Malta : diforc'h etre ar stummoù

Eus Wikipedia
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Tikedennoù : Kemm gant an hezoug Kemm dre ar web hezoug
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Tikedennoù : Kemm gant an hezoug Kemm dre ar web hezoug Kemm gant an hezoug araokaet
Linenn 1: Linenn 1:
{{LabourAChom}}
{{LabourAChom}}
{| class="infobox" style="font-size:95%;"
{|class="infobox"style="font-size:95%;"
|-
|-
! {{Infobox/Titl|'''Repubblika ta' Malta'''|d00c27|talbenn map|fff}}
!{{Infobox/Titl|'''Repubblika ta' Malta'''|d00c27|talbenn map|fff}}
|-
|-
| style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 |
|style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 |
{| style="padding-top: 0.5em;"
{| style="padding-top: 0.5em;"
|-
|-
| align="center" width="125px" | [[Restr:Flag_of_Malta.svg|125px|Banniel Malta]]
|align="center" width="125px" | [[Restr:Flag_of_Malta.svg|125px|Banniel Malta]]
| align="center" width="110px" | [[Restr:Coat_of_arms_of_Malta.svg|80px|Skoed-ardamez Malta]]
| align="center" width="110px" | [[Restr:Coat_of_arms_of_Malta.svg|80px|Skoed-ardamez Malta]]
|-
|-
Linenn 16: Linenn 16:
|}
|}
|-
|-
| '''[[Kan broadel]]''' || ''L-Innu Malti''
| '''[[Kan broadel]]''' ||''L-Innu Malti''
|-
|-
| '''Yezhoù kenofisiel''' || [[Malteg]], [[Saozneg]]
| '''Yezhoù kenofisiel''' ||[[Malteg]], [[Saozneg]]
|-
|-
| '''[[Kêr-benn]]''' || [[Valletta]]
| '''[[Kêr-benn]]''' ||[[Valletta]]
|-
|-
| '''Gorread'''<br>• En holl<br>• % dour || <br>316 km²<br><0.1%
| '''Gorread'''<br>• En holl<br>• % dour || <br>316 km²<br><0.1%
Linenn 39: Linenn 39:
|}
|}
Emañ '''Republik Malta''' en un [[enezeg]] e [[Su]] [[Europa]], er [[Mor Kreizdouar]] etre [[Italia]] ha [[Tunizia]], en ul lec'h strategel-kenañ, ken eo bet renet gant meur a c'halloud riek abaoe [[kantved]]où. Ur [[republik]] dizalc'h eo hiziv abaoe [[1964]]. Dezhi ar [[gorread]] bihanañ (316 km²) e-touez izili [[Unaniezh Europa]]. Ur plas poblet-tre eo e-lec'h m'eo diaes kavout labour evit pep Maltad ha strewet eo an divroidi er bed a-bezh.<br/>Pa oa [[Breizh-Veur]] o ren ([[1800]]-1964) eo bet diorroet oberezhioù greantel war-dro ar sevel listri ha [[chanter-bigi|chanterioù-bigi]] bras a veze eno. Hiziv e vez diorroet an [[touristerezh]] diwar an [[traezhenn]]où heoliet mizioù-pad, ar savadurioù kozh hag ar [[splujerezh]]. Priziet eo enezeg Malta gant an Europiz pa gavont eno tud liesyezhezek, prizioù izel hag un [[hin]] blijus.<br>
Emañ '''Republik Malta''' en un [[enezeg]] e [[Su]] [[Europa]], er [[Mor Kreizdouar]] etre [[Italia]] ha [[Tunizia]], en ul lec'h strategel-kenañ, ken eo bet renet gant meur a c'halloud riek abaoe [[kantved]]où. Ur [[republik]] dizalc'h eo hiziv abaoe [[1964]]. Dezhi ar [[gorread]] bihanañ (316 km²) e-touez izili [[Unaniezh Europa]]. Ur plas poblet-tre eo e-lec'h m'eo diaes kavout labour evit pep Maltad ha strewet eo an divroidi er bed a-bezh.<br/>Pa oa [[Breizh-Veur]] o ren ([[1800]]-1964) eo bet diorroet oberezhioù greantel war-dro ar sevel listri ha [[chanter-bigi|chanterioù-bigi]] bras a veze eno. Hiziv e vez diorroet an [[touristerezh]] diwar an [[traezhenn]]où heoliet mizioù-pad, ar savadurioù kozh hag ar [[splujerezh]]. Priziet eo enezeg Malta gant an Europiz pa gavont eno tud liesyezhezek, prizioù izel hag un [[hin]] blijus.<br>
[[Kêr-benn]] Republik Malta a zo hec'h anv [[Valletta]]. En enezeg e kaver an enezenn pennañ, Enez-Valta (216 km²), div enezenn boblet nebeutoc'h, Enez-Ghawdex (Enez-Gozo) hag Enez-Kemmuna (Enez-Comino) ha peder enezenn digenvez, Cominotto, an div enezenn Sant-Paol hag hini Filfola.
[[Kêr-benn]] Republik Malta a zo hec'h anv [[Valletta]]. En enezeg e kaver an enezenn pennañ, Enez-Valta (216 km²), div enezenn boblet nebeutoc'h, Enez-Ghawdex (Enez-Gozo) hag Enez-Kemmuna (Enez-Comino) ha peder enezenn digenvez, Cominotto, an div enezenn [[Sant-Paol]] hag hini Filfola.


