Eryri : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Pajenn nevez : bawd|250px|"Yr Wyddfa a'i chriw" eu lein ar ''Glyder Fawr''. Emañ Lliwedd en tu kleiz, lein ar Wyddfa en tu dehoù, Garnedd Ugain pelloc'h en tu dehoù. ... |
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
||
Linenn 10: | Linenn 10: | ||
--> |
--> |
||
==An anv== |
==An anv== |
||
[[Skeudenn:Tryfan.jpg|thumb|left|Tryfan]] |
[[Skeudenn:Tryfan.jpg|thumb|left|Tryfan]] |
||
Kred an dud eo e talv '''Eryri''' kement ha ''bro an erered'', met prouet eo bet gant [[Ifor Williams]] e talv kement hag 'Uheldir'. 'Eryrod' eo liester ordinal ar ger 'eryr', ha n'anavezer ket a c'her 'eryri' evit 'eryrod'. Daoust da se e teu [[eryr]] ac Eryri eus an hevelep gwrizienn |
|||
<!-- |
<!-- |
||
O'r gwreiddyn [[Indo-Ewropeaidd]] ''-er''/''-or'' ('codi') y daw'r gair Cymraeg ''eryr'' a'r gair [[Groeg]] ''oros'' ('mynydd'). Ceir enghraifft o'r gair ''eryr'' yn [[Llyfr Du Caerfyrddin]] yn yr ystyr 'glan (afon neu fôr).' Codiad tir yw 'eryr(i)' felly, 'tir uchel' neu 'ucheldir'.<ref>Ifor Williams, ''Enwau lleoedd'' (Lerpwl, 1945), t. 18.</ref> |
|||
Dros y canrifoedd mae sawl bardd a llenor wedi mabwysiadu [[enw barddol]] sy'n cynnwys y gair Eryri. Yr enghraifft gynharaf yw'r bardd canoloesol [[Rhys Goch Eryri]] (fl. 1385 - 1448), a oedd yn frodor o ardal [[Beddgelert]]. Yn ddiweddarach cafwyd [[Dafydd Ddu Eryri]] (1759-1822) yn arddel yr enw. |
Dros y canrifoedd mae sawl bardd a llenor wedi mabwysiadu [[enw barddol]] sy'n cynnwys y gair Eryri. Yr enghraifft gynharaf yw'r bardd canoloesol [[Rhys Goch Eryri]] (fl. 1385 - 1448), a oedd yn frodor o ardal [[Beddgelert]]. Yn ddiweddarach cafwyd [[Dafydd Ddu Eryri]] (1759-1822) yn arddel yr enw. |
||
Linenn 22: | Linenn 22: | ||
== Douaroniezh == |
== Douaroniezh == |
||
[[Skeudenn:Carnedd Llywelyn.JPG|thumb|250px|Carnedd Llywelyn dindan an erc'h.]] |
[[Skeudenn:Carnedd Llywelyn.JPG|thumb|250px|Carnedd Llywelyn dindan an erc'h.]] |
||
Kreiz Eryri eo lein ar Ouezva. |
|||
<!-- |
<!-- O'i gwmpas mae chwe chefnen hir. Nodweddir y llethrau sy'n wynebu'r gogledd a'r dwyrain gan glogwynau syrth ond mae'r llethrau sy'n wynebu'r de a'r gorllewin yn tueddu i fod yn llai syrth a chreigiog ac yn fwy agored a glaswelltog. Rhwng y cefnennau mae cymoedd wedi eu llunio yn ystod [[Oes yr Iâ]], rhai ohonynt â llynnoedd ynddynt. Yr uchaf o'r mynyddoedd yw'r [[Yr Wyddfa|Wyddfa]] (1,085m); ymhlith y copaon o'i chwmpas mae [[Carnedd Ugain]] (1,065 m), [[Crib Goch]] (923 m), [[Y Lliwedd]] (898 m) a'r [[Yr Aran|Aran]] (747 m). |
||
I'r gogledd-ddwyrain o'r Wyddfa, tu draw i [[Bwlch Llanberis|Fwlch Llanberis]], mae mynyddoedd y [[Glyderau]]; y prif gopaon yma yw'r [[Glyder Fach]] (994m), [[Glyder Fawr]] (999 m) a [[Tryfan]] (915m). I'r gogledd o'r Glyderau, tu draw i [[Llyn Ogwen|Lyn Ogwen]] a [[Nant Ffrancon]] mae prif gadwyn y [[Carneddau]] yn ymestyn tua'r gogledd-ddwyrain, gan orffen nepell o'r môr uwchben [[Abergwyngregyn]]. Y prif gopaon yn y Carneddau yw [[Carnedd Llywelyn]] (1,064m), [[Carnedd Dafydd]] (1,044m) a [[Pen yr Ole Wen]] (978m). |
