Frañsez Kervella : diforc'h etre ar stummoù
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
|||
| Linenn 3: | Linenn 3: | ||
==Bugaleaj ha yaouankiz== |
==Bugaleaj ha yaouankiz== |
||
Savet eo bet en ur familh baour o chom war ribl an [[Elorn]] e [[Dirinonn]], war harzoù [[Loperc'hed]], ha [[brezhoneg]] a veze komzet er gêr. Goude marv e dad er [[brezel-bed kentañ]], pa oa pevar bloaz, ar bugelig a voe disklêriet [[minor Stad]] ha desavet gant e vamm hag e dud-kozh. E bennad kentañ a skrivas evit [[Feiz ha Breiz]] an aotrou [[Yann-Vari Perrot]] pa oa c'hwezek vloaz. Skoliataet eo bet e Brest ha bet en doa [[Roparz Hemon]] da gelenner. E studioù war an [[douarouriezh]] pe ar [[c'heologiezh]] a reas e [[Roazhon]] etre 1931 ha 1936.<br> |
Savet eo bet en ur familh baour o chom war ribl an [[Elorn]] e [[Dirinonn]], war harzoù [[Loperc'hed]], ha [[brezhoneg]] a veze komzet er gêr. Goude marv e dad er [[brezel-bed kentañ]], pa oa pevar bloaz, ar bugelig a voe disklêriet [[minor Stad]] ha desavet gant e vamm hag e dud-kozh. E bennad kentañ a skrivas evit [[Feiz ha Breiz]] an aotrou [[Yann-Vari Perrot]] pa oa c'hwezek vloaz. Skoliataet eo bet e Brest ha bet en doa [[Roparz Hemon]] da gelenner. E studioù war an [[douarouriezh]] pe ar [[geologiezh|c'heologiezh]] a reas e [[Roazhon]] etre 1931 ha 1936.<br> |
||
==Buhez micherel== |
==Buhez micherel== |
||
Stumm eus an 14 C'hwe 2009 da 17:55
Frañsez Kervella, François-Marie Kervella e marilh ar boblañs, ganet en Dirinonn (Kerne - Penn-ar-Bed) en 1913, marvet en Lannuon en 1992. Anavezet eo ivez dindan e anv-pluenn Kenan Kongar. Douarour eo, skrivagner, barzh brezhonek, hogen anavezet dreist-holl evel yezhadurour brezhonek. Er gelaouenn Gwalarn e kemeras perzh, ha goude ar brezel e Barr Heol hag e Al Liamm.
(Taolit evezh : Un den all ar memes anv gantañ a oa o vevañ en amzer-se ha kemeret en deus perzh en Emsav ivez : Frañsez Kervella-Kernu a reer eus hennezh evit ma ne vefe ket kemmesket an daou. Daoust da se e vezont kemmesket alies el levrioù savet diwar-benn an amzer-se.)
Bugaleaj ha yaouankiz
Savet eo bet en ur familh baour o chom war ribl an Elorn e Dirinonn, war harzoù Loperc'hed, ha brezhoneg a veze komzet er gêr. Goude marv e dad er brezel-bed kentañ, pa oa pevar bloaz, ar bugelig a voe disklêriet minor Stad ha desavet gant e vamm hag e dud-kozh. E bennad kentañ a skrivas evit Feiz ha Breiz an aotrou Yann-Vari Perrot pa oa c'hwezek vloaz. Skoliataet eo bet e Brest ha bet en doa Roparz Hemon da gelenner. E studioù war an douarouriezh pe ar c'heologiezh a reas e Roazhon etre 1931 ha 1936.
Buhez micherel
Ijinour war ar c'heologiezh hag ar maengleuzierezh e oa. Goude bezañ graet e studioù e teuas da vezañ douarour hag ez eas d'ober enklaskoù evit kavout eoul-maen en Afrika, e (Gabon hag en Aod an Olifant). Diwezhatoc'h e labouras evit ar CEA da glask kailh uraniom ha mineraloù skinoberiant ha kement-se betek bezañ war e leve-kozhni.
