Bohriom

B O H R I O M 0 0 0 0 0 0 0 0 Seaborgiom – Bohriom – Hasiom Re Bh Taolenn beriodek Perzhioù hollek Niver atomek 107 Rummad kimiek Metaloù ardreuzat Strollad, trovezh, bloc'h 7, 7, d Tolz atomek 264,125 u Aozadur elektronek [Rn] 5f14 6d5 7s2 Dasparzh an elektronoù dre liveoù gremm : 2, 8, 18, 32, 32, 13, 2 (diouganet) Perzhioù atomek Niver oksidadur + 7 Oksidenn drenkek skañv (diouganet) Tredanleiegezh (stlenn ebet) Gremmoù ionadur (brasjedet) 1 : 742,9 kJ/mol 2 : 1 688,6 kJ/mol 3 : 2 566,5 kJ/mol Skin atomek 128 pm (diouganet) Skin kenamsav 141 pm (brasjedet) Skin Van der Vaals (stlenn ebet) Perzhioù fizikel Arvez Kaled Douester (20°C) 37 g/cm3 (brasjedet) Teuzverk (stlenn ebet) Bervverk (stlenn ebet) Tredanharzusted (stlenn ebet) Neuz an elfenn ? (Metalek, war a greder)

Un elfenn gimiek eo ar bohriom ; Bh eo e arouez kimiek, 107 e niver atomek ha 264,125 e dolz atomek. Ur metal ardreuzat eo.
Un elfenn genaozet gant mab-den eo, n'he c'haver ket en natur. Skinoberiek eo ar bohriom.

Istor

E 1975, en Ensavadur Unvanet an Enklaskoù Nukleel (ruseg : Объединённый институт ядерных исследований, ОИЯИ) e Dubna, e teuas ur skipailh renet gant Youri Tsolakovitch Oganesian a-benn da genaozañ izotop 261 an elfenn 107 dre vombezenniñ bismut gant krom. Bloaz war-lerc'h e voe embannet an dizoloadenn gant an Ensavadur.
E 1981 avat e voe kaset an hevelep arnodenn er GSI (Gesellschaft für Schwerionenforschung "Kevredigezh-Enklask war an Ionoù Pounner", bremañ GSI Helmholtzzentrum für Schwerionenforschung GmbH "Kreizenn Helmholtz evit an Enklask war an Ionoù Pounner") e Darmstadt, (R.K. Alamagn d'ar mare-se), gant skipailh Peter Armbruster ha Gottfried Münzenberg : bombezennet e voe Bi-209 gant Cr-54, ha dizoloet izotop 262 an elfenn 107.
E 1993 ez anzavas an International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC) ar GSI evel dizoloer ofisiel an elfenn 107.

Fellout a reas d'an Alamaned reiñ an anv nielsbohrium d'an elfenn nevez, gant an arouez Ns, en enor d'ar fizikour danat Niels Bohr ; skiantourien Dubna o devoa kinniget an anv-se dija evit an elfenn 105 (a voe anvet dubnium gant an IUPAC). Dre ma'z anzavas skipailh Darmstadt youl-vat hini Dubna a-zivout an elfenn 105 ez asantas Soviediz ma vije an elfenn 107 anvet en enor da Niels Bohr.
Enep an anv nielsbohrium e savas an IUPAC e 1994, rak ne oa elfenn ebet a gement a oa bet anvet gant anv klok un den, ha bohrium a ginnigas. Respont a reas ar GSI dre bouezañ war an arvar a gemmesk etre bohrium ₁₀₇Bh ha bor ₅B, dreist-holl en o stummoù bohrat ha borat. Kaset e voe ar gudenn da skourr danat an IUPAC, he diskoulmas dre zibab an anv bohrium daoust da arguzennoù ar GSI. E 1997 e voe bohrium lakaet da ofisiel gant an IUPAC.

Perzhioù

Gortozet int evel par da re elfennoù all ar strollad 7 (₂₅Mn, ₄₃Tc ha ₇₅Re), hogen pounneroc'h, ha stabiloc'h e niver oksidadur.

Izotopoù

Unnek izotop eus Bh zo bet kenaozet, gant hanter-vuhezioù o vont eus 8 ms betek ur vunutenn.

Arver

Hini ebet, war-bouez an enklaskoù.

Daveennoù

• American Chemical Society (en) Liamm oberiant 25 DU 12
• AN NOALLEG Yann-Baol, Geriadur ar Gimiezh, Preder, Plomelin, 2008 ISBN 978-2-901383-69-7 Preder
• AN NOALLEG Yann-Baol, Geriadur ar Fizik, Preder, Plomelin, 2006 ISBN 978-2-901383-64-2
• Annales de chimie et de physique, Gallica / Bibliothèque nationale de France (fr) Liamm oberiant 26 HER 12
• Atomic weights of the elements 2007 (IUPAC Technical Report) Pure an Applied Chemistry (en) Liamm oberiant 26 HER 12
• Atomic Weights and Isotopic Compositions for All Elements National Institute of Standards and Technology (en) Liamm oberiant 18 HER 12
• Bureau de Recherche Géologique et Minière (BRGM) (fr) Liamm oberiant 26 HER 12
• CONSIDINE Glenn D., Van Nostrand's Encyclopedia of Chemistry, Wiley-Interscience, 2005 ISBN 978-0-471-61525-5 (en)
• DEPOVERE Paul, La classification périodique des éléments — La merveille fondamentale de l'Univers, De Boeck, Brussels, Belgia, 2002 ISBN 978-2-8041-4107-3 (fr)
• EMSLEY John, Nature's Building Blocks — An A-Z Guide to the Elements, Oxford University Press, 2001 ISBN 978-0-19-850341-5 (en)
• Geriadur brezhoneg An Here, Plougastell-Daoulaz, 2001 ISBN 978-2-86843-236-0
• ÉTIENNE Guy, Geriadur ar Stlenneg, Preder, 1996 ISBN 978-2-901383-14-7
• HOLDEN Norman, History of the Origin of the Chemical elements and Their Discoverers, New York, 2001 Brookhaven National Laboratory (en) Liamm oberiant 26 HER 12
• International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC) (en) Liamm oberiant 26 HER 12
• Joint Institute for Nuclear Research (ОИЯИ e Dubna) (en) Liamm oberiant 25 DU 2012
• LIDE David R., CRC Handbook of Chemistry and Physics - 88th Edition, CRC Press,2007 ISBN 978-0-8493-0488-0 (en)
• National Nuclear Data Center (en) Liamm oberiant 09 KZU 12
• Royal Society of Chemistry (en) Liamm oberiant 03 KZU 2012
• STWERTKA Albert, A Guide to the Elements, Oxford University Press, 1996 ISBN 978-0-19-508083-4 (en)
• Webelements (en) Liamm oberiant 26 HER 2012

Kimiezh | Elfennoù kimiek
Rolloù hervez an arouez ~ hervez an anv • Taolenn beriodek Taolennoù an izotopoù rannet ~ klok
Dmitriy Mendeleyev • Ernest Rutherford