Logaritm : diforc'h etre ar stummoù

Eus Wikipedia
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
TXiKiBoT (kaozeal | degasadennoù)
D Robot ouzhpennet: zh-min-nan:Tùi-sò͘
Linenn 17: Linenn 17:
[[Simon Stévin]], merour hollek an arme hollandad, a sav taolennoù jedadenn intersest aozañ. Al labour-mañ a zo heulier gant [[Jost Bürgo]] a embann e 1620 el levr ''Aritmetische und geometrische Progress-tabulen'', un daolenn kenskrivañ etre <math>n</math> ha <math>1,0001^n</math>. Sammad ar golonenn gentañ a glot neuze gant liesad an eil golonenn.<ref> ''Petite encyclopédie de mathématiques'' (p 72). Edition Didier (1980)</ref>
[[Simon Stévin]], merour hollek an arme hollandad, a sav taolennoù jedadenn intersest aozañ. Al labour-mañ a zo heulier gant [[Jost Bürgo]] a embann e 1620 el levr ''Aritmetische und geometrische Progress-tabulen'', un daolenn kenskrivañ etre <math>n</math> ha <math>1,0001^n</math>. Sammad ar golonenn gentañ a glot neuze gant liesad an eil golonenn.<ref> ''Petite encyclopédie de mathématiques'' (p 72). Edition Didier (1980)</ref>


E 1614, [[John Napier]] (pe Neper) a embann e seul ''Mirifici Logarithmorum Canonis Descriptio''. Ne soñj ket emañ o krouiñ fonksionoù nevez, met taolennoù kenskrivañ nemetken (logos (aze) = daremenpred, arithmeticos = niver) etre div serienn talvoudoù gant ar perc'hentiezh a-heul : ul liesad en ur golonenn a golt gant ur sammad en un hini all. An taolennoù kenskrivañ-se a zo bet krouet evit simplaat ar jedadoù [[fonksion trigonometriezh|trigonometriezh]] a zeu a-well e jedadoù [[astronomiezh]] hag implijet un nebeut bloavezhioù goude gant [[Johannes Kepler|Kepler]].
E 1614, [[John Napier]] (pe Neper) a embann e seul ''Mirifici Logarithmorum Canonis Descriptio''. Ne soñj ket emañ o krouiñ fonksionoù nevez, met taolennoù kenskrivañ nemetken (logos (aze) = daremenpred, arithmeticos = niver) etre div serienn talvoudoù gant ar perc'hentiezh a-heul : ul liesad en ur golonenn a golt gant ur sammad en un hini all. An taolennoù kenskrivañ-se a zo bet krouet evit simplaat ar jedadoù [[fonksion trigonometriezh|trigonometriezh]] a zeu a-well e jedadoù [[astronomiezh]] hag implijet un nebeut bloavezhioù goude gant [[Johannes Kepler|Kepler]]. An notadur Log evel beradur logaritm a zeu a-well e 1616 gant un troadur saoz eus oberenn Neper<ref>[http://www.math93.com/symboles.htm Math93:Origine et histoire des symboles mathématiques]</ref>. E 1619 ez eo embannet un oberenn ues Neper goude e varv : ''Mirifici Logarithmorum Canonis Constructio'', lec'h ma zispleg penaos sevel un daolenn logaritm (gwellet [[Taolenn logaritm]] ).

== Daveoù ==
<references/>


[[Rummad:Matematikoù]]
[[Rummad:Matematikoù]]

Stumm eus an 14 C'hwe 2010 da 18:39

Eztaoladenn grafikel eus al logaritm dekvedennel (gwer), al logaritm neperian (du) hag al logaritm binarel (glas)

Er matematikoù, ur fonksion logaritm a zo ur fonksion termenet war gant talvoudoù e-barzh , kendalc'hus, nann digemm, hag o treuzfurmiñ ur rannadenn en ur sammad, da lâret eo o wiriañ :

Ar perzh-se a rediñ e vefe pep fonksion logarirm nul e 1. Lâret e vez ez eo al logaritm ur morfegezh eus da .

Ur fonksion logaritm a zo ur vijektadenn eus war ha diagent 1 dre ar fonksion-se a zo anvet diaz al logaritm.

Ez resiprokel, ma z'eo un niver real pozitivel strizh ha disheñvel eus 1, bez ez eus ur fonksion logaritm nemetken gant an talvoud 1 e . Galvet e vez ar fonksion-mañ al logaritm a ziaz b, skrivet Ar fonksionoù logaritm a zo evel-se resiprokennoù ar fonksionoù eksponantel.

Ar fonksionoù logaritm a zo anavezetañ a zo al logaritm naturel pe neperian a ziaz , al logaritm dekvedennel (a ziaz 10, implijet-tre e fizik/kimiezh) hag al logaritm binarel (a ziaz 2, implijet e stlenneg, dreist-holl e teorienn ar c'honplekeselezh). Al logaritmoù a zo bet ivez hollekaet evit an niveroù kompleksel (logaritm kompleksel) dre astenn analizerezh hag enbarzhet e teorienn ar strolladoù (logaritm diskret) dre analogiezh gant analizerezh.

Istor

E fin an XVIvet kantved, diorroadur an astronomiezh, ar bageal hag ar jedadennoù bankel a lak ar vatematikourien da glask doareoù evit simplaat ar jedadennoù ha dreist-holl an heulliennoù aritmetikel ha geometrek. Ar vatematikourien Paul Wittich (1546-1586) ha Christophe Clavius, el levr De Astrolabio a sav ur kenskriverezh etre sammadenn ha produ daou niveroù bihanoc'h eget 1 oc'h implij an liammadennoù trigonometrek :

Simon Stévin, merour hollek an arme hollandad, a sav taolennoù jedadenn intersest aozañ. Al labour-mañ a zo heulier gant Jost Bürgo a embann e 1620 el levr Aritmetische und geometrische Progress-tabulen, un daolenn kenskrivañ etre ha . Sammad ar golonenn gentañ a glot neuze gant liesad an eil golonenn.[1]

E 1614, John Napier (pe Neper) a embann e seul Mirifici Logarithmorum Canonis Descriptio. Ne soñj ket emañ o krouiñ fonksionoù nevez, met taolennoù kenskrivañ nemetken (logos (aze) = daremenpred, arithmeticos = niver) etre div serienn talvoudoù gant ar perc'hentiezh a-heul : ul liesad en ur golonenn a golt gant ur sammad en un hini all. An taolennoù kenskrivañ-se a zo bet krouet evit simplaat ar jedadoù trigonometriezh a zeu a-well e jedadoù astronomiezh hag implijet un nebeut bloavezhioù goude gant Kepler. An notadur Log evel beradur logaritm a zeu a-well e 1616 gant un troadur saoz eus oberenn Neper[2]. E 1619 ez eo embannet un oberenn ues Neper goude e varv : Mirifici Logarithmorum Canonis Constructio, lec'h ma zispleg penaos sevel un daolenn logaritm (gwellet Taolenn logaritm ).

Daveoù

  1. Petite encyclopédie de mathématiques (p 72). Edition Didier (1980)
  2. Math93:Origine et histoire des symboles mathématiques