Ac'henaton

Ac'henaton/Amenhotep IV
Ac'henaton, 9vet faraon an XVIIIvet tierniezh
Restr:Akhenaten (realistic).jpg
Kizeladenn eus fin prantad Amarna
Tierniezh	XVIIIvet tierniezh
Ren	bloavezh ~-1355 da -1337
Anvioù
Anv Sa-Ra	imn htp ntr hq3 iunu (Amenhotep Netjer Heka Iounou) Amon en deus bet e c'hoant, Penn-doue Heliopolis deuet da vezañ goude 4 bloaz: ˁḫ n itn (Ac'henaton) Aton en deus bet e c'hoant
Anv Nesout-Bity	nfr ḫpru rˁ uˁ n rˁ (Neferc'heperoura Ouaenra) Oberennoù Ra a zo dibar
Horus aour	uts ḫˁu m iunu smˁ El de completa majestad en Iunu (Heliopolis) deuet da vezañ goude 4 bloaz: uts rn n itn An hini a ganmeul anv Aton
Anv Nebti	Usr nsyt.m iptsut Gran majestad de Tebas deuet da vezañ goude 4 bloaz: usr nsyt m nḫt 3ḫt itn De gran majestad en Ac'hetaton
Anv Horus	k3 nḫt q3 sut (Kanec'het kasout) Tarv galloudus, lakaet uhel gant Amon deuet da vezañ goude 4 bloaz: mr itn (mer Aton) Karet eus Aton
Anv gresianeg	Amenophis (Αμένοφις) IV
Buhez
Marvet	-1337
Douaret	Bez roueel Ac'henaton
Monumantoù pennañ	El-Amarna
Familh
Rouanez	Nefertiti
Gwragez all	Kiya Meritaten, Anc'khesenpaaten, Anc'hesenpaaten-ta-sherit
Tad	Amenhotep III
Mamm	Tiye
Bugale pennañ	Meritaten, Meketaten, Anc'hesenpaaten, Neferneferouaten Tasherit, Neferneferoure, Setepenre,Toutanc'hamon?

Kizeladenn, Mirdi Kaero

Ac'henaton a zo 9vet faraon an XVIIIvet tierniezh. Manethon a ree Amenofis (Αμένοφις) deus outañ. Lakaat a reer e ren da gregiñ dre vras e -1355/-1353 ha da echuiñ e -1338/-1337.
Gwelet e vez gant lod evel unan eus kevrinelourien meur istor ar Bed. A dra sur, d'an nebeutañ, ez eo e ren un dispac'h e istor Egipt, pa glask rediañ an Egiptiz da ganmeuliñ en un doare strizh da Ra-Horakhty, "hag a zo e Aton". Lavar a ra bezañ eñ e brofed hag e emzenadur. Ren Ac'henaton a wel ivez krouidigezh ur genedouriezh nevez, barok ha naturalour war un dro: an arz Amarnian.

Un dispac'h religiel

Restr:Aten disk.jpg

Ac'henaton hag e familh o kanañ meul da Aton

Ac'henaton a lakaas war sav kentañ relijion undoueeg anavezet an istor, azeulerezh pladenn an heol Aton.

Tro-dro da -1355/-1353 e sav Amenhotep IV war tron Egipt, hag eñ kozh a c'hwezek bloaz. Kurunennet e vez dindan an anv a Neferc'heperoura ("Dispar eo diskuliadurioù Ra") Ouaenra ("Hini nemetañ Ra"). Evit abegoù anavezet fall c'hoazh, met moarvat dre ma n'em sante bevennet gant mirouriezh hag enebiezh kloer Teba, e dibab dilezel azeulidigezh an doue tiernezhel Amon, an "doue kuzh", e bloavezh III/IV e ren.

Kemm a ra e ditladur evit kemer an anv Ac'henaton, "Aton en deus bet e c'hoant", hag e kuita kêr Amon, Thebai, evit krouiñ ur gêr nevez, gwerc'h eus an doue tebat. Dibab a ra ul lec'h dezerzel e Kreiz Egipt, war tu reter an Nil, evit sevel, a-dalek bloavezh IV/V e ren, kêr Ac'hetaton ("dremmwel Aton"), Tell el-Amarna hiziv an deiz, 300 km bennak e hanternoz Thebai.

Skeudennoù

En e raok [[Amenhotep III]]

Ac'henaton XVIIIvet tierniezh ~-1355 da -1337

War e lerc'h [[{{{warlerc'hiad}}}]]