Morvan Marchal : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet

Inline

Stumm eus an 15 Her 2020 da 19:14

Morvan Marchal krouer ar baniel Gwenn-ha-du

Morvan Marchal, Maurice Marchal en ti-kêr, ganet d'an 31 a viz Gouhere 1900 e Gwitreg ha marvet d'an 13 a viz Eost 1963 e Pariz, a oa un tisavour hag un emsaver politikel breton, unan eus diazezerien Strollad Ranvroelourien Breiz hag e gelaouenn, Breiz Atao. Ezel eo bet eus Unvaniez ar Seiz Breur. Brudet eo evel krouer banniel Breizh modern, ar Gwenn-ha-Du, e 1923.

Buhez

Goude studioù war an Arzoù e Roazhon e tapas an eil renk e kenstrivadeg Priz Roma e 1924. A-raok ez emezelas en Unvaniez ar Seiz Breur hag e 1923 e kinnigas "ur banniel modern evit Breizh vodern", ar Gwenn-ha-Du. Gwelet e voe war tal Ti Breizh da geñver diskouezadeg an Arzoù kinklañ e Pariz e 1925 ha berzh bras a reas ken eo deuet hollvrudet ar banniel. Eno e oa traoù bet savet gant arzourien ar "Seiz Breur" war ziskouez. Ezel eus al luskad arzourien-se e oa Morvan Marchal.
Oberiant e voe en Eil Emsav, met e 1935 e tilojas evit staliañ e Laval e guzulva tisavour. E-pad an Eil-Brezel-bed e tiskouezas bezañ a-du kreñv gant an Alamaned hag e voe paket e-barzh ar Garzhadeg ken e voe rediet chañch micher ha labourat evit Gaz de France e rannvro Pariz.

Obererezh politikel

E-touez diazezerien Strollad Ranvroelourien Breiz hag e gelaouenn Breiz Atao e 1919 eo bet, hag eñ studier e Skol an Arzoù-Ker, e Roazhon.
Dre vras, termenet eo bet obererezh politikel M. Marchal evel ur saviad war an tu-kleiz hag an tu kreveadelour. Gant Morvan Duhamel e kemeras penn Strollad Emrenourien Breizh e Kendalc'h Kastellin e 1928. Er c'huzul-ren e oa pa oa bet savet ar strollad e Gwengolo 1927 hag e tegasas gwirioù implij an titl Breîz Atao d'ar strollad. Goude an disoc'hoù dister a dapas ar strollad e dilennadegoù 1930, Maoris Duhamel hag eñ a roas o dilez e 1931. Dilezel a reas ivez an ober politikel brezhon.
Ne voe anv mui anezhañ a-raok ar bloavezhioù 1940, pa roas e anv d'ar Rassemblement national populaire renet gant Marcel Déat, ur politikour gall entanet gant ar c'henlabourat gant an nazied. Pennadoù a skrivas e kelaouenn ar strollad, darn anezho gant mennozhioù enepyuzev.
Goude an Dieubidigezh e voe kaset dirak al lez-varn ha tamallet e voe dezhañ bezañ bet o taremprediñ ar Sicherheitdienst, Servij Surentez ar polis nazi, e Roazhon ha miret liammoù strizh gant Olier Mordrel.
Didamallet e voe dre destoù un nebeud frañmasoned a zisplegas e oa bet dindan urzhioù ar Rezistañs pa oa o c'henlabourat gant an Alamaned. Koulskoude e tapas pemzek bloavezh a zizenor broadel a viras outañ kendalc'h gant e vicher ; digounaet e voe e 1951.
E 1961 ez emezelas er MOB, Mouvement pour l'Organisation de la Bretagne.

Klañv ha nammet e oa e dibenn e vuhez. E Pariz e voe beziet goude e varv e 1963 ; tremen tregont vloaz diwezhatoc'h, e 1997 e voe treuzkaset e relegoù da Gastell-Geron m'emañ margav ar familh.

Drouizelezh

Enorioù

Ur straed war e anv zo e Gwitreg.

Levrlennadur

Lionel Henry, Dictionnaire biographique du mouvement breton, Yoran Embanner, 2016 (ISBN 978-2-916579-59-7)

Porched Breizh – Adkavit pennadoù ha rummadoù Wikipedia a denn da Vreizh.

