Eizhsilabenneg
Eizhsilabenneg a vez lavaret, en arz ar varzhoniezh, eus ur werzenn eizh silabenn enni. Implijet stank e vez er c'hanaouennoù-pobl koulz hag er varzhoniezh uhel, er yezhoù latin dreist-holl, evel er skouerioù kinniget amañ.
E brezhoneg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Kalzig a ganaouennoù-pobl zo eizhsilabennek, evel :
- Son ar chistr
- An hini gozh
- Pardon Speied
- dre vras ar c'hanaouennoù implijet da zañsal an tamm-kreiz, an-dro.
Un toullad krennlavaroù brezhonek eizhsilabennek zo ivez (peurvuiañ 4 + 4):
-pe taolmouezhiet war ar silabenn diwezhañ
- Arit a-dreuz, arit a-hed,
- Temzit ervat hag ho po ed.
-pe taolmouezhiet war ar silabenn eil diwezhañ :
- Anez ober, prezeg aner,
- Kentañ prezeg a zo ober.
- Neb zo laouen gant bara sec’h
- A gav da beuriñ e pep lec’h. (Amañ 5 + 3)
-met alies-kaer e vez lakaet seizhsilabenneg da-heul eizhsilabenneg:
- Bale skañv ha gwelet a-bell (3+5)
- A zo merk un den a boell. (3+4)
E galizeg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Stank eo an eizhsilabennegoù e kanaouennoù-pobl, met implijet int bet ivez gant ar varzhed, evel Rosalía de Castro (1837-1885), koulz en Cantares Gallegos (1963) evel en Follas Novas (1880). Da skouer amañ :
- Adios rios, adios fontes,
- Adios regatos pequenos,
- Adios vista dos meus ollos
- Non sei cando nos veremos.
- Miña terra, miña terra,
- Terra donde m' eu criey,
- Ortiña que quero tanto,
- Figueiriñas que prantey,
- Prados, rios, arboredas,
- Pinares que move ó vento,
- Paxariños piadores,
- Casiña dó meu contento.
- Muhiño d' os castañares,
- Noites craras de luar,
- Campaniñas trimbadoras
- Dá igrexiña dó lugar.
- Amoriñas d' ás silveiras
- Qu' eu lle dab' ó meu amor,
- Camiñiños antr' ó millo,
- Adios para sempr' adios!
- Adios groria! adios contento!
- Deixo á casa onde nacin,
- Deixo á aldea que conoço,
- Por un mundo que non vin!
- Deixo amigos por estraños,
- Deixo á veiga pó lo mar,
- Deixo, en fin, canto ben quero...
- ¡Que pudera non deixar!...
- Fragmento Cantares gallegos[1]
E galleg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
An eizhsilabenneg eo doare gwerzaouiñ ar fabliaux gallek er Grennamzer, hag ivez hini romantoù gant Chrétien de Troyes, evel en Érec et Énide (vv. 5765-5776 en dornskrid P (BNF, fr.794)) adskrivet gant ar skrib Guiot de Provins war-dro 1230.
- Del cor ne vos dirai je plus,
- fors c'onques soner nel pot nus;
- mes cil qui soner le porra,
- et son pris et s'enor fera
- devant toz ces de ma contree;
- s'avrà tel enor ancontree
- que tuit enorer le vandront
- et au meillor d'ax le tandront.
- Or n'i a plus de cest afere:
- feites voz genz arriere trere,
- car la Joie vanra par tans,
- qui vos fera dolant, ce pans.»
Implijet eo bet ivez :
- gant Pierre de Ronsard
- gant Théophile Gautier, stank en dastumad Émaux et Camées.
E kanaouennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Eizhsilabennek e vez alies ar c'hanaouennoù gallek gant sonaozourien zo :
- en kanaouennoù zo gant Georges Brassens, evel les Copains d'abord,
- en darn vrasañ eus kanaouennoù Renaud Séchan.
En italianeg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Div werzenn zo en italianeg tost d'an eizhsilabenneg:
- an ottonario, eizhsilabenneg ma emañ an taol-mouezh war ar seizhvet, evel er werzenn-mañ gant Lorenzo il Magnifico, e Canzona di Bacco (war-dro 1490) :
- «Quant'è bella giovinezza / che si fugge tuttavia»
- an novenario[2],[3] : ur werzenn navsilabennek ma kouezh an taol-mouezh war an eizhvet silabenn, evel er skouer-mañ eus "La mia sera", gant Giovanni Pascoli
- Il giorno fu pieno di lampi
- ma ora verranno le stelle.
E spagnoleg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Skouerioù :
- ¡Ay!, cuando los hijos mueren,
- rosas tempranas de abril,
- de la madre el tierno llanto
- vela su eterno dormir.
- (Eus A mi madre Rosalía de Castro)
- Empieza a vivir, y empieza
- a morir de punta a punta
- levantando la corteza
- de su madre con la yunta.
- (Eus El niño yuntero Miguel Hernández)