Eil brezel bed
Da heul an dekred kemenn da zivodañ ar Parti National Breton, Strollad Broadel Breizh, d'an 20vet a viz Here 1939 eo preizhet e levraoueg. En 1940 e kemer perzh er Bretonische Regierung e Berlin.
Kemer a reas perzh en adreizh an doare-skrivañ peurunvan en emglev a zeuio diwar se e 1941. Ezel eo bet eus Framm Keltiek Breizh en 1942.
Ur skoazell bras eo bet da Yann Gerlann a-benn sevel ha derc'hel en he sav skol vrezhonek Plistin, ar skol vrezhonek kentañ.
Goude ar brezel
Eurediñ a ra gant Yvette Le Dret (Ivetig an Dred-Kervella) en 1947. Asambles gant e bried eo en em lakaajont da gas ar brezhoneg war-raok o kenlabourat gant lies kelaouenn. Skrivañ a reas e-barzh Barr-Heol hag Al Liamm, met ivez en Hor Yezh.
Pevar bugel o deus bet, Erwan, Annaig, Riwanon ha Divi.
Oberennoù
Studiadennoù war ar yezh
- Penaos niveriñ ha kontañ e brezhoneg, 1943, eil emb. Skol, 1965, niv. 31
- Yezhadur bras ar brezhoneg Skridoù Breizh - Ar Baol. 1947, Al Liamm, 1976, 1995. Sellet e vez ouzh an oberenn-mañ evel unan deus gwellañ yezhadurioù brezhonek bet skrivet biskoazh, abalamour ma'z eo displeget ar brezhoneg dre ar munud.
- Krennlavarioù, Skol 1959.
- Diazezoù ar sevel gwerzioù. Brest. Al Liamm - Brest. 1965.
- Evezhiadennoù war c'heriadur Roparz Hemon, Skol, 1962-3.
- Notennoù yezh war zigarez lenn, Hor Yezh, 1968, niv.58 p2-20.
- Gerioù diazez ar brezhoneg. Hor Yezh - Brest. 1969.
- Méthode nouvelle de breton = Hent nevez d'ar brezhoneg. Brest : Hor Yezh ; Al Liamm. 1971.
- Yezhadur. Hor Yezh - Lesneven. 1979. (gant Jean-Yves Urien, Yann Desbordes)
- An den etre an anken hag an ankoù, etre an neñv hag an ifern, gwelet a-dreuz darn eus ar c'hantikoù. Hor Yezh - Lesneven. 1981
- Nouvelle méthode de breton = Hent nevez d'ar brezhoneg. Ouest-France - Rozahon. 1984. skeud. gant Erwan Kervella, 1993, 1997
- Kentelioù an trede derez, Ober, moulet gant Hor yezh, 1978
- Geriadur krenn ar brezhoneg, diembann.
- Ur sell nevez war istor ar vro, diembann.
Lennegezh, eñvorennoù
- Gant blaz an avaloù ruz, romant bet kollet.
- Barzhonegoù. Al Liamm - Brest. 1982. Embannet a-dammoù e-barzh : "Gwalarn", 1933-1944
- Dindan gouriz ar bed (e Bro an okoume). Lesneven : Mouladurioù Hor Yezh, 1985.
- An ti e traoñ ar c'hoad : eñvorennoù bugaleaj. Lesneven : Mouladurioù Hor Yezh, 1990.
- Skridoù Frañsez Kervella. Al Liamm. 1993. Notennoù ha pennadoù skrivet gant Frañsez Kervella etre 1930 ha 1941 kinniget gant Per Denez.
Levrioù evit ar vugale
Troidigezhioù
- Ar c'havr hag he givri bihan, hervez ar Grimm Al Liamm. (troidigezh) 1961.
- Pêrig hag ar briñsez, Al Liamm, 1962.
- Bleiz noz Nedeleg, Al Liamm, 1962
- An nadozig vurzhudus. Al Liamm. 1976. gant Roger Judrin, troet gant Kenan Kongar
- Luky Luke, Pare paotred Dalton, Skol an Emsav, 1977.
- Troidigezhioù, Ober, 1983
Kenlabour
Sellit ouzh Geriadur ar Skrivagnerien hag ar Yezhourien, pajenn 172-173.