	08.04.217	Septimius Bassianus > Marcus Aurelius Antoninus	M. AVRELIVS ANTONINVS pe SEVERVS ANTONINVS AVG.
e 209	27.02.212	Lucius Septimius Geta	IMP. CAESAR P. SEPTIMIVS SEVERVS GETA AVG.
11.04.217	??.07.218	Marcus Opellius Macrinus	IMP. CAESAR M. OPELLIVS SEVERVS MACRINVS AVG.
15.05.218	06/07 ? 218	Marcus Opellius Diadumenianus	M. APELLIVS ANTONINVS DIADVMENIANVS CAES.
15-16.05.218	13.03.222	Varius Avitus Bassianus	M. AVRELIVS ANTONINVS ELAGABAL
13.03.222	18.03.235	Gessius Bassianus Alexianus	CAESAR M. AVRELIUS SEVERVS ALEXANDER AVG.
18.03.235	24.06(07?).238	Caius Lulius Verus Maximinus	IMP. CAESAR C. IVLIVS VERVS MAXIMINVS AVG.
22.03.238	? 04/07.238	Marcus Antonius Gordianus Sempronianus Romanus Africanus	IMP. CAESAR.M. ANTONIVS GORDIANVS SEMPRONIANVS ROMANVS AFRICANVS SENIOR AVG.
22.03.238	12.04.238	Marcus Antonius Gordianus	IMP. CAESAR.M. ANTONIVS GORDIANVS SEMPRONIANVS AFRICANVS IVNIOR AVG.
22.04.238	22/23 ? 07.238	Decimus Caelius Calvinus Balbinus	IMP. CAESAR D. CAELIVS CALVINVS BALBINVS AVG.
22.04.238	22/23 ? 07.238	Marcus Clodius Pupienus Maximus	IMP. CAESAR M. CLODIVS PVPIENVS AVG.
22/23 ? 07.238	25. 02/03 ? 244	Marcus Antonius Gordianus	IMP. CAESAR M. ANTONIVS GORDIANVS AVG.
25. 02/03 ? 244	fin 08.249	Marcus Julius Philippus	IMP. CAESAR M. IVLIVS PHILIPPVS AVG.
? 05.247	fin 08.249	Marcus Julius Severus Philippus	IMP. CAESAR M. IVULIVS PHILIPPVS AVG.
29.08.249	?? 08.251	Caius Messius Quintus Decius	IMP. CAESAR C. MESSIVS QUINTVS DECIVS TRAIANVS AVG.
? 05.251	?? 07/08.251	Quintus Herennius Etrscus Messius Decius	IMP. CAESAR Q. HERENNIVS ETRVSCVS MESSIVS DECIVS AUVG.
15.08.251	?? 10.251	Caius Valens Hostilanus Messius Quintus	IMP. CAESAR C. VALENS HOSTILIANVS MESSIVS QUINTVS AVG.
15.08.251	?? 08.253	Caius Vibius Trebonianus Gallus	IMP. CAESAR C. VIBIVS TREBONIANVS GALLUS AVG.
?? 10.251	?? 08.253	Caius Vibius Afinius Gallus Vendumnianus Volusianus	IMP. CAESAR C. VIBIVS AFINIUS GALLUS VELDVMIANVS VOLVSIANVS AVG.
24.07.253	22.10.253	Marcus AEmiliis AEmilianus	IMP. CAESAR M. AEMILIVS AEMILIANVS AVG.
22.10.253	? 260	Publius Licinius Valerianus	IMP. CAESAR P. LICINIVS VELERIANVS AVG.
22.10.253	22.03.268	Publius Licinius Egnatius Gallienus	IMP. CAESAR P. LICINIVS VALERIANVS EGNATIVS GALLIANVS AVG.
? 258	? 267		IMP. CAESAR M. CASSIANVS LATINIVS POSTVMVS
? 259	07/08.260 ?	Publius Licinius Cornelius Saloninus Valerianus	?
? fin 257	? fin 03 268	Aureolus ?	M. ACILIVS AVREOLVS
? 260	? 260	Macrianus ?	IMP. CAES FVL. MACRIANVS AVG.
22.03.268	06.09.269	Marcus Aurelius Valerius Claudius	IMP. CAESAR M. AVRELIUS CLAVDIVS AVG.
06.09.269	23.11.269	Marcus Aurelius Claudius Quintillius	IMP. CAESAR M. AVRELIUS CLAVDIUS QVINTILLIVS AVG.
03.11.269	23.03.275	Lucius Domitius Aurelianus	IMP. CAESAR DOMITIVS AVRELANVS AVG.
25.09.275	07.06.276	Marcus Claudius Tacitus	IMP. CAESAR M. CLVDIVS TACITVS AVG.
07.06.276	05.09.276	Marcus Annius Florianus	IMP. CAESAR M. ANNIVS FLORIANVS AVG.
fin 06.276	?? 09.282	Marcus Aurelius Probus	IMP. CAESAR M. AVRELIVS PROBVS AVG.
?? 09.282	?? 07.283	Marcus Aurelius Carus	IMP. CAESAR M. AVRELIVS CARUS AVG.
12.282 / 01.283 ?	?? 07.285	Marcus Aurelius Carinus	IMP. CAESAR M. AURELIVS CARINVS AVG.
18 ? 05.283	?? 11.284	Marcus Aurelius Numerianus	IMP. CAESAR AVRELIVS NVMERIVS NVMERIANVS AVG.
20.11.284	01.05.305	Diocles	IMP. CAESAR CAIVS AVRELIVS VALERIVS DIOCLETIANVS AVG.
01.04.286	01.05.305	Marcus Aurelius Valerius Maximianus	IMP. CAESAR MARCVS AVRELIVS VALERIVS MAXIMIANVS AVG.