== Istor ==
== Istor ==

Stumm eus an 3 C'hwe 2021 da 12:56

Krogit e-barzh !
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ
Repubblika ta' Malta
Banniel Malta Skoed-ardamez Malta
Banniel Ardamezioù

Lec'hiadur Malta
Kan broadel L-Innu Malti
Yezhoù kenofisiel Malteg, Saozneg
Kêr-benn Valletta
Gorread
• En holl
• % dour

316 km²
<0.1%
Poblañs
• Hollad
• Stankter

398 534 (2005)
1 262/km²
Prezidant George Vella
Kentañ ministr Robert Abela
Gouel broadel 21 a viz Gwengolo
Moneiz Euro (€)
Kod pellgomz 356
Kenrouedad .mt

Emañ Republik Malta en un enezeg e Su Europa, er Mor Kreizdouar etre Italia ha Tunizia, en ul lec'h strategel-kenañ, ken eo bet renet gant meur a c'halloud riek abaoe kantvedoù. Ur republik dizalc'h eo hiziv abaoe 1964. Dezhi ar gorread bihanañ (316 km²) e-touez izili Unaniezh Europa. Ur plas poblet-tre eo e-lec'h m'eo diaes kavout labour evit pep Maltad ha strewet eo an divroidi er bed a-bezh.
Pa oa Breizh-Veur o ren (1800-1964) eo bet diorroet oberezhioù greantel war-dro ar sevel listri ha chanterioù-bigi bras a veze eno. Hiziv e vez diorroet an touristerezh diwar an traezhennoù heoliet mizioù-pad, ar savadurioù kozh hag ar splujerezh. Priziet eo enezeg Malta gant an Europiz pa gavont eno tud liesyezhezek, prizioù izel hag un hin blijus.
Kêr-benn Republik Malta a zo hec'h anv Valletta. En enezeg e kaver an enezenn pennañ, Enez-Valta (216 km²), div enezenn boblet nebeutoc'h, Enez-Ghawdex (Enez-Gozo) hag Enez-Kemmuna (Enez-Comino) ha peder enezenn digenvez, Cominotto, an div enezenn Sant-Paol hag hini Filfola.

Istor

Temploù Hagar Qim, Qrendi, Enez-Malta

Poblet eo bet Malta abaoe war-dro 5200 kent Jezuz-Krist. Er mare-se e rene ur sevenadur ragistorel a-bouez, ur milved a-raok piramidenn vras Gizah. Kavet e vez roudoù divent eus monumantoù mein a seblant bezañ bet harpet gant ur riez c'halloudus. War-dro 1000 kent Jezus-Krist e teuas ar Fenikianed er vro evit staliañ trevadennoù, ur seurt rakpost evit ledanaat o c'henwerzh e kornôg ar Mor Kreizdouar. E 736 kent Jezuz-Krist e voe aloubet staliadurioù fenikian gant ar C'hresianed hag e voe roet anv Melita d'an enezenn bennañ (diwar liv ar mel a zo hini ar mein-raz marteze).

Gant Kartago e (400 kent Jezuz-Krist) e voe aloubet an enezeg ha goude gant Roma. Pinvidikaat a reas Malta gant ar Romaned pa oa ur municipium hag ur geoded kevredet (foederata civitas). Chom a ra meur a savadur roman da dest levezon vras ar Romaned. E 60e tilestras sant Paol a Darsos war Valta dre zegouezh ur peñse war aodoù Bae Sant-Paol (anvet diwar an darvoud koulz hag an div enezenn a gaver eno). Kontet eo an istor en Lizheroù an Ebestel.

Eus 400 da 900 e kouezhas Malta dindan beli an Impalaeriezh Bizantion, met drastet e voe gant ar Vandaled war a seblant. Aloubet e voe ivez gant an Arabed e 870 hag e weler an dra diwar ar malteg, dezhañ ur substrad arabek gant gerioù italianek, gallek ha saoznek. Arabek eo orin an darn-vuiañ eus an anvioù-lec'h  : "Dzira" (djezair = "enez"), "Mdina" (medina = "kêr"), "Marsa" (marsah = "porzh"), "Rabat".
Skarzhet e voe an Arabed e 1090 gant an Normaned ha ganto e teuas ar Gristeniezh en-dro. Rummadoù-roueed all a zeuas da ren ar vro : an Añjeviz, an Hohenstaufen hag an Aragoniz (1287).
Er mare-se e voe staliet noblañs Malta hag e chom implijet 32 ditl.