Keheder : diforc'h etre ar stummoù
D Robot ouzhpennet: ceb:Ekwador |
Xqbot (kaozeal | degasadennoù) D Robot kemmet: ckb:ھێڵی ئیستوا; Kemm dister |
||
Linenn 1: | Linenn 1: | ||
⚫ | |||
[[Skeudenn:World map with equator.svg|450px|thumb|]] |
[[Skeudenn:World map with equator.svg|450px|thumb|]] |
||
Ar '''c'heheder''' a zo ur [[kelc'h|c'helc'h]] faltazius treset war ur [[planedenn|blanedenn]] pe un dra steredoniel ken e chom atav war hanter an hent etre ar poloù. Rannet e vez ar blanedenn etre un [[hemisferenn]] norzh hag un hemisferenn su. <br/> |
Ar '''c'heheder''' a zo ur [[kelc'h|c'helc'h]] faltazius treset war ur [[planedenn|blanedenn]] pe un dra steredoniel ken e chom atav war hanter an hent etre ar poloù. Rannet e vez ar blanedenn etre un [[hemisferenn]] norzh hag un hemisferenn su. <br /> |
||
Diwar an termenadur eo 0° da [[ledred]] ar c'heheder. Kelc'h keheder ar [[Douar (planedenn)|Voul-Douar]] a zo war-dro 40 075 [[kilometr|km]] hed. |
Diwar an termenadur eo 0° da [[ledred]] ar c'heheder. Kelc'h keheder ar [[Douar (planedenn)|Voul-Douar]] a zo war-dro 40 075 [[kilometr|km]] hed. |
||
E-touez ar pemp kelc'h led jedet diwar al liamm etre [[troiadur an Douar]] ha tresad e [[orbit]] |
E-touez ar pemp kelc'h led jedet diwar al liamm etre [[troiadur an Douar]] ha tresad e [[orbit]] tro-dro d'an [[Heol]] eo ar c'heheder hag ivez al ledred nemetañ dezhañ tres ur c'helc'h bras-tre. |
||
Dre e zilec'hiañ mareel en oabl e tremen ar Heol just a-us d'ar c'heheder div wech bep bloaz er [[poentenn vernel|boentenn vernel]] e [[keided]] an [[nevezamzer]] e miz Meurzh hag e [[keided]] an [[diskaramzer]] e miz Gwengolo. D'an 21 a viz Meuzh ha d'an 21 a viz Gwengolo e kouezh bannoù an Heol sonn hag a-serzh d'an Douar. |
Dre e zilec'hiañ mareel en oabl e tremen ar Heol just a-us d'ar c'heheder div wech bep bloaz er [[poentenn vernel|boentenn vernel]] e [[keided]] an [[nevezamzer]] e miz Meurzh hag e [[keided]] an [[diskaramzer]] e miz Gwengolo. D'an 21 a viz Meuzh ha d'an 21 a viz Gwengolo e kouezh bannoù an Heol sonn hag a-serzh d'an Douar. |
||
Linenn 19: | Linenn 17: | ||
Al lec'h uhelañ war ar c'heheder a zo 4 690 m uhelder dezhañ [http://kvaleberg.com/extensions/mapsources/index.php?params=00_00_00_S_77_59_31_W_region:EC_scale:100.000 <span style="white-space:nowrap">77°59′31" W</span>] war dinaou Su ar [[Cayambe (menez-tan)|Volcán Cayambe]] (kern : 5 790 m) en [[Ecuador]] ken eo al lec'h nemetañ ma tremen linenn ar c'heheder war an [[erc'h]]. |
Al lec'h uhelañ war ar c'heheder a zo 4 690 m uhelder dezhañ [http://kvaleberg.com/extensions/mapsources/index.php?params=00_00_00_S_77_59_31_W_region:EC_scale:100.000 <span style="white-space:nowrap">77°59′31" W</span>] war dinaou Su ar [[Cayambe (menez-tan)|Volcán Cayambe]] (kern : 5 790 m) en [[Ecuador]] ken eo al lec'h nemetañ ma tremen linenn ar c'heheder war an [[erc'h]]. |