01.05.305	25.07.306	Caius Flavius Julius Constantius	IMP. CAESAR MARCUS FLAVIVS VALERIVS CONSTANTIVS AVG.
01.05.305	05.05.311	Armentarius	IMP. CAESAR CAIVS GALERIVS VALERIVS MAXIMIANVS AVG.
25.07.306	?? nevez amzer 307	Flavius Valerius Severus	IMP. CAESAR FLAVIUS VALERIVS SEVERVS AVG.
28.10.306	28.10.312	Marcus Aurelius Valerius Maxentius	IMP. CAESAR MARCVS AVRELIVS MAXENTIVS AVG.
11/31.12.308	?? 03.325	Flavius Licianus Licinus	IMP. CAESAR VALERIVS LICINIANVS LICINIVS AVG.
?? 309	?? 08.313	Caius Galerius Valerius Maximinus	IMP. CAESAR GALERIVS VALERIVS MAXIMINVS (DAIA) AVG.
goude 08.10.316	?? 11.316	Aurelius Valerius Valens	?
?? 324	?? 03.325	Marcus Martinianus	SEXTUS MARCIVS MARTINIANVS
25.07.306	22.05.337	Flavius Valerius Constantinus	IMP. CAESAR C. FLAVIVS VALERIVS CONSTANTINVS AVG.
09.09.337	? 03-04.340	Flavius Claudius Constantinus	IMP. CAESAR FLAVIVS CLAVDIVS CONSTANTINVS IUNIOR AVG.
09.09.337	27.02.350	Flavius Julius Constans	IMP. CAESAR FLAVIVS IVLIVS CONSTANS AVG.
09.09.337	03.11.361	Flavius Julius Constantius	IMP. CAESAR FLAVIVS IVLIVS CONSTANTIVS AUG.
18.01.350	10/11.08.353	Flavius Magnus Magnentius	IMP. CAESAR FLAVIVS MAGNVS MAGNENTIVS AVG.
01.03.350	25.12.350	Vetranio	? VETRANIO
3.06.350	30.06.350	Flavius Julius Popilius Nepotianus Constantinus	FL. POPILIVS NEPOTIANVS
? 02.360	26/27.06.363	Flavius Claudius Julianus	IMP. CAESAR FLAVIVS CLAVDIVS IVLIANVS AVG.
27.06.363	16/17.02.364	Flavius Claudius Jovianus	IMP. CAESAR FLAVIVS IOVIANVS AVG.
26.02.364	17.11.375	Flavius Valentinianus	IMP. CAESAR FLAVIVS VALENTINIANVS AYG.
28.03.364	09.08.378	Flavius Valens	IMP. CAESAR FLAVIVS VALENS AVG.
28.09.365	01.08.366	Procopius	? PROCOPIVS
24.08.367	25.08.383	Flavius Gratianus	IMP. CAESAR FLAVIVS GRATIANVS AVG.
22.11.375	15.05.392	Flavius Valentinianus	IMP. CAESAR FLAVIVS VALENTINIANVS IUNIOR AUG.
19.01.379	17.01.395	Flavius Theodosius	IMP. CAESAR FLAVIVS THEODOSIVS AVG.
19.01.383 (Reter)	01.05.408	Flavius Pius Felix Arcadius	?
? 06. 383 31.08.384 (Kornog)	28.08.388	Magnus Clemens Maximus	IMP. CAESAR MAGNVS MAXIMVS AUG.
? 387 (Kornog)	fin 388	Flavius Victor	IMP. CAESAR FLAVIVS VICTOR AVG.
22.08.392 (Kornog)	06.09.394	Eugenius	IMP. CAESAR FLAVIVS EVGENIVS AVG.
10.01.393 (Kornog)	15.08.423	Flavius Honorius
10.01.402 (Reter)	28.07.450	Flavius Theodosius	FLAVIVS THEODOSIVS
10/11.11.409 (Kornog)	05/06/416	Priscus Attalus	PRICVS ATTALUS
08.02.421 (Kornog)	02.09.421	Flavius Constantius	FLAVIUS CONSTANTIVS
? 12.423 (Kornog)	? 05.425	Johannes	IOHANNES
25.08.450 (Reter)	26.01.457	Flavius Valerius Marcianus	FLAVIVS MARCIANVS
23.10.425 (Kornog)	16.03.455	Placidius Valentianus	FLAVIUS PLACIDIVS VALENTIANVS
17.03.455 (Kornog)	31.05.455	Flavius Anicius Petronius Maximus	PETRONIVS MAXIMVS
09.07.455 (Kornog)	18.10.456	Marcus Maecilius Falvius Eparchius Avitus	FLAVIVS EPARCHVS AVIVS
07.02.457 (Reter)	18.01.474	Flavius Valerius Leo	FLAVIVS LEO
01.04.457 (Kornog)	07.08.461	Julius Valerius Maiorrianus	FLAVIUS IVLIVS VALERIVS MAIORIANVS
19.11.461 (Kornog)	14.11.465	Libius Severus	LIBIVS SEVERVS
12.04.467 (Kornog)	11.07.472	Procopius Anthemius	ANTHEMIVS
23.03/04?.472 (Kornog)	19.08.472	Anicius Olybrius	OLYBRIVS
17.11.473 (Reter)	10.11.474	Leo (II). anv dizanavezhet
05.03.473 (Kornog)	?? 474	Flavius Glycerius	GLYCERIVS
09.02.474 (Reter)	09.04.491	Tarasicodissa	FLAVIVS ZENO
24.06.474 (Kornog)	28.08.475	Flavius Julius Nepos	IVLIVS NEPOS
29.10.475 (Kornog)	04.09.476	Romulus Augustus	ROMVLVS AVGVSTUS

