Koskoriad an Heol

Koskoriad an Heol a vez graet eus hollad ar c’horfoù-egor a zo tro-dro d’an Heol, da lavaret eo ar planedennoù — hag o loarennoù —, ar planedennoù-korr, ar c’horfoù bihan eus Koskoriad an Heol (asteroidennoù, stered-lostek, danvez etreplanedennel…), hag an Heol end-eeun.

Planedennoù koskoriad an Heol

Koskoriad an Heol
(N’emañ ket an dresadenn diouzh ar skeul)

Arouez	Planedenn	Treuzkiz kehederel	Mas	Hanter-ahel bras	Prantad kelc’htreiñ (devezh)	Prantad siderel (bloavezh)
	Merc'her	0,3829	0,06	0,38	58,65 d	87,969 d
	Gwener	0,9499	0,82	0,72	243,02 d	224,701 d
	Douar	1	1	1	1 d	365,256 d
	Meurzh	0,533	0,11	1,52	1,026 d	1 bl 321 d
Restr:X2643 - Jupiter.png	Yaou	11,209	318	5,20	0,414 d	11 bl 314 d
Restr:X2644 - Saturne.png	Sadorn	9,449	95	9,54	0,444 d	29 bl 167 d
Restr:X - Uranus B.png	Ouran	4,007	14,6	19,22	0,718 d	84 bl 7 d
Restr:X2646 - Neptune.png	Neizhan	3,883	17,2	30,06	0,671 d	164 bl 280 d

War mentoù pe sifroù an Douar (lakaet da ziazez ; Douar = 1, pe un deiz-Douar pe ur bloaz-Douar) eo jedet sifroù pep planedenn.

Merc’her, Gwener, Douar, ha Meurzh zo douarheñvel, gant derc'henn ha pluskenn.

Ar re-all (Yaou, Sadorn, Ouran, ha Neizhan) zo planedennoù ramzel ha gazel.

N'emañ ket Ploudon ken war roll ar planedennoù abaoe ar 24 a viz Eost 2006.

Planedennoù-korr koskoriad an Heol

Arouez	Planedenn	Treuzkiz kehederel	Mas	Hanter-ahel bras	Prantad kelc’htreiñ (devezh)	Prantad siderel (bloavezh)
	(1) Ceres	0,15	—	2,5-2,9	—	4,6 bl
	(134340) Ploudon	0,18	0,0017	39,5	6,387 d	248,5 bl
---	(136199) Eris	0,19	—	37,77-97,56	—	557 bl

Mentoù

Lec'hiadur koskoriad an Heol (Sun) e Hent sant Jakez

Brasoc'h a-galz eget divent-divent eo ar c'hornad m'emaomp o vevañ-bevaik, ha koulskoude ez eo bihanoc'h eget munut e-keñver e ardremez.
Evit meizañ gwelloc'h ar mentoù ez eo mat derc'hel soñj eus ar c'hementadoù-mañ :

• 10⁶ km = 1 000 000 km, ur milion a gilometradoù (0,0066% eus an hed etre an Douar hag an Heol) ;
• 10⁹ km = 1 000 000 000 km, ur milmilion a gilometradoù (6,6845% eus an hed etre an Douar hag an Heol) ;
• 10¹¹ km = 100 000 000 000 km, kant milmilion a gilometradoù (668