||
==Riezoù ha broioù ma tremen ar c'heheder enno== |
== Riezoù ha broioù ma tremen ar c'heheder enno == |
||
Tremen a ra ar c'heheder dre diriad pe zourioù tiriadel 14 [[bro]]. Eus 0 [[hedred]] (Kornôg Afrika) etrezek ar Reter : |
Tremen a ra ar c'heheder dre diriad pe zourioù tiriadel 14 [[bro]]. Eus 0 [[hedred]] (Kornôg Afrika) etrezek ar Reter : |
||
=== [[Afrika]] === |
=== [[Afrika]] === |
||
* [[São Tomé ha Príncipe]] |
* [[São Tomé ha Príncipe]] – o'tremen dre an [[enezennig]] [[Ilhéu das Rolas]] |
||
* [[Gabon]] |
* [[Gabon]] |
||
* [[Republik Kongo]] |
* [[Republik Kongo]] |
||
* [[Republik Demokratel Kongo]] |
* [[Republik Demokratel Kongo]] |
||
* [[Ouganda]] |
* [[Ouganda]] – en ur gontañ enezennigoù e [[Lenn Victoria]] |
||
* [[Kenya]] |
* [[Kenya]] |
||
* [[Somalia]] |
* [[Somalia]] |
||
=== [[Azia]] === |
=== [[Azia]] === |
||
* [[Maldivez]] |
* [[Maldivez]] – tremen a ra etre [[Atoll]] Gaafu Dhaalu hag Atoll Gnaviyani |
||
* [[Indonezia]] |
* [[Indonezia]] – treuzañ a ra kalz inizi, menegomp [[Sumatra]], [[Borneo]], [[Sulawesi]] ha [[Halmahera]] |
||
=== [[Oseania]] === |
=== [[Oseania]] === |
||
* [[Kiribati]] |
* [[Kiribati]] – tremen a ra etre Atoll Aranuka hag Atoll Nonouti en [[Inizi Gilbert]] |
||
* [[Enez Baker]] (''unincorporated territory'' ar [[SUA]]) |
* [[Enez Baker]] (''unincorporated territory'' ar [[SUA]]) – tremen a ra dre an dourioù tiriadel (NB ar c'heheder a dremen ivez dre an ''Exclusive Economic Zones'' war-dro [[Enez Howland]] hag [[Enez Jarvis]] met ket dre o ziriadoù) |
||
=== [[Amerika ar Su]] === |
=== [[Amerika ar Su]] === |
||
* [[Ecuador]] |
* [[Ecuador]] – o kontañ [[Enez Isabela (Ecuador)|Enez Isabela]] en [[Inizi Galápagos]] |
||
* [[Kolombia]] |
* [[Kolombia]] |
||
* [[Brazil]] |
* [[Brazil]] – o kontañ enezennoù e beg ar stêr [[Amazon]] hag o-tremen dre [[Macapá]], kêr-benn stad [[Amapá]]. |
||
Daoust d’hec'h anv, n'eus lec'h ebet e [[Ginea ar C'heheder]] hag a zo treuzet gant ar c'heheder. Koulskoude emañ hec'h enez [[Annobón]] 100 mil (unanenn hirder angl-ha-saoz) e Su an c'heheder hag emañ rest ar vro en Norzh. |
Daoust d’hec'h anv, n'eus lec'h ebet e [[Ginea ar C'heheder]] hag a zo treuzet gant ar c'heheder. Koulskoude emañ hec'h enez [[Annobón]] 100 mil (unanenn hirder angl-ha-saoz) e Su an c'heheder hag emañ rest ar vro en Norzh. |
||
⚫ | |||
[[af:Ewenaar]] |
[[af:Ewenaar]] |
||
Linenn 58: | Linenn 58: | ||
[[ca:Línia equatorial]] |
[[ca:Línia equatorial]] |
||
[[ceb:Ekwador]] |
[[ceb:Ekwador]] |
||
[[ckb: |
[[ckb:ھێڵی ئیستوا]] |
||
[[cs:Zemský rovník]] |
[[cs:Zemský rovník]] |
||
[[cv:Экватор]] |
[[cv:Экватор]] |
Stumm eus an 24 C'hwe 2010 da 12:05
Ar c'heheder a zo ur c'helc'h faltazius treset war ur blanedenn pe un dra steredoniel ken e chom atav war hanter an hent etre ar poloù. Rannet e vez ar blanedenn etre un hemisferenn norzh hag un hemisferenn su.