@@ Linenn 1: / Linenn 1: @@
-bezañ bet o taremprediñ Servij ar [[File:Morvan-marchal.jpg|thumb|Morvan Marchal krouer ar baniel Gwenn-ha-du]]
+[[File:Morvan-marchal.jpg|thumb|Morvan Marchal krouer ar baniel Gwenn-ha-du]]
-'''Morvan Marchal''', ''Maurice Marchal'' en ti-kêr, ganet d'an [[31 a viz Gouhere]] [[1900]] e [[Gwitreg]], e [[Bro-Roazhon]], ha marvet d'an 13 a viz Eost [[1963]] e Pariz, a zo un tisavour hag un emsaver politikel breton, unan eus diazezerien [[Unvaniezh Yaouankiz Breiz|Strollad Ranvroelourien Breiz]] hag e gelaouenn, [[Breiz Atao]]. Ezel eo bet eus Unvaniez ar [[Seiz Breur]]. Brudet eo evel krouer banniel Breizh modern, ar [[Gwenn ha Du]], e [[1923]].
+'''Morvan Marchal''', ''Maurice Marchal'' en ti-kêr, ganet d'an [[31 a viz Gouhere]] [[1900]] e [[Gwitreg]] ha marvet d'an [[13 a viz Eost]] [[1963]] e [[Pariz]], a oa un tisavour hag un emsaver politikel breton, unan eus diazezerien [[Unvaniezh Yaouankiz Breiz|Strollad Ranvroelourien Breiz]] hag e gelaouenn, [[Breiz Atao]]. Ezel eo bet eus Unvaniez ar [[Seiz Breur]]. Brudet eo evel krouer banniel Breizh modern, ar [[Gwenn-ha-Du]], e [[1923]].
 == Buhez ==
-Goude studioù war an Arzoù e Roazhon e dapas an eil blas e kenstrivadeg priz Roma e [[1924]].  A-raok e emezelas e Unvaniez ar Seiz Vreur ha e 1923 e kinnigas "ur banniel modern evit Breizh vodern", ar Gwenn-ha-Du. Gwelet e voe e-tal Ti Breizh da geñver diskouezadeg an Arzoù kinklañ e Pariz e [[1925]] ha berzh bras a reas ken eo deuet ar banniel hollvrudet. Eno e oa traoù bet savet gant arzourien ar [[Unvaniez ar Seiz Breur|"Seiz Breur"]] war ziskouez. Ezel eus al luskad arzourien-se e oa Morvan Marchal.<br>
+Goude studioù war an Arzoù e [[Roazhon]] e tapas an eil renk e kenstrivadeg [[Priz Roma]] e [[1924]]. A-raok ez emezelas en [[Unvaniez ar Seiz Breur]] hag e 1923 e kinnigas "ur banniel modern evit Breizh vodern", ar Gwenn-ha-Du. Gwelet e voe war tal Ti Breizh da geñver diskouezadeg an Arzoù kinklañ e Pariz e [[1925]] ha berzh bras a reas ken eo deuet hollvrudet ar banniel. Eno e oa traoù bet savet gant arzourien ar "Seiz Breur" war ziskouez. Ezel eus al luskad arzourien-se e oa Morvan Marchal.<br>
-Oberiant e voe en [[Eil Emsav|Emsav]], met e [[1935]] e tilojas evit staliañ e Laval e guzulva tisavour. E-pad an Eil-Brezel-bed e tiskouezas bezañ a-du kreñv gant an Alamaned, hag e voe paket e-barzh ar [[Karzhadeg|Garzhadeg]] ken e voe rediet chañch micher ha labourat evit Gaz de France e rannvro Pariz.
+Oberiant e voe en [[Emsav|Eil Emsav]], met e [[1935]] e tilojas evit staliañ e [[Laval]] e guzulva tisavour. E-pad an Eil-Brezel-bed e tiskouezas bezañ a-du kreñv gant an [[Alamagn|Alamaned]] hag e voe paket e-barzh ar [[Karzhadeg|Garzhadeg]] ken e voe rediet chañch micher ha labourat evit Gaz de France e rannvro Pariz.
 == Obererezh politikel ==
-E-touezh diazezerien Strollad Ranvroelourien Breiz hag e gelaouenn, [[Breiz Atao]], e [[1919]] eo bet, hag eñ, studier e Skol an Arzoù-Ker, e Roazhon.
+E-touez diazezerien Strollad Ranvroelourien Breiz hag e gelaouenn Breiz Atao e [[1919]] eo bet, hag eñ studier e Skol an Arzoù-Ker, e Roazhon.<br>
