Laou-penn

Dilaouiñ, gant Jan Siberechts,1662

Al laou, pe laou-penn, evit o dishañvalout diouzh ar gouennoù laou all, zo amprevaned munut ha diaskell hag a vev e blev an dud. N'eus nemet nebeut a vronneged n'o devez ket laou, evel an eskell-kroc'hen, ha tud Japan ha n'o devez ket ivez a-hervez, hep ma oufed gwall vat perak.

Laou e penn an dud

Pediculus humanus capitis a lavarer anezho ivez, met aesoc'h ober un anv skiantel anezho eget kaout an dizober anezho ur wech ma vezont peg en ho krev. Nez eo an anv a vez graet eus o vioù.

Stourm ouzh al laou

Evit stourm en un doare efedus eo ret:

• distruj al laou hag an nez,
• mirout a dapout laou digant un den all.

Tri doare zo da zistruj al laou hag an nez:

1. Troc'hañ ar blev ha touzañ ar penn, ha teurel kuit ar blev laouek; ne blij ket atav d'ar vugale na d'o zud, goude ma vez efedus; hogen ret e vez dibab etre blev melen koant laouek ha penn touz dilaou a-wechoù;
2. Kribañ ar blev gant ur grib tanav ha dilaouiñ, ha frikañ an amprevaned unan hag unan. Hir eo, ha diaes-kenañ e-barzh blev hir: skuizhañ a c'haller goude 100 laouenn er memes penn.

Krib dilaouiñ

1. Gwalc'hiñ ar blev

• • Lod tud a ra gant dour pe soavon-blev leun a broduioù kimiek. Ne blij ket d'an holl, droug a vez kontet diwar-benn ar produioù-se, gant gwir abeg (darn zo bet berzet).
  • Tud zo a lak eoul-lavand, pe sitroñs (e gwerzh e ti an apotikerien), a-leizh war blev ar vugale, hag a c'holo ar penn e-pad un nozvezh.
    • Displijout a ra ar c'hwezh kreñv, ha ne lazh ket al laou, eme tud zo.
    • Mat eo evit en em ziwall, a lavar tud all. Ha yac'husoc'h eo eget ar pistri kimiek, rak mar deo displijus n'eo ket ken noazus, ha gwashañ displijadur a vez eo rankout naetaat dilhad ha gweleoù.

Koulskoude, pa vez implijet an tri doare-se war un dro e teuer a-benn eus an amprevaned noazus-se.

Ul laouenn, hervez Robert Hooke, 1667.

Un tamm istor

Soñj mat o deus an dud a zo bet bugale e-pad ar brezel eus abadennoù dilaouiñ a veze er skolioù koulz hag er gêr. "An holl o devoa laou", a glever alies. Alies e veze graet an dilaouiñ ouzh taol er gêr, hag e veze kribet ar blev a-us d'un asied faoutet. Goude e veze friket pep laouenn unan hag unan gant morzhol al laou .

Gwalc'het e veze ar pennoù laouek gant gwinêgr lakaet en dour tomm, a-hervez.

Yezh

Gerioù deveret

• Ur sac'h laou zo un den laouek. Implijet e vez ar gerioù-se evel kunujenn.
• Ul laoueg, pe ul laouegez, a zo tud laouek, pe laoueien, pe a-wechoù tud paour hepken. Implijet e vez ar gerioù-se evel kunujenn.
• Dilaouiñ a zo tennañ al laou, eus penn ur bugel peurvuiañ, gant ur grib alies.
• Kaoc'h-laou a vez lavaret eus kaoc'h-skouarn ivez.
• Morzhol(ig) al laou a vez graet eus ar biz-meud a-wechoù.

Troioù-lavar

• Bezañ tost da douzañ ul laouenn-dar zo bezañ pizh-daonet
• Brochañ laou, lazhañ laou evit gwerzhañ o c'hroc'hen, spazhañ laou, chikañ laou, zo koll amzer.
• Chom d'ober laou zo kement ha chom d'ober teil tomm, da lavarout eo chom er gwele,
• Derc'hel laou e penn ar vugale, zo chom hep ober netra da zilaouiñ.
• Fritañ laou zo bevañ er baourentez
• Klask laou e-lec'h ma ne vez ket nez a zo klask abeg e-lec'h n'eus ket peadra.

Evel anv-gwan

• Un den laou, ur bourk laou a zo dister, paour.
• Tudjentil laou a zo peorien.

Krennlavaroù

• Gwir n'eo ket gaou, C'hwen n'int ket laou.
• An traoù gant an traoù, An nez gant al laou.

Liammoù diavaez

• Penaos stourm ouzh al laou (e galleg) : Comment enrayer les poux de tête?
• Yec'hed, nez ha laou (e galleg): Poux, lentes, pédiculose : des réponses d'experts
• E lec'hienn ar gouarnamant gall: [1]
• Un ali all: [2]