Romulus Augustus, lezanavezet Augustulus, a zo bet diskaret gant Odoakr ar 04 Gwengolo 476. Hemañ a gasas da Gêrgustentin arouezioù an impalaeriezh roman ar C'hornog. Istorourien a lavar hag evito impalaeriezh roman ar C'hornog ne oa ken dioutañ nemet gant marv Julius Nepos, bet drouklazhet an 9 Mae 480.

S[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Scribonia	Eil grwreg an impalaer Oktav Aogust. Merc'h Sextus Pompeius. Ur verc'h diwar an eureud se : Julia.
Sea Mills	kêr eus Breizh-Veur, Gloucestershire. El latin : Abona.
Sejean	Mignon ha kuzulier Tiber. Prefed ar pretordi. Eureujet da Julia, merc'h vihan Tiber. Sejean e oa en sell da ziskar Tiber, met Antonia, c'hoar-gaer Tiber, he deus dispaket daoulagad an impalaer. Sejean a zo bet krouget e 31 G.K.
Sirmium	Sirmich, pe Mitrovitz(a). Kêrbenn Pannonia ha war lec'h Pannonia II, war ar stêr Sava. Aorelian, Probus, Grasian e oant ginidik eus Sirmium. Klaod II ha Mark-Aorel a zo marv aze.
Sycharth	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : Garzh sec'h