-Dre vras, termenet eo bet obererezh politikel ''M. Marchal'' evel ur saviad war an tu-kleiz hag an tu kreveadelour. Gant Morvan Duhamel e kemeras penn ar Strollad Emrenourien Breizh e Kendalc'h Kastellin e 1928.  Er c'huzul-ren e oa, pa oa bet savet ar strollad e Gwengolo 1927 hag e tegasas gwirioù implij an titl Breîz Atao d'ar strollad. Goude an disoc'hoù dister a dapas ar strollad e dilennadegoù 1930, [[Maoris Duhamel]] ha eñ reiñ a reas o dilez e 1931. Dilezañ a reas ivez an ober politikel brezhon<br>
+Dre vras, termenet eo bet obererezh politikel M. Marchal evel ur saviad war an tu-kleiz hag an tu kreveadelour. Gant Morvan Duhamel e kemeras penn Strollad Emrenourien Breizh e Kendalc'h Kastellin e [[1928]]. Er c'huzul-ren e oa pa oa bet savet ar strollad e Gwengolo [[1927]] hag e tegasas gwirioù implij an titl ''Breîz Atao'' d'ar strollad. Goude an disoc'hoù dister a dapas ar strollad e dilennadegoù [[1930]], [[Maoris Duhamel]] hag eñ a roas o dilez e [[1931]]. Dilezel a reas ivez an ober politikel brezhon.<br>
-Ne voe anv anezhañ a-raok ar bloavezoù 1940, pa reiñ a reas e anv d'ar Rassemblement national populaire renet gant Marcel Déat, ur politikour gall aentanet gant ar c'henlabourat gant an Nazied. Skrivañ a reas e-barzh kelaouenn ar strollad pennadoù, darn anezho gant mennozhioù enepyusev.<br>
+Ne voe anv mui anezhañ a-raok ar [[bloavezhioù 1940]], pa roas e anv d'ar ''Rassemblement national populaire'' renet gant Marcel Déat, ur politikour gall entanet gant ar c'henlabourat gant an [[Naziegezh|nazied]]. Pennadoù a skrivas e kelaouenn ar strollad, darn anezho gant mennozhioù [[Enepyuzevegezh|enepyuzev]].<br>
-Goude an Dieubidigezh, kaset e voe dirak ar barner ha tamallet eo bet dezhañ bezañ bet o tarempredñ Servij Surentez ar polis nazi (Sicherheitdienst) e Roazhon ha miret liammoù strizh gant [[Olier Mordrel]]. Didamallet e voe dre testoù un nebeud frañmasoned a zisplegas e oa bet dindan urzhioù an Harzerezh pa oa o c'henlabourat gant an Alamaned. Koulskoude e tapas pemzek bloaz an [[dizenor broadel]] a viras outañ kendalc'h gant e vicher (diskounet e 1951).<br>
+Goude an Dieubidigezh e voe kaset dirak al lez-varn ha tamallet e voe dezhañ bezañ bet o taremprediñ ar ''Sicherheitdienst'', Servij Surentez ar polis nazi, e Roazhon ha miret liammoù strizh gant [[Olier Mordrel]]. <br>Didamallet e voe dre destoù un nebeud frañmasoned a zisplegas e oa bet dindan urzhioù ar [[Rezistañs]] pa oa o c'henlabourat gant an Alamaned. Koulskoude e tapas pemzek bloavezh a [[Zizenor broadel|zizenor broadel]] a viras outañ kendalc'h gant e vicher ; digounaet e voe e [[1951]].<br>
+E [[1961]] ez emezelas er MOB, ''Mouvement pour l'Organisation de la Bretagne''.
-Echuiñ a reas e vuhez klañv ha nammet ha pa 'z e roas e anv d'ar MOB e 1961.
+Klañv ha nammet e oa e dibenn e vuhez. E Pariz e voe beziet goude e varv e 1963 ; tremen tregont vloaz diwezhatoc'h, e [[1997]] e voe treuzkaset e relegoù da [[Kastell-Geron|Gastell-Geron]] m'emañ margav ar familh.
 == Drouizelezh ==
@@ Linenn 17: / Linenn 19: @@
 == Enorioù ==
-Ur straed war e anv a gaver e [[Gwitreg]].
+Ur straed war e anv zo e [[Gwitreg]].
-== Levrennadurezh==
-* Lionel Henry, Dictionnaire biographique du mouvement breton, Yoran Embanner, 2016. Pennad : Marchal Morvan.
+== Levrlennadur==
+* Lionel Henry, ''Dictionnaire biographique du mouvement breton'', Yoran Embanner, 2016 {{ISBN|978-2-916579-59-7}}
 {{DEFAULTSORT:Marchal, Morvan}}