Jean Le Rond d'Alembert : diforc'h etre ar stummoù
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
|||
Linenn 3: | Linenn 3: | ||
== Buhez == |
== Buhez == |
||
=== Yaouankiz === |
=== Yaouankiz === |
||
D’Alembert a zo ganet d'ar [[16 a viz Du]] [[1717]] e [[Pariz]], ganet eo eus un afer etre maouez ar saloñsoù da vezañ [[Claudine Guérin de Tencin]] hag hervez lod istorourien, marc'heg [[Louis-Camus Destouches|Destouches-Canon]] pe, hervez studioù nevesoc'h, eus e vestr, an [[Léopold-Philippe d'Arenberg|dug d'Arenberg]] (1690-1754). Devezh war-lerc'h e ganedigezh, ez eo dilezet gant e vamm ha kaset gant ur mevek betek skalieroù chapel [[Iliz Saint-Jean-le-Rond e Pariz|Saint-Jean-le-Rond]] e-kostez tour norzh [[Iliz-veur Notre-Dame|Notre-Dame Pariz]], setu perak e anv roet dezhañ gant paotr ti an emzivaded. |
D’Alembert a zo ganet d'ar [[16 a viz Du]] [[1717]] e [[Pariz]], ganet eo eus un afer etre maouez ar saloñsoù da vezañ [[Claudine Guérin de Tencin]] hag hervez lod istorourien, marc'heg [[Louis-Camus Destouches|Destouches-Canon]] pe, hervez studioù nevesoc'h, eus e vestr, an [[Léopold-Philippe d'Arenberg|dug d'Arenberg]] (1690-1754). Devezh war-lerc'h e ganedigezh, ez eo dilezet gant e vamm ha kaset gant ur mevek betek skalieroù chapel [[Iliz Saint-Jean-le-Rond e Pariz|Saint-Jean-le-Rond]] e-kostez tour norzh [[Iliz-veur Notre-Dame|Notre-Dame Pariz]], setu perak e anv roet dezhañ gant paotr ti an emzivaded. Hervez [[Nicolas de Condorcet|Condorcet]], an dilezel « na badas nemet nebeut devezhioù ; tad d'Alembert a yeas d'e gerc'het raktal gouezet gantañt ». Fiziet eo neuze da [[Geneviève-Elisabeth Legrand]], gwreg ar saver gwerioù Pierre Rousseau. Hervez an hengoun, ez eo anvet a-ziwar sant gwarezer ar chapel hag e teu da vezañ Jean Le Rond. Da gentañ e oa en ''hospice des Enfants-Trouvés'', met hervez urzhioù ez eo fiziet d'ur familh gant ar marc'heg Louis-Camus Destouches, den a fiziañs an dug, ha roet e oa bet arc'hant d'ar marc'heg evit ober war e zro. Destouches a ziwall kuzh e vefe desket mat ar bugel en ur harpañ d'Alembert gant ur yalc'had. A-wechoù e teu da welet ar vagerez, tiron Rousseau, ganet Étiennette Gabrielle Ponthieux (e-tro 1683-1775) ganti lesanvet « la vitrière » e vevo d’Alembert betek e 50 vloaz. E vamm, itron de Tencin, hag a zo penn ur saloñs brudet adal 1733, a nac'ho da gaout liamm ebet gantañ. Dre un testamant, Louis-Camus Destouches a lak evel hêrez da d'Alembert ur yalc'had vihan bloaziek a 1 200 lur, un nebeut a-us da ziv wech gopr ur servijour bep bloaz ; marvet eo d'an 11 a viz Meurzh 1726, ha kenderc'hel a ra ar yalc'had da vezañ roet gant Michel Camus Destouches, e vreur, marvet d'ar 25 a viz Mae 1731. Goude-se ez eo e iñtanvez, Jeanne Mirey, a gendalc'ho d'ober war-dro ar yalc'had betek marv d’Alembert. |
||
== Oberennoù == |
== Oberennoù == |
||
* ''Mémoire sur le calcul intégral'' (1739), prima opera pubblicata |
* ''Mémoire sur le calcul intégral'' (1739), prima opera pubblicata |
Stumm eus an 11 Her 2019 da 12:07
Jean-Baptiste le Rond d'Alembert, ganet d'ar 16 a viz Du 1717 ha marvet d'an 29 a viz Here 1783, a oa ur matematikour, mekanikour, fizikour, prederour ha prederour sonerezh gall. Betek 1759 e oa kenskriver an Encyclopédie gant Denis Diderot. Unan eus ar Sklêrijennoù eo eñ.