T[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tai-bach	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : tiez bihan
Talwrn	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : lec'h meinek
Tan-y-fron	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : e-tal ar run
Tanypistill	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : e-tal ar vammenn
Taskiovanos	eus lignez Kassivellaunos; roue ar gKatuvellauned. O tremen dreist divizoù savet gant Jul Kezar, adaloubiñ a ra bro an dTrinobanted hag adkemer a ra Kamulodunum goude bet trec'het diwar Dubnovellaunos, roue ar bobl se, war dro 10 A.K.
Teutberg	Koajoù meur Jermani, e-lec'h eo bet pilet ha drailhet penn da benn ar jeneral roman Varus gant ar Jermaned en 9 G.K. Al lec'h se a zo bet dizoloet e ****.
Tiber	Tiberius Claudius Nero. Mab Tiberius Claudius Nero ha Livia Drusilla; bet ganet e Rom ar 16t a viz Du 42 A.K. Bet eureujet div wech : 1. Vipsania, merc'h Agrippa, 2. Julia, merc'h Oktav Aogust. Kemeret evit advab gant Oktav e 4 G.K. Dies imperii : 19 Eost 14 G.K., oajet a 56 bloaz. Tiber a vije bet drouklazhet war urzh Kaligula ar 16 Meurzh 37 G.K.
Traeth Gwyn	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : Traezh (g)Wenn
Trefalun	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kêriadenn (an den anavezet) Alun
Trefechan	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kêriadenn vihan
Trefnant	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kêriadenn e-kichen ar froudenn
Trinobanted	pobl eus reter Enez-Vreizh, e gêrbenn Kamulodunum (Colchester). Bet aloubet gant o amezeien ar gKatuvellauned.
Treffynnon	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : kêriadenn e-kichen ar vammen
Ty-nant	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : an ti e-kichenn ar froudenn
Tyn-y-pwll	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : an ti bihan e-kichenn ar poull

U[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

V[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Varus	jeneral roman, d'ar c'houlz Oktav Aogust. Bet pilet ha drailhet penn da benn gant ar Jermaned er c'hoajoù Teutberg, en 9 G.K

W[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Water of Luce	stêr eus mervent Bro-Skos, marteze diwar an anv latin Abravannus.

Y[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Y Cwm	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : an draonienn
Y Fron	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : e-tal a run
Y Fron Deg	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : a run gaer
Y Groes	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : ar groaz
Y Maerdy	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : ti ar mevel
Y Parlwr Du	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : ar gomzva du
Y Waun	lec'h eus Bro-Gembre, Cwlyd : ar Yeun

Levrioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

M.N. Bouillet : Dictionnaire Universel d'Histoire et de Géographie. Librairie Hachette et Cie. Paris. 1863
Otrou Perrot, kure Sant-Nouga : Bue ar Zent. Ar Gwaziou, Montroulez. 1912
Meven Mordiern hag Abherve : Notennou diwar-benn ar Geltek Koz; O istor hag o Sevennadur. Skridoù Breizh. Brest. 1944.
William Rees : An historical atlas of Wales, from Early to Modern times. Faber & Faber. London. 1951 - 1972
Syr Ifor Williams : Enwau Lleoedd. Hugh Rvans a'i Feibion, Gwasg y Brython, Lerpwl, 1945-1969
Ordnance Survey : Hadrian's Wall. Two inches to one mile. 1964. 2nd edition.
Albert Dauzat, Gaston Deslandes, Charles Rostaing : Dictionnaire étymologique des noms de rivières et de montagnes en France. Edition Klinksieck. Paris. 1978.
E.M. Davies : Welsh Place Names. Their Meaning Explained. Celtic Educational Ltd. 1978 - 1979
A.L.F. Rivet and Colin Smith : The Place-Names of Roman Britain. B.T Batsford Ltd. London. 1979-1982
Nennius : Historia Brittonum. Lakaet e saozneg gant John Morris, Phillimore & Co. Ltd. 1980.
Eilert Ekwall : The Concise Oxford Dictionary of English Place-names. Fourth Edition. Clarendon Press. 1980.
Leon Fleuriot : Les origines de la Bretagne. Payot. Paris. 1982
Jean Macdonald : Caesar's expeditions. 55-54 B.C. in Roman Britain. 55 BC - AD 409. Historical Times Inc. Harrisburg
G. N. Garmonsway : The Anglo-Saxon Chronicle. Everyman's Library. London and Melbourne. 1984.
André Blanc : L'Homme emprisonne le Temps. Les calendriers. Belles Lettres. Paris. 1986
Rita Williams : Geiriadur Bach Llydaweg-Cymraeg / Geiriadur Cymraeg-Llydaweg / Geriadur Kembraeg-Brezhoneg. Aberystwyth. Canolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd. 1990
Ronan Coghlan : The Illustrated Encyclopaedia of Arthurian Legend. Element Books Ltd. 1993
François Zosso & Christian Zingg : Les empereurs romains. 27 av. J.-C. - 476 ap. J.-C. Editions Errance. Paris. 1994
Flohic Editions : Le patrimoine des communes de la Loire-Atlantique. 1999.
J.-L. Ramel & A.J. Raude : Roll komunioù Departamant Lier-Breizh. Marzoe-Heveziken. 2003