Mas : diforc'h etre ar stummoù

Eus Wikipedia
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
SieBot (kaozeal | degasadennoù)
D Robot ouzhpennet: hak:Tsṳt-liông
D Robot ouzhpennet: fiu-vro:Mass (füüsiga); Kemm dister
Linenn 8: Linenn 8:
[[Unanenn diazez eus ar reizhiad etrebroadel|Reizhiad etrebroadel an unanennoù]] a laka ur c'hemm diazez etre ar c'hementad danvez, muzuliet e [[Mol (unanenn)|moloù]], hag an tolz, muzuliet e [[kilogramm]].
[[Unanenn diazez eus ar reizhiad etrebroadel|Reizhiad etrebroadel an unanennoù]] a laka ur c'hemm diazez etre ar c'hementad danvez, muzuliet e [[Mol (unanenn)|moloù]], hag an tolz, muzuliet e [[kilogramm]].


Setu amañ ur skouer. Tri mol [[Heliom|heliom]] 4 zo enne ar memes niver rik a [[proton|broton]], a [[neutron]] hag a [[elektron]], da lavaret eo ar memes kementad danvez rik hag ur mol [[Karbon|karbon]] 12, eleze 6 mol proton, 6 mol neutron ha 6 mol elektron. Met tolz ur mol karbon 12 a dalvez 12 gramm dres (Dre dermenadur [[niver Avogadro]]) tra ma talvez tolz an tri mol heliom 4 kement ha 3 x 4,0026<ref>[http://br.wikipedia.org/wiki/Taolenn_beriodek_an_elfenno%C3%B9 Taolenn beriodek an elfennoù.] a ro un [[tolz atomek]] relativel 4.002603250 evit an [[izotop]] <sup>4</sup>He.</ref> = 12,0078 gramm. Kementadoù danvez heñvel-rik a c'hall eta kaout tolzoù disheñvel.
Setu amañ ur skouer. Tri mol [[heliom]] 4 zo enne ar memes niver rik a [[proton|broton]], a [[neutron]] hag a [[elektron]], da lavaret eo ar memes kementad danvez rik hag ur mol [[karbon]] 12, eleze 6 mol proton, 6 mol neutron ha 6 mol elektron. Met tolz ur mol karbon 12 a dalvez 12 gramm dres (Dre dermenadur [[niver Avogadro]]) tra ma talvez tolz an tri mol heliom 4 kement ha 3 x 4,0026<ref>[http://br.wikipedia.org/wiki/Taolenn_beriodek_an_elfenno%C3%B9 Taolenn beriodek an elfennoù.] a ro un [[tolz atomek]] relativel 4.002603250 evit an [[izotop]] <sup>4</sup>He.</ref> = 12,0078 gramm. Kementadoù danvez heñvel-rik a c'hall eta kaout tolzoù disheñvel.


Er skouer uheloc'h e c'haller displegañ ar c'hemm en tolz gant an diforc'h etre [[ereadennoù derc'hanel|energiezhoù ereañ derc'hanel]] an [[heliom]] hag ar [[Karbon|c'harbon]].
Er skouer uheloc'h e c'haller displegañ ar c'hemm en tolz gant an diforc'h etre [[ereadennoù derc'hanel|energiezhoù ereañ derc'hanel]] an [[heliom]] hag ar [[Karbon|c'harbon]].




== Tolz ha pouez ==
== Tolz ha pouez ==


Arabat eo kemmeskañ an tolz hag ar [[pouez]], gant hemañ ziwezhañ evez muzuliet an etreober etre an tolz hag ar park gravitadur (Un [[nerzh (Fizik)|nerzh]] eo ar pouez).
Arabat eo kemmeskañ an tolz hag ar [[pouez]], gant hemañ ziwezhañ evez muzuliet an etreober etre an tolz hag ar park gravitadur (Un [[nerzh (Fizik)|nerzh]] eo ar pouez).