Buhez
Yaouankiz
D’Alembert a zo ganet d'ar 16 a viz Du 1717 e Pariz, ganet eo eus un afer etre maouez ar saloñsoù da vezañ Claudine Guérin de Tencin hag hervez lod istorourien, marc'heg Destouches-Canon pe, hervez studioù nevesoc'h, eus e vestr, an dug d'Arenberg (1690-1754). Devezh war-lerc'h e ganedigezh, ez eo dilezet gant e vamm ha kaset gant ur mevek betek skalieroù chapel Saint-Jean-le-Rond e-kostez tour norzh Notre-Dame Pariz, setu perak e anv roet dezhañ gant paotr ti an emzivaded. Hervez Condorcet, an dilezel « na badas nemet nebeut devezhioù ; tad d'Alembert a yeas d'e gerc'het raktal gouezet gantañt ». Fiziet eo neuze da Geneviève-Elisabeth Legrand, gwreg ar saver gwerioù Pierre Rousseau. Hervez an hengoun, ez eo anvet a-ziwar sant gwarezer ar chapel hag e teu da vezañ Jean Le Rond. Da gentañ e oa en hospice des Enfants-Trouvés, met hervez urzhioù ez eo fiziet d'ur familh gant ar marc'heg Louis-Camus Destouches, den a fiziañs an dug, ha roet e oa bet arc'hant d'ar marc'heg evit ober war e zro. Destouches a ziwall kuzh e vefe desket mat ar bugel en ur harpañ d'Alembert gant ur yalc'had. A-wechoù e teu da welet ar vagerez, tiron Rousseau, ganet Étiennette Gabrielle Ponthieux (e-tro 1683-1775) ganti lesanvet « la vitrière » e vevo d’Alembert betek e 50 vloaz. E vamm, itron de Tencin, hag a zo penn ur saloñs brudet adal 1733, a nac'ho da gaout liamm ebet gantañ. Dre un testamant, Louis-Camus Destouches a lak evel hêrez da d'Alembert ur yalc'had vihan bloaziek a 1 200 lur, un nebeut a-us da ziv wech gopr ur servijour bep bloaz ; marvet eo d'an 11 a viz Meurzh 1726, ha kenderc'hel a ra ar yalc'had da vezañ roet gant Michel Camus Destouches, e vreur, marvet d'ar 25 a viz Mae 1731. Goude-se ez eo e iñtanvez, Jeanne Mirey, a gendalc'ho d'ober war-dro ar yalc'had betek marv d’Alembert.
Oberennoù
- Mémoire sur le calcul intégral (1739), prima opera pubblicata
- Traité de l'équilibre et du mouvement des fluides (1744)
- Réflexions sur la cause générale des vents (1746)
- Recherches sur les cordes vibrantes (1747)
- (1749) Recherches sur la précession des equinoxes, et sur la mutation de l'axe de la terre, dans le systême newtonien. A Paris : Jean Baptiste Coignard.
- (1759) Éléments de musique, théorique et pratique. Lyon : Jombert, Charles Antoine ; Bruyset, Jean-Marie (1.).
- Essai d'une nouvelle théorie de la résistance des fluides (1752)
- Essai sur les éléments de philosophie (1759)
- Éloges lus dans les séances publiques de l'Académie française (1779)
- Opuscules mathématiques (8 levr 1761-1780)
- Œuvres complètes, Éditions CNRS, 2002. (ISBN 2-271-06013-3)
- Encyclopédie ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers, Flammarion, 1993. (ISBN 2-08-070426-5)
- (1777) Nouvelles expériences sur la résistance des fluides, par mm. D'Alembert ... & l'Abbé Bossut .... A Paris : rue Dauphine, chez Claude-Antoine Jombert, fils ainé, libraire du Roi pour le Génie & l'Artillerie.
- (1764) Mélanges de littérature, de philosophie et d'histoire (in en). London : printed for C. Henderson : and sold by T. Becket and P. A. De Hondt, in the Strand.