Abugida

Patrom:Peurunvan

Ur vrizhsilabenneg pe c'hoazh un damlizherenneg (saozneg "alphasyllabary") eo un abugida, da lâret eo ez eo un doare skrivañ a implij lizherennoù a ra dave da bep ur gensonenn mui ur vogalenn. N'eo ket kevatal un abugida d'ur silabenneg rik rak kemmet e vez al lizherenn diazez evit diswel penaos e rank bezañ distaget ar vogalenn a da ya heul ar gensonenn. En ur silabenneg, avat, ez eus ul lizherenn diazez ispisial evit pep silabenn hep ma vefe heñvel stumm lizherennoù oc'h ober dave da silabennoù heñvel, da skwer e vefe disheñvel-poch a lizherenn implijet evit skrivañ ar silabenn "ka" diouzh an hini implijet evit skrivañ ar silabenn "ki" hag all evel e silabenneg an tsalagi (tcherokeeg).

Da skwer, en un abugida ne vefe lizherenn diazez ebet evit ar gensonenn "k", met ul lizherenn diazez evit ar silabenn "ka" a c'hellfe bezañ kemmet e meur a doare evit lakaat anezhi da vezañ distaget "ki" pe "ku", h.a. Sinoù ispisial a vez implijet ivez, mar vez ezhomm, evit diskwel ez eo mut ar vogalenn diazez el lizherenn silabennek diazez, d.s. "kat" e lec'h "kata". Pa vez ezhomm hervez ar yezh ma vez implijet un abiguda evit he skrivañ e c'hell bezañ kemmet e meur a doare ivez al lizherennoù silabennek diazez evit skrivañ meur a gensonenn da heul hep vogalenn ebet kenetreze, d.s. "apta" e lec'h "apata".

Implijet e vez un abugida (surat batak) evit skrivañ ar yezhoù batakek komzet e norzh Sumatra

Kazi an holl yezhoù e India hag ivez dre Azia ar Gevred a vez skrivet oc'h implijout sistemoù abugida diazezet war ar skritur brahmi.

Skwerioù

• Abugida etiopek (fidel) implijet evit skrivañ an amhareg, h.a.
• Silabenneg ar c'hreeg
• Skriturioù brahmi
  • Skritur bengalek
  • Skritur burmek
  • Devanagari implijet evit skrivañ ar sañskriteg, an hindeg, h.a.
  • Skritur goudjaratek
  • Skritur gurmukhi implijet evit skrivañ ar panjabeg
  • Skritur kannadek
  • Skritur khmerek
  • Skritur laoek
  • Skritur malayalamek
  • Skritur meroitek
  • Skritur sinhalek
  • Skritur tamilek
  • Skritur telougouek
  • Skritur taiek
  • Skritur tibetek

Gwelet ivez:

• silabenneg
• abjad
• lizherenneg

Liammoù diavaez:

• "Omniglot". Lec'hienn dispar diwar-benn ar silabennegi hag an abugidaoù (e saozneg)