Skritur taiek : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet

Inline

Stumm eus an 18 Du 2019 da 10:24

Melladoù kentañ disklêriadur hollvedel gwirioù mab-den e taieg

N'eo ket ar skritur taiek (ตัวอักษรไทย) ul lizherenneg met un abugida evel an holl doareoù-skrivañ diorroet war padrom an devanagari. Implijet e vez evit skrivañ an taieg (ภาษาไทย) dreist-holl.

Savet e oa ar skritur taiek war diorroadur ar skritur skritur hen-khmerek (อักขระเขมร) tro-dro 1283 gant ar Roue Ramkhamhaeng ar Meur (พ่อขุนรามคำแหงมหาราช) hervez an hengoun.

Er skritur ez eus 44 kensonennel (พยัญชนะ) ha 28 lizherenn vogalennel(รูปสระ) ha 4 sin ispisial evit an tonennoù(วรรณยุกต์).

Ne ra ar skritur taiek diforc'h ebet etre lizherennoù bras (lizherennoù pennañ) ha lizherennoù bihan. Ouzhpenn-se e vez skrivet peurliseañ hep troc'h ebet etre ar gerioù, met n'eo ket diazetoc'h da lenn ha da gompren abalamour da se rak unsilabennek eo kazi an holl gerioù e taieg. An troc'h a dalvez da diskwel emañ achu ur frazenn.

Bez' ez eus ivez sifroù taiek (ตัวเลขไทย), met aliesoc'h-aliesañ e vez implijet ar re arabek (ตัวเลขอารบิก)

Roll al lizherennoù

Ar c'hensonennoù

Bez ez eus 44 c'hensonenn en holl oc'h ober dave da 21 sonenn disheñvel abalamour ma'z eus lizherennoù evit gerioù o tont eus ar sañskriteg hag ar paleg (pali) a vez distaget heñvel ouzh lizherennoù all e taieg. Talvoudus int ivez ober an diforc'h etre gerioù kenson.

Isrannet e vez ar c'hensonennoù e tri rumm hervez tonenn ar silabenn: izel (L), etre (M) hag uhel (H)high.

Evit sikour an dud o teskiñ skrivañ e vez roet un anv ispisal da bep lizherenn, da skouer al lizherenn ข a vez graet outi kho khai (ข ไข่), rak kho a zo ar sonenn a vez skrivet ganti ha khai (ไข่) a zo anezhañ ur ger boutin ("vi") a grog gant an hevelep son.

Div gensonenn (kho khuat and kho khon)ne vez ket implijet ken, marteze a-walc'h peogwir pa voe savet ar mekanik-biskrivañ taiek kentañ gant Edwin Hunter McFarland e 1892 ne oa plas ebet evit an holl lizherennoù ha nueze e oa bet kuitaet div anezhi.

Meur a gensonenn a vez distaget en un doare disheñvel hervez ma c'hoarvez e penn, e kreiz pe e dibenn ur silabenn evel m'emañ diskwelet en daolenn a-is.

Lizherenn	Anv	Treuzskrivadur		Distagadur (IPA		Class
		Initial	Final	Initial	Final	Class
ก	ko kai (yar)	k	k	\|k	k	M
ข	kho khai (vi)	kh	k	kʰ	k	H
ฃ	kho khuat (boutailh) [obsolete]	kh	k	kʰ	k	H
ค	kho khwai (bual-dour)	kh	k	kʰ	k	L
ฅ	kho khon (den) [disuz]	kh	k	kʰ	k	L
ฆ	kho ra-khang (kloc'h)	kh	k	kʰ	k	L
ง	ngo ngu (naer)	ng	ng	ŋ	ŋ	L
จ	cho chan (pladenn)	ch	t	tɕ	t	M
ฉ	cho ching (simbalenn)	ch	-	tɕʰ	-	H
ช	cho chang (olifant)	ch	t	tɕʰ	t	L
ซ	so so (chadenn)	s	t	s	t	L
ฌ	cho choe (bodenn)	ch	-	tɕʰ	-	L
ญ	yo ying (maouez)	y	n	j	n	L
ฎ	do cha-da (kabell)	d	t	d	t	M
ฏ	to pa-tak (broud)	t	t	t	t	M
ฐ	tho san-than (diazez)	th	t	tʰ	t	H
ฑ	tho nangmon-tho (dañser/ez)	th	t	tʰ	t	L
ฒ	tho phu-thao (den kozh)	th	t	tʰ	t	L
ณ	no nen (manac'h nevez)	n	n	n	n	L
ด	do dek (bugel)	d	t	d	t	M
ต	to tao (baot)	t	t	t	t	M
ถ	tho thung (sac'h)	th	t	tʰ	t	H
ท	tho thahan (soudard)	th	t	tʰ	t	L
ธ	tho thong (banniel)	th	t	tʰ	t	L
น	no nu (logodenn)	n	n	n	n	L
บ	bo baimai (follenn)	b	p	b	p	M
ป	po plaa (pesk)	p	p	p	p	M
ผ	pho phueng (gwenanenn)	ph	-	pʰ	-	H
ฝ	fo fa (goloenn)	f	-	f	-	H
พ	pho phan (pladenn)	ph	p	pʰ	p	L
ฟ	fo fan (dent)	f	p	f	p	L
ภ	pho sam-phao (bag dre lien)	ph	p	pʰ	p	L
ม	mo ma (marc'h)	m	m	m	m	L
ย	yo yak (roñfl)	y	y	j	j	L
ร	ro ruea (bag)	r	n	r	n	L
ฤ	ro rue (berr) *	rue	-	rɯ	-	-
ฤๅ	ro rue (hir) *	rue	-	rɯː	-	-
ล	lo ling (marmouz)	l	n	l	n	L
ฦ	lo lue (berr) *	lue	-	lɯ	-	-
ฦๅ	lo lue (hir) *	lue	-	lɯː	-	-
ว	wo waen (gwalenn)	w	w	w	w	L
ศ	so sala (tinell)	s	t	s	t	H
ษ	so rue-si (lean)	s	t	s	t	H
ส	so suea (tigr)	s	t	s	t	H
ห	ho hip (kef)	h	-	h	-	H
ฬ	lo chu-la (sarpant-nij)	l	n	l	n	L
อ	o ang (besel)	**	-	ʔ	-	M
ฮ	ho nok-huk (kaouenn)	h	-	h	-	L

