Kaodan
| Kaodan | ||
|---|---|---|
 An ti-kêr, 1957-1958. | ||
| Anv gallek (ofisiel) | Caudan | |
| Bro istorel | Bro-Gwened | |
| Melestradurezh | ||
| Departamant | Mor-Bihan | |
| Arondisamant | an Oriant | |
| Kanton | Lannarstêr | |
| Kod kumun | 56036 | |
| Kod post | 56850 | |
| Maer Amzer gefridi | Fabrice Vély 2020-2026 | |
| Etrekumuniezh | An Oriant tolpad-kêrioù | |
| Bro velestradurel | Bro an Oriant | |
| Lec'hienn web | http://www.caudan.fr | |
| Poblañsouriezh | ||
| Poblañs | 7 091 ann. (2020)[1] | |
| Stankter | 166 ann./km² | |
| Douaroniezh | ||
| Daveennoù lec'hiañ | ||
| Uhelderioù | kreiz-kêr : 52 m bihanañ 2 m — brasañ 84 m | |
| Gorread | 42,63 km² | |
|
||
kemmañ  |
||
Kaodan a zo ur gumun eus Breizh e kanton Lannarstêr e departamant ar Mor-Bihan.
Douaroniezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Anv[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Erwan Vallerie ː Caudan, 1264, 1278, 1327, 1332, 1387; Cauden, 1411; Cauden, Caudan, Caudon, 1516; Codan, 1636
Gerdarzh
Ardamezioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Brezhoneg[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- D'an 30 a viz Gwengolo 2010 e oa bet votet live 1 ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.
- D'an distro-skol 2014 e oa bet digoret un hentad divyezhek er skol katolik Sant-Jozeb. 124 skoliad o doa lakaet o anv en hentad-se e 2022 (16,2 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)[2].
Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Dispac'h Gall[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Melestradurezh: krouet e voe ar gumun e 1790. Gant al lezenn eus an 23 a viz Eost 1790 e voe lakaet Kaodan e kanton Pont-Skorf; e Bann Henbont e oa; miret ha brasaet e voe ar c'hanton e 1801 dindan anv Kanton Pont-Skorf ivez gant al lezenn eus an 8 pluviôse an IX (28 a viz Genver 1801), dezhi an titl loi portant réduction du nombre de justices de paix; lakaet e voe Pont-Skorf en Arondisamant an Oriant e 1800[3],[4].
- Dekred eus ar 26 a viz Du 1790 war al le ret: e penn-kentañ 1791 e voe nac'het al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù gant ar pevar beleg katolik eus ar gumun[5].
XXvet kantved[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Lannarstêr[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Brezel-bed kentañ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Mervel a reas 101 gwaz eus ar gumun abalamour d'ar brezel, da lavareteo 4,06 % eus he foblañs e 1911[7].
- Ur milour ag ar gumun a voe fuzuilhet d'an 23 a viz Even 1916 gant al Lu gall e Kalinova (Gres)[8].
Eil Brezel-bed[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
-
An iliz eus an XIXvet kantved, bet distrujet e miz Eost 1944. -
Monumant kodianidigezh Alamaned Sankenn an Oriant.
- Erruout a reas al lu SUAat e Kaodan d'ar 7 a viz Eost 1944. An Alamaned a dennas eus an Oriant gant kanolioù: distrujet e voe an iliz katolik hag ul lodenn vat eus ar vourc'h gante.
- C'hwec'h den nann-soudard eus Kaodan a voe fuzuilhet e Lannarstêr gant an Alamaned d'an 9 a viz Eost 1944[9]; en hevelep devezh e voe fuzuilhet pevar den nann-soudard eus ar memes tiegezh (an tad, ar vamm hag an daou vab) e Kaodan[10].
- D'an 11 a viz Eost e teuas ur golonenn alaman betek ar vourc'h evit lakaat ar c'hloc'hdi da darzhañ[11].
- E Kaodan, da 4 eur goude merenn d'an 10 a viz Mae 1945, en em zaskoras ar jeneral Fahrmbacher, penn ar vilourion alaman o terc'hel Sankenn an Oriant, d'ar jeneral Kramer, penn an 66vet Rann-Arme Troadeion SUA, ha d'ar jeneral Borgnis-Desbordes, penn an 19vet Rann-Arme Troadeion Bro-C'hall[12],[13].
- Mervel a reas unnek den abalamour d'ar brezel [14].
