Ginea Nevez : diforc'h etre ar stummoù
Arko (kaozeal | degasadennoù) Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
Arko (kaozeal | degasadennoù) douaroniezh |
||
| Linenn 9: | Linenn 9: | ||
Rannet eo hiziv an enez etre div [[riez]]. Dalc’het eo an hanterenn gornaoueg ([[Papoua ar C'hornaoueg]]) gant [[Indonezia]]. An hanterenn reter a ya d’ober an darn vrasañ eus [[Papoua-Ginea Nevez]], ur vro dizalc’h. |
Rannet eo hiziv an enez etre div [[riez]]. Dalc’het eo an hanterenn gornaoueg ([[Papoua ar C'hornaoueg]]) gant [[Indonezia]]. An hanterenn reter a ya d’ober an darn vrasañ eus [[Papoua-Ginea Nevez]], ur vro dizalc’h. |
||
11 milion bennak a dud a zo o vevañ en enez-se e 2014. An darn vrasañ anezhe a zo [[Papou]]ed. |
11 milion bennak a dud a zo o vevañ en enez-se e 2014. An darn vrasañ anezhe a zo [[Papou]]ed. |
||
== Douaroniezh == |
|||
[[Restr:Melanesian Cultural Area.png|thumb|upright=1.2|Ginea Nevez lec'hiet e [[Melanezia]].]] |
|||
E Norzh [[Aostralia]] ha Su ar [[keheder|c'heheder]] emañ Ginea Nevez. E [[Melanezia]] emañ, ha neuze en [[Okeania]], ha n'eo ket en Azia daoust d'al lodenn Kornôg o vezañ dindan beli [[Indonezia]]. |
|||
E stumm ul [[Paradisaea|labous-ar-baradoz]] (engenidik eus ar vro) eo an enezenn. Abalamour da se e vez graet eus daou benn anezhi [[ledenez Doberai|Ledenez Penn al Labous]] er Gwalarn [[Ledenez papou|Ledenez Lost al Labous]] er Gevred. |
|||
== Bevliesseurted == |
== Bevliesseurted == |
||
Stumm eus an 9 Ebr 2021 da 21:08
Ginea Nevez a zo un enezenn eus Oseania er rann a vez graet Melanezia anezhi. A-us da Aostralia emañ ha disrannet eo diouti gant strizh-mor Torres. Er c’hornaoueg d’ar Meurvor Habask emañ. An eil enez vrasañ eus ar bed eo goude Greunland, dindan 829 200 km²(Daveoù a vank).
Piramidenn Carstensz (anvet Puncak Jaya en indonezeg, gant ar begoù Ngga Pulu, NduguNdugu) eo menez uhelañ an enez (4 884 m).
Istor
An dud kentañ o chom en enez a erruas war-dro 50 000 bloaz zo. An Europeiz kentañ a oa Portugaliz ha Spagnoled er XVIvet kantved. Goude e oa trevannet ha rannet etre an Izelvroiz er C'hornôg hag an Alamaned hag ar Saozon er Reter.
Div vro
Rannet eo hiziv an enez etre div riez. Dalc’het eo an hanterenn gornaoueg (Papoua ar C'hornaoueg) gant Indonezia. An hanterenn reter a ya d’ober an darn vrasañ eus Papoua-Ginea Nevez, ur vro dizalc’h. 11 milion bennak a dud a zo o vevañ en enez-se e 2014. An darn vrasañ anezhe a zo Papoued.
Douaroniezh
E Norzh Aostralia ha Su ar c'heheder emañ Ginea Nevez. E Melanezia emañ, ha neuze en Okeania, ha n'eo ket en Azia daoust d'al lodenn Kornôg o vezañ dindan beli Indonezia.
E stumm ul labous-ar-baradoz (engenidik eus ar vro) eo an enezenn. Abalamour da se e vez graet eus daou benn anezhi Ledenez Penn al Labous er Gwalarn Ledenez Lost al Labous er Gevred.
Bevliesseurted
Ur gwir kroashent biologel eo Ginea-Nevez. Puilh ha liesseurt eo al loened hag ar plant abalamour d'he hin ha d'he douaregor. Menezek-kenañ eo ar vro, ouzhpenn an hanter eus an tiriad zo uheloc'h eget 1000 m. Liesseurted yezhel ha genetek an dud a zo bras-kenañ ivez.