Ouran (planedenn)

Ouran
Symbole astronomique d'Uranus
Doareennoù he c'helc'htro
Skin etre	2,870 972 220×109 km ≈ 19,2 ua
Ezkreizennegezh	0,047 167 71
Prantad reveulziañ siderel	30 708,1600 d = 84 a 27 d 3,84 h
Prantad sinodek	369,6538 d
Tizh kelc'htreiñ etre	6,7989 km/s
Stouadur	0,769 86°
Niver adplanedennoù (loarennoù)	27
Doareennoù fizik
Treuzkiz keheder	51 312 km
Treuzkiz pol	50 136 km
Pladadur	0,022 93
Mas	8,6832×1025 kg
Mas volumek etre	1,318×103 kg/m³
Gravitadur war he gorre	8,69 m/s²
Prantad treiñ	-0,718 d = 17 h 13,9 min
Stouadur an ahel	97,86°
Albedo	0,51
Tizh frankizadur	21,3 km/s
Temperadur war he gorre	nbtañ etre muiañ 59 K 68 K --- K
Doareennoù an atmosfer
Gwask atmosferek	Hervez an donder
Hidrogen	83%
Heliom	15%
Metan	1,99%
Amoniak	0,01%
Etan	0,000 25%
Aketilen	0,000 01%
Monoksid karbon Sulfur hidrogen	Roudoù

Ouran (Uranus e latin) a zo anezhi seizhvet planedenn koskoriad an Heol, an drede vrasañ. Ur ramzenn c'hazek eo. Kavet e oa bet d'an 13 a viz Meurzh 1781 gant an Alaman William Herschel. Dont a ra e anv eus an doue roman Uranus, doue an oabl heñvel ouzh an doue gresian Ouranos.

Gwalennoù Ouran

13 gwalenn zo bet kavet en-dro d’ar blanedenn betek-henn. Fin int ha pizh eo o bordoù.

Loarennoù

27 loarenn zo bet kavet en-dro da Ouran Betek-henn. William Herschel en doa kavet an div gentañ d’an 13 a viz Meurzh 1787. Er c’hontrol eus ar planedennoù all n’eo ket anvioù eus ar vitologiezh hag a zo bet lakaet dezho, met anvioù tud tennet eus pezhioù-c’hoari William Shakespeare.

Anv	Treuzkiz (km)	Mas (kg)	Skin kelc'htreiñ etre (km)	Prantad reveulziañ (deiz)
Cordelia	40,2	4,5×1016	49.752	0,3350
Ophelia	42,8	5,4×1016	53.764	0,3764
Bianca	51,4	9,3×1016	59.165	0,4346
Cressida	79,6	3,43×1017	61.767	0,4636
Desdemona	64	1,78×1017	62.659	0,4737
Juliet	93,6	5,57×1017	64.358	0,4931
Portia	136	1,68×1018	66.097	0,5132
Rosalind	72	2,54×1017	69.927	0,5585
Cupid	12	1,2×1015	74.800	0,618
Belinda	80,6	3,57×1017	75.255	0,6235
Perdita	80	4×1017	76.400	0,6380
Puck	162	2,89×1018	86.004	0,7618
Mab	16	4×1015	97.730	0,923
Miranda	472	6,59×1019	129.872	1,4135
Ariel	1158	1,35×1021	191.020	2,5203
Umbriel	1169,4	1,17×1021	266.300	4,1442
Titania	1577,8	3,52×1021	463.300	8,7059
Oberon	1522,8	3,01×1021	583.519	13,4632
Francisco	12	1,3×1015	4.276.000	266,56
Caliban	98	7,3×1017	7.231.000	−579,73*
Stephano	20	6×1015	8.002.000	−676,5*
Trinculo	10	7,5×1014	8.571.000	−758,1*
Sycorax	190	5,4×1018	12.179.000	−1.288,28*
Margaret	11	1015	14.345.000	1687,01
Prospero	30	2,1×1016	16.243.000	−1.977,29*
Setebos	30	2,1×1016	17.501.000	−2.234,77*
Ferdinand	11	1,3×1015	20.901.000	2887,21*

^*Pa vez negativel ar prantad reveulziañ e tiskouez kement-se e tro al loarenn war-gil.

Difurch

N'eus bet nemet ur sonterez hag a zo bet kaset etrezek Ouran, Voyager 2 an hini eo. E 1977 e oa bet bannet gant NASA. D'ar 24 a viz Genver 1986 e oa tremenet hebiou d'ar blanedenn d'an tostañ, a-raok kenderc'hel gant he beaj etrezek Neizhan.

Lennadurezh

• Koskoriad an Heol, Bruno Mauguin ha Bénédicte Saulier-Le Dréan (Egorenn ar skiantoù), treiñ gant an Ofis ar Brezhoneg, 2006, Éditions Apogée, ISBN 2-84398-249-9, pp. 46-48.