Amprevanoniezh : diforc'h etre ar stummoù

Eus Wikipedia
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 16: Linenn 16:
**stourm ouzh an amprevaned arvevat ([[arvevadouriezh]]) hag ouzh ar re a zegas kleñvedoù bilim
**stourm ouzh an amprevaned arvevat ([[arvevadouriezh]]) hag ouzh ar re a zegas kleñvedoù bilim



Kroget eo bet gant studi an amprevaned en [[XVIIIvet kantved]]. [[Réaumur]] a zo bet unan eus ar c'hentañ skiantourien a-bouez. En [[XIXvet kantved]] eo deuet diouzh ar c'hiz sevel un dastumad personel, dreist-holl gant [[balafenn|balafenned]] ha [[koleopter|koleoptered]].<br>
==Istor an amprevanoniezh==
Pa'z eus bet diskoachet muioc'h-mui a [[spesad|spesadoù]] amprevaned ha ledander an anaoudegezhioù, n'eus ket mui kalz a amprevanoniourien a bled gant dastumadoù amprevaned sec'het, met klask a reont kenlabourat gant kareziñ ar spesadoù en arvar.<br>Koulskoude meur a hini a sav terrariomoù er gêr hag a ra gant an derrariomouriezh evel-se.

Kregiñ a ra an amprevanoniezh gant [[Aristoteles]] (-384/-322) hag a zispartias al loened [[gwad]] enno (''Enaimaed'') diouzh ar re all (''Anaimaed''). An amprevaned (''Entomaed'') a oa unan eus ar 4 familh a yae d'ober an Anaimaed hervezañ.

Er XVIvet kantved e labouras [[Ulisse Aldrovandi]] (1522-1605) war [[rummatadur]] al loened hag e renkas an amprevaned diouzh o lec'h-bevañ (douar pe dour) ha diouzh niver ha stumm o favioù hag o eskell.

Gant [[Jan Swammerdam]] (1637-1680) e voe savet an oberenn gentañ a blede gant korfadurezh an amprevaned.

[[Carl von Linné]] (1707-1778)a rummataas an amprevaned e 9 [[urzhad]], diouzh stumm o eskell :
*[[Koleoptered]], eskell diadreñv gwarezet gant an eskell diaraok a ya d'ober ur seurt gouhin kalet (sk. [[Buoc'hig-doue]])
*[[Orthoptered]], eskell eeun (sk. [[Kilhog-raden]])
*[[Hemiptered]], eskell diadreñv kroaziet ha hanter-guzhet (sk. [[Pugnez]])
*[[Lepidoptered]], eskell goloet gant skant (sk. [[Balafenn]])
*[[Nevroptered]], eskell nervennek (sk. [[Debrer-merien]])
*[[Hymenoptered]], eskell liammet div-ha-div (sk. [[Gwenan]])
*[[Diptered]], div askell (sk. [[Kelien]])
*[[Thysanoptered]], eskell gant pempilh (sk. [[Trips]])
*[[Aptered]], diaskell (sk. [[Laou]])
<!--[[Réaumur]] a zo bet unan eus ar c'hentañ skiantourien a-bouez. En [[XIXvet kantved]] eo deuet diouzh ar c'hiz sevel un dastumad personel, dreist-holl gant [[balafenn|balafenned]] ha [[koleopter|koleoptered]].<br>
Pa'z eus bet diskoachet muioc'h-mui a [[spesad|spesadoù]] amprevaned ha ledander an anaoudegezhioù, n'eus ket mui kalz a amprevanoniourien a bled gant dastumadoù amprevaned sec'het, met klask a reont kenlabourat gant kareziñ ar spesadoù en arvar.<br>Koulskoude meur a hini a sav terrariomoù er gêr hag a ra gant an derrariomouriezh evel-se.-->


==Gwelet ivez==
==Gwelet ivez==

Stumm eus an 5 Mez 2009 da 16:39


An amprevanoniezh a zo ur skourr eus al loenoniezh a zo e bal studiañ an amprevaned.

Meur a implij a vez graet diwar ar c’helenn skiantel-mañ :


Istor an amprevanoniezh

Kregiñ a ra an amprevanoniezh gant Aristoteles (-384/-322) hag a zispartias al loened gwad enno (Enaimaed) diouzh ar re all (Anaimaed). An amprevaned (Entomaed) a oa unan eus ar 4 familh a yae d'ober an Anaimaed hervezañ.

Er XVIvet kantved e labouras Ulisse Aldrovandi (1522-1605) war rummatadur al loened hag e renkas an amprevaned diouzh o lec'h-bevañ (douar pe dour) ha diouzh niver ha stumm o favioù hag o eskell.

Gant Jan Swammerdam (1637-1680) e voe savet an oberenn gentañ a blede gant korfadurezh an amprevaned.

Carl von Linné (1707-1778)a rummataas an amprevaned e 9 urzhad, diouzh stumm o eskell :


Gwelet ivez

Liammoù diavaez


Troidigezh da vezañ kendalc'het