Heñveladur (yezhoniezh) : diforc'h etre ar stummoù
Neal (kaozeal | degasadennoù) DDiverradenn ebet eus ar c'hemm |
Neal (kaozeal | degasadennoù) DDiverradenn ebet eus ar c'hemm |
||
| Linenn 8: | Linenn 8: | ||
: '''Heñveladur a-dost''' |
: '''Heñveladur a-dost''' |
||
:: Kemmañ a ra perzh ur fonem dre |
:: Kemmañ a ra perzh ur fonem dre levezon ur fonenn all tost outañ, da lâret eo stag outañ, d.s. "''dek '''g'''wech" distaget "dek '''k'''wech" |
||
: '''Heñveladur a-bell''' |
: '''Heñveladur a-bell''' |
||
:: Kalz raloc'h. Kemmañ a ra perzh ur fonem dre |
:: Kalz raloc'h. Kemmañ a ra perzh ur fonem dre levezon ur fonenn all pelloc'h dioutañ, d.s. [[galleg|henc'halleg]]: "''cercher''" /ser.ʧer/ > [[galleg|galleg a-vremañ]] "''chercher''" /ʃɛʁ.ʃe/ ("klask"). |
||
: '''Heñveladur war-gil''' |
: '''Heñveladur war-gil''' (a-zehoù da gleiz) |
||
:: An doare heñveladur kavet an aliesañ e yezhoù ar bed pa vez a-dost. Kemmañ a ra perzh ur fonem dre levezon ur fonenn all dirazañ, d.s. [[galleg]] "''i'''n'''-''" + "''possible''" > "''i'''m'''possible''" ("dibosupl") pe [[brezhoneg]] "''ma'''t''' eo''" ma vez [[Mouezh (yezhoniezh)|mouezhiet]] ar [[kensonenn dre serriñ]] [[Mouezh (yezhoniezh)|divouezh]] [t] > [d] dirak ur [[vogalenn]] (mouezhiet atav e brezhoneg). |
:: An doare heñveladur kavet an aliesañ e yezhoù ar bed pa vez a-dost. Kemmañ a ra perzh ur fonem dre levezon ur fonenn all dirazañ, d.s. [[galleg]] "''i'''n'''-''" + "''possible''" > "''i'''m'''possible''" ("dibosupl") pe [[brezhoneg]] "''ma'''t''' eo''" ma vez [[Mouezh (yezhoniezh)|mouezhiet]] ar [[kensonenn dre serriñ]] [[Mouezh (yezhoniezh)|divouezh]] [t] > [d] dirak ur [[vogalenn]] (mouezhiet atav e brezhoneg). |
||
: '''Heñveladur war-raok''' |
: '''Heñveladur war-raok''' (a-gleiz da zehoù) |
||
:: Kemmañ a ra perzh ur fonem dre levezon ur fonenn all war e lerc'h, d.s. $ |
:: Kemmañ a ra perzh ur fonem dre levezon ur fonenn all war e lerc'h, d.s. $ |
||
Stumm eus an 16 Mez 2007 da 11:14
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ.
Er yezhoniezh e vez implijet an termen heñveladur (saoz.: assimilation) war tachennoù ar fonetik hag ar fonologiezh evit komz eus ar fed ma c'hell kemmañ perzhioù resis ur fonem dre levezon ur fonenn all tost outañ, da skouer "amforenn" ma c'hell bezañ distaget [ɱf] e lec'h [mf] dre ma teu da vezañ distaget al lizherenn "m" gant ar gweuz izelañ o stekiñ ouzh dent krec'h kentoc'h evit gant an diweuz o stekiñ an eil ouzh eben dre levezon ar gensonenn gweuz-dent [f] a deu diouzhtu war he lerc'h.
An heñveladur a c'hell bezañ skrivet pe get hervez reolennoù reizhskrivañ pep yezh ha hervez pep degouez resis.
Pevar doare heñveladur disheñvel ez eus:
- Heñveladur a-dost
- Kemmañ a ra perzh ur fonem dre levezon ur fonenn all tost outañ, da lâret eo stag outañ, d.s. "dek gwech" distaget "dek kwech"
- Heñveladur a-bell
- Kalz raloc'h. Kemmañ a ra perzh ur fonem dre levezon ur fonenn all pelloc'h dioutañ, d.s. henc'halleg: "cercher" /ser.ʧer/ > galleg a-vremañ "chercher" /ʃɛʁ.ʃe/ ("klask").
- Heñveladur war-gil (a-zehoù da gleiz)
- An doare heñveladur kavet an aliesañ e yezhoù ar bed pa vez a-dost. Kemmañ a ra perzh ur fonem dre levezon ur fonenn all dirazañ, d.s. galleg "in-" + "possible" > "impossible" ("dibosupl") pe brezhoneg "mat eo" ma vez mouezhiet ar kensonenn dre serriñ divouezh [t] > [d] dirak ur vogalenn (mouezhiet atav e brezhoneg).
- Heñveladur war-raok (a-gleiz da zehoù)
- Kemmañ a ra perzh ur fonem dre levezon ur fonenn all war e lerc'h, d.s. $
Ha bez' a c'hell bezañ levezonet n'eus forzh psuert perzh eus ur fonem, da lâret eo:
- Ar vouezh: mouezhiet pe divouezhiet a c'hell bezañ ur fonem dre levezon ur sonenn all, da skouer:
- Al lec'h distagañ: kemmañ a c'hell al lec'h distagañ dre levezon ur sonenn all, da skouer:
- Al lec'h distagañ: kemmañ a c'hell al lec'h distagañ dre levezon ur sonenn all, da skouer staonekaet e c'hell bezañ dre levezon ur fonenn staon tost outañ.
- Kendistagadurioù: ouzhpennet a c'hell bezañ ouzh perzhioù diazez ur fonemenn kendistagadurioù a eil reink, da skouer staonekaet e c'hell bezañ dre levezon ur fonenn staon tost outañ, d.s. /k/ > [ʧ] dirak [i] pe [e] e rannyezhoù brezhonek 'zo komzet e Bro-Wened.
Tonal languages may exhibit tone assimilation (tonal umlaut, in effect), while sign languages also exhibit assimilation when the characteristics of neighbouring phonemes may be mixed.
Lag assimilation to a contiguous segment
Tolerably common, and often has the nature of a sound law. Proto-Indo-Eruopean *-ln- > -ll- in both Germanic and Italic. Thus *ḱļnis "hill" > PreLat. *kolnis > Lat. collis; > PGmc *hulniz, *hulliz > OE hyll /hyl/ > hill. The enclitic form of English is, shedding the vowel, becomes voiceless when adjacent to a word-final voiceless non-sibilant.
Coalescence (fusion)
Proto-Italic *dw > Latin b, as in *dwis "twice" > Lat. bis. Proto-Celtic *sw shows up in Old Irish in initial position as s, thus *swesōr "sister" > OIr siur */ʃuɾ/, *spenyo- > *swinea- > *swine "nipple" > sine. But when a vowel preceded, the *sw sequence becomes /f/: má fiur "my sister", bó tri-fne "a cow with three teats". There's also the famous change in P-Celtic of kW -> p. Proto-Celtic also underwent the change gw -> b.