Dont a ra ar mesk a vez etre an tolz hag ar pouez eus ar fed ez eo bet implijet pell ar memes ger "[[kilogramm]]" evit envel unanennoù muzuliañ an daou gementad fizikel-se zo disheñvel bras o natur. O [[kevatalenn|c'hevatalennoù]] da bep hini, M ha ML/T², en diskouez splann.
Dont a ra ar mesk a vez etre an tolz hag ar pouez eus ar fed ez eo bet implijet pell ar memes ger "[[kilogramm]]" evit envel unanennoù muzuliañ an daou gementad fizikel-se zo disheñvel bras o natur. O [[kevatalenn|c'hevatalennoù]] da bep hini, M ha ML/T², en diskouez splann.
Reizhiad etrebroadel an unanennoù (SI) en deus reizhet ar meskaj-se peogwir e vez muzuliet an unanenn nerzh, hag an unanenn pouez ivez eta, e [[newton (unanenn)|newtonoù]] (N).
Reizhiad etrebroadel an unanennoù (SI) en deus reizhet ar meskaj-se peogwir e vez muzuliet an unanenn nerzh, hag an unanenn pouez ivez eta, e [[newton (unanenn)|newtonoù]] (N).


Linenn 78: Linenn 78:
-->
-->


==Notennoù==
== Notennoù ==
<references/>
<references/>


Linenn 85: Linenn 85:
[[Rummad:Fizik]]
[[Rummad:Fizik]]
[[Rummad:Kementadoù ar fizik]]
[[Rummad:Kementadoù ar fizik]]
[[rummad:Unanennoù tolz]]
[[Rummad:Unanennoù tolz]]


<!--Etrewiki-->
<!--Etrewiki-->
Linenn 116: Linenn 116:
[[fa:جرم (فیزیک)]]
[[fa:جرم (فیزیک)]]
[[fi:Massa]]
[[fi:Massa]]
[[fiu-vro:Mass (füüsiga)]]
[[fr:Masse]]
[[fr:Masse]]
[[gan:質量]]
[[gan:質量]]

Stumm eus an 19 Kzu 2009 da 20:40

An tolz zo ur ventenn fizikel dezverkus eus ar c'hementad danvez zo en ur c’horf[1]. Ur perzh diazez eus an danvez eo an tolz hag anadiñ a ra dre diemluskted ar c'horfoù hag o etreober gravitadurel. E reizhiad etrebroadel unanennoù ar fizik (S.I.) ez eo ar c’hilogramm hag a dalvez da unanenn dolz ha neket ar gramm (g). Implijet e vez ivez an donenn zo par da 1000 kg hag an unanenn tolz atomek.

Tolz ha kementad danvez

Ne vez ket muzuliet ar c'hementad danvez gant an tolz !

Reizhiad etrebroadel an unanennoù a laka ur c'hemm diazez etre ar c'hementad danvez, muzuliet e moloù, hag an tolz, muzuliet e kilogramm.

Setu amañ ur skouer. Tri mol heliom 4 zo enne ar memes niver rik a broton, a neutron hag a elektron, da lavaret eo ar memes kementad danvez rik hag ur mol karbon 12, eleze 6 mol proton, 6 mol neutron ha 6 mol elektron. Met tolz ur mol karbon 12 a dalvez 12 gramm dres (Dre dermenadur niver Avogadro) tra ma talvez tolz an tri mol heliom 4 kement ha 3 x 4,0026[2] = 12,0078 gramm. Kementadoù danvez heñvel-rik a c'hall eta kaout tolzoù disheñvel.

Er skouer uheloc'h e c'haller displegañ ar c'hemm en tolz gant an diforc'h etre energiezhoù ereañ derc'hanel an heliom hag ar c'harbon.


Tolz ha pouez

Arabat eo kemmeskañ an tolz hag ar pouez, gant hemañ ziwezhañ evez muzuliet an etreober etre an tolz hag ar park gravitadur (Un nerzh eo ar pouez).

Dont a ra ar mesk a vez etre an tolz hag ar pouez eus ar fed ez eo bet implijet pell ar memes ger "kilogramm" evit envel unanennoù muzuliañ an daou gementad fizikel-se zo disheñvel bras o natur. O c'hevatalennoù da bep hini, M ha ML/T², en diskouez splann. Reizhiad etrebroadel an unanennoù (SI) en deus reizhet ar meskaj-se peogwir e vez muzuliet an unanenn nerzh, hag an unanenn pouez ivez eta, e newtonoù (N).


Notennoù

  1. A-wezhioù e reer gant ar ger "mas".
  2. Taolenn beriodek an elfennoù. a ro un tolz atomek relativel 4.002603250 evit an izotop 4He.


Patrom:Liamm PuB

Patrom:Liamm PuB