Lizherennoù kevrennek (kensonenn+vogalenn) e rumm ebet.

Ar vogalennoù

Diskwelet e vez peseurt vogalenn a rank bezañ distaget gant pep lizherenn silabennek diazez dre ouzhpenn outi sinoù ispisial a reer vogalennoù stag oute.

Treuzskrivet e vez amañ lizherennoù ar skritur taiek hervez ar Sistem Roueel.

Lizherenn	Anv	Distag (IPA)
–	a	a
– –	o	o
–รร–	ro han *	ɑ
–ว–	wo waen *	ua
–อ	sara o *	ɔː
–ะ	sara a	IPA\|aʔ
–ั –	mai han-akat	IPA\|ɑ
–ัว	sara ua	ua
–ัวะ	sara ua	uaʔ
–า	sara a	aː
–ำ	sara am	ɑm
–ิ	sara i	i
–ี	sara i	iː
–ึ	sara ue	ɯ
–ื	sara ue	ɯː
–ุ	sara u	u
–ู	sara u	uː
เ–	sara e	eː
เ–็ –	sara e	e
เ–ะ	sara e	eʔ
เ–อ	sara oe	ɤː
เ–อะ	sara oe	ɤʔ
เ–ิ –	sara oe	ɤ
เ–า	sara ao	aw
เ–าะ	sara o	ɔʔ
เ–ีย	sara ia	ia
เ–ียะ	sara ia	iaʔ
เ–ียว	sara iao	io
เ–ือ	sara uea	ɯːa
แ–	sara ae	ɛː
แ–ะ	sara ae	ɛʔ
โ–	sara o	oː
โ–ะ	sara o	oʔ
ใ–	sara ai mai muan	ɑj
ไ–	sara ai mai malai	ɑj

Skrapòu

Amañ e vez diswelet pep skrap staget ouzh ar gensonenn kor kai.

Symbol	Name	Meaning
ก่	mai ek	tone mark
ก้	mai tho	tone mark
ก๊	mai tri	tone mark
ก๋	mai jattawa	tone mark
ก็	mai taikhu	shortens vowel
ก์	mai thantakhat	indicates silent letter

Sinoù all

Symbol	Anv	Tavoud
ฯ	paiyaan noi	Diverradur
ฯลฯ	paiyaan yai	hag all
ๆ	mai yamok	Adlavaradur

Gwelet ivez

Liammoù diavaez

@@ Linenn 19: / Linenn 19: @@
 Isrannet e vez ar c'hensonennoù e tri rumm hervez [[Tonenn (yezhoniezh)|tonenn]] ar silabenn: '''izel''' (L), '''etre''' (M) hag '''uhel''' (H)high.
-Evit sikour an dud o teskiñ skrivañ e vez roet un anv ispisal da bep lizherenn, da skwer al lizherenn ข a vez graet outi ''kho khai'' (ข ไข่), rak ''kho'' a zo ar sonenn a vez skrivet ganti ha ''khai'' (ไข่) a zo anezhañ ur ger boutin ("vi") a grog gant an hevelep son.
+Evit sikour an dud o teskiñ skrivañ e vez roet un anv ispisal da bep lizherenn, da skouer al lizherenn ข a vez graet outi ''kho khai'' (ข ไข่), rak ''kho'' a zo ar sonenn a vez skrivet ganti ha ''khai'' (ไข่) a zo anezhañ ur ger boutin ("vi") a grog gant an hevelep son.
 Div gensonenn (kho khuat and kho khon)ne vez ket implijet ken, marteze a-walc'h peogwir pa voe savet ar mekanik-biskrivañ taiek kentañ gant Edwin Hunter McFarland e 1892 ne oa plas ebet evit an holl lizherennoù ha nueze e oa bet kuitaet div anezhi.