I'r gogledd-ddwyrain o'r Wyddfa, tu draw i [[Bwlch Llanberis|Fwlch Llanberis]], mae mynyddoedd y [[Glyderau]]; y prif gopaon yma yw'r [[Glyder Fach]] (994m), [[Glyder Fawr]] (999 m) a [[Tryfan]] (915m). I'r gogledd o'r Glyderau, tu draw i [[Llyn Ogwen|Lyn Ogwen]] a [[Nant Ffrancon]] mae prif gadwyn y [[Carneddau]] yn ymestyn tua'r gogledd-ddwyrain, gan orffen nepell o'r môr uwchben [[Abergwyngregyn]]. Y prif gopaon yn y Carneddau yw [[Carnedd Llywelyn]] (1,064m), [[Carnedd Dafydd]] (1,044m) a [[Pen yr Ole Wen]] (978m). |
||
--> |
|||
⚫ | |||
⚫ | <!--I'r gorllewin o'r Wyddfa, mae [[Mynydd Mawr]] ar ei ben ei hun, a'r ochr arall i bentref [[Rhyd Ddu]] mae [[Crib Nantlle]] yn ymestyn tua'r de-orllewin. Tua'r de mae [[Moel Hebog]]. Tua'r de-ddwyrain, yr ochr draw i [[Nant Gwynant]] mae [[Cnicht]], y [[Moelwyn Mawr]] a'r [[Moelwyn Bach]], ac i'r dwyrain o'r Wyddfa mae [[Moel Siabod]]. |
||
⚫ | |||
⚫ | I'r gorllewin o'r Wyddfa, mae [[Mynydd Mawr]] ar ei ben ei hun, a'r ochr arall i bentref [[Rhyd Ddu]] mae [[Crib Nantlle]] yn ymestyn tua'r de-orllewin. Tua'r de mae [[Moel Hebog]]. Tua'r de-ddwyrain, yr ochr draw i [[Nant Gwynant]] mae [[Cnicht]], y [[Moelwyn Mawr]] a'r [[Moelwyn Bach]], ac i'r dwyrain o'r Wyddfa mae [[Moel Siabod]]. |
||
O ran [[daeareg]], creigiau [[Ordoficaidd]] sy'n ffurfio'r rhan fwyaf o'r mynyddoedd, ond daw creigiau [[Cambriaidd]] i'r wyneb yn y gogledd-orllewin, i ffurfio mynyddoedd megis [[Elidir Fawr]] a [[Moel Eilio]]. Gellir gweld olion rhewlifoedd o [[Oes yr Iâ]] yn glir mewn llawer man yn Eryri; mae [[Cwm Idwal]] yn enghraifft glasurol. |
O ran [[daeareg]], creigiau [[Ordoficaidd]] sy'n ffurfio'r rhan fwyaf o'r mynyddoedd, ond daw creigiau [[Cambriaidd]] i'r wyneb yn y gogledd-orllewin, i ffurfio mynyddoedd megis [[Elidir Fawr]] a [[Moel Eilio]]. Gellir gweld olion rhewlifoedd o [[Oes yr Iâ]] yn glir mewn llawer man yn Eryri; mae [[Cwm Idwal]] yn enghraifft glasurol. |
Stumm eus an 19 Her 2008 da 12:49
- Gwelout ivez Parc Cenedlaethol Eryri.
Eryri eo an anv a reer e kembraeg eus bro ar menezioù uhelañ en hanternozKembre, en-dro d'ar Ouezva.
An anv
Kred an dud eo e talv Eryri kement ha bro an erered, met prouet eo bet gant Ifor Williams e talv kement hag 'Uheldir'. 'Eryrod' eo liester ordinal ar ger 'eryr', ha n'anavezer ket a c'her 'eryri' evit 'eryrod'. Daoust da se e teu eryr ac Eryri eus an hevelep gwrizienn
Douaroniezh
Kreiz Eryri eo lein ar Ouezva. Llyn Glaslyn gwelet eus ar Wyddfa, gant Llyn Llydaw en diadreñv.
Pignat
Notennoù
Gwelout ivez
- Y Carneddau
- Y Glyderau
- Merlyn mynydd Cymreig
- Parc Cenedlaethol Eryri
- Rhestr mynyddoedd Cymru
- Yr Wyddfa
Liammoù diavaez
- Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri
- Cyngor y Parciau Cenedlaethol
- Camera Gwefan Copa'r Wyddfa
- Cymdeithas Eryri
Lennadurezh
- H. C. Carr & G. A. Lister, The Mountains of Snowdonia (Crosby Lockwood, Llundain, 1925)
- W. M. Condry, The Snowdonia National Park (Collins, Llundain, 1966). Cyfres New Naturalist.
- Amory Lovins, Eryri, the Mountains of Longing (Llundain, 1972)
- F. J. North (gol.), Snowdonia (Llundain, 1949)
- Ioan Bowen Rees, Dringo Mynyddoedd Cymru (Llandybïe, 1965)
- Brinley Roberts, The geology of Snowdonia and Llŷn: an outline and field guide (1979)
- Geraint Roberts, The lakes of Eryri (Gwasg Carreg Gwalch, Llanrwst, 1995). ISBN 0-863811-338-0
- Dewi Tomos, Eryri (Cyfres broydd Cymru 16, Gwasg Carreg Gwalch, Llanrwst, 1995) ISBN 086381994x