Brezelioù didrevadennañ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Brezel Indez-Sina[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Lazhet e voe ur c’haporal eus ar gumun d'an 13 a viz Mae 1948 en un ambuskad etre Muong Lieu hag Yên Châu en Tonkin er Viêtnam[15].
Brezel Aljeria[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Mervel a reas ur soudard eus ar gumun d’ar 15 a viz Mae 1958 [16].
Monumantoù ha traoù heverk[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
-
An iliz katolik. -
Ar chapel. -
Kalvar er vourc'h.
- Iliz katolik Sant Pêr ha Sant Paol, 1960-1962.
- Chapel Intron-Varia an Erc'h.
- Ar c'halvar.
- Monumant kodianidigezh Alamaned Sankenn an Oriant.
- Monumant ar re varv.
Emdroadur ar boblañs abaoe 1962[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Niver a annezidi
Melestradurezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
| Mare | Anv | Strollad | Karg | |
|---|---|---|---|---|
| Du 1792 | 1815 | Julien Jaffray | ||
| 1815 | 1832 | Louis Le Ferrant | ||
| 1832 | 1834 | François Le Cren | ||
| 1834 | 1847 | Jacques François Le Bellec | anvet gant ar Roue e 1835, 1839 ha 1843 | |
| 1853 | Louis Le Goff | |||
| 1854 | 1870 | Victor-Adolphe Bruyère | anvet gant an Impalaer | |
| 1871 | 1883 | Pierre Courtet | ||
| 1884 | 18.. | Joseph Guyomar | ||
| 18.. | 19.. | M. Kerdavid | Kuzulier-departamant | |
| 1908 | Abel Graindorge | |||
| 1908 | 191. | M. Mouëlo | ||
| 1925 | 1965 | Louis Le Léannec | Tu-dehou | bet senedour ar Mor-Bihan adalek 1948 betek 1959, Kadoriad Kambr Labour-Douar ar Mor-Bihan |
| Jean Goulias | Tu-dehou | |||
| 196. | 1977 | Jean Gaudin | Tu-dehou | |
| 1977 | 2001 | Joseph Le Ravallec | Tu-dehou | |
| 2001 | 2020 | Gérard Falquerho | Tu-dehou | |
| 2020 | → bremañ | Fabrice Vély | Tu-dehou | |
Tud[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Benito Mussolini, dispac'hour italian, a zeuas betek Kaodan e 1906[17].
Tud bet ganet eno[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Eugène Guegan (14 a viz Du 1888-23 a viz Even 1916), soudard breizhat bet fuzuilhet d'an 23 a viz Even 1916 gant al Lu gall e Kalinova (Gres) e-pad ar Brezel-bed kentañ[18].
Ardamezeg ar familhoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
|
de Baud
Aotrounez Kermen |
En glazur e zek hanochenn en aour, 4, 3, 2, 1 |
Gevelliñ[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Liammoù diavaez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Levrlennadur[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- (br)Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995
Daveoù ha notennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- ↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
- ↑ (br)Distro-skol ar c’helenn divyezhek Kelenn
- ↑ (fr)Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajenn 69
- ↑ (fr)Cassini - EHESS - Kaodan - Fichenn ar gumun
- ↑ (fr)André Maurey, Philippe Lapresle, Anne-Marie Pernel ha Claire Duval, Caudan-Lanester en Révolution (1789-1795), 1991, pajenn 78
- ↑ (fr)Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajennoù 14, 69 ha 159
- ↑ (fr)Memorialgenweb - Monumant ar re varv
- ↑ (fr)Ouest-France, d'al Lun 4 a viz Du 2013, pajennoù "An Oriant"
- ↑ (fr)René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajenn 213
- ↑ (fr)René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajennoù 211-212 ha 308-309
- ↑ (fr)Roger Leroux, Le Morbihan en guerre 1939-1945, Imprimerie de la Manutention, Mayenne, 1991, pajenn 587
- ↑ (fr)René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajenn 214
- ↑ (en)Kodianidigezh an Alamaned e Kaodan - Dielloù an US Army Signal Corps
- ↑ (fr)Memorialgenweb - Monumant ar re varv
- ↑ (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
- ↑ (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
- ↑ (fr)[Le Télégramme]
- ↑ (fr)Ouest-France, d'al Lun 4 a viz Du 2013, pajennoù "An Oriant"