Diwar an termenadur eo 0° da ledred ar c'heheder. Kelc'h keheder ar Voul-Douar a zo war-dro 40 075 km hed.
E-touez ar pemp kelc'h led jedet diwar al liamm etre troiadur an Douar ha tresad e orbit tro-dro d'an Heol eo ar c'heheder hag ivez al ledred nemetañ dezhañ tres ur c'helc'h bras-tre.
Dre e zilec'hiañ mareel en oabl e tremen ar Heol just a-us d'ar c'heheder div wech bep bloaz er boentenn vernel e keided an nevezamzer e miz Meurzh hag e keided an diskaramzer e miz Gwengolo. D'an 21 a viz Meuzh ha d'an 21 a viz Gwengolo e kouezh bannoù an Heol sonn hag a-serzh d'an Douar.
War ar c'heheder e sav hag ez a da guzh an Heol dindan munutennoù nemetken. Padout a ra gouloù an deiz kement hag an noz pa cheñch padelezh div lodenn an devezh e takadoù en Norzh hag er Su d'ar c'heheder.
Hin ar c'heheder
E takad an trovanoù m'emañ ar c'heheder e-kreiz anezho ez eus daou vare-amzer, unan gleb hag unan sec'h, met tost d'ar c'heheder e vez glaveier bemdez. Koulskoude e kaver diforc'hioù er mareou-amzer diwar an uhelded ha nester ar meurvorioù.
War hed ar c'heheder e kaver meurvorioù peurvuiañ.
Al lec'h uhelañ war ar c'heheder a zo 4 690 m uhelder dezhañ 77°59′31" W war dinaou Su ar Volcán Cayambe (kern : 5 790 m) en Ecuador ken eo al lec'h nemetañ ma tremen linenn ar c'heheder war an erc'h.
Riezoù ha broioù ma tremen ar c'heheder enno
Tremen a ra ar c'heheder dre diriad pe zourioù tiriadel 14 bro. Eus 0 hedred (Kornôg Afrika) etrezek ar Reter :
Afrika
- São Tomé ha Príncipe – o'tremen dre an enezennig Ilhéu das Rolas
- Gabon
- Republik Kongo
- Republik Demokratel Kongo
- Ouganda – en ur gontañ enezennigoù e Lenn Victoria
- Kenya
- Somalia
Azia
- Maldivez – tremen a ra etre Atoll Gaafu Dhaalu hag Atoll Gnaviyani
- Indonezia – treuzañ a ra kalz inizi, menegomp Sumatra, Borneo, Sulawesi ha Halmahera
Oseania
- Kiribati – tremen a ra etre Atoll Aranuka hag Atoll Nonouti en Inizi Gilbert
- Enez Baker (unincorporated territory ar SUA) – tremen a ra dre an dourioù tiriadel (NB ar c'heheder a dremen ivez dre an Exclusive Economic Zones war-dro Enez Howland hag Enez Jarvis met ket dre o ziriadoù)
Amerika ar Su
- Ecuador – o kontañ Enez Isabela en Inizi Galápagos
- Kolombia
- Brazil – o kontañ enezennoù e beg ar stêr Amazon hag o-tremen dre Macapá, kêr-benn stad Amapá.
Daoust d’hec'h anv, n'eus lec'h ebet e Ginea ar C'heheder hag a zo treuzet gant ar c'heheder. Koulskoude emañ hec'h enez Annobón 100 mil (unanenn hirder angl-ha-saoz) e Su an c'heheder hag emañ rest ar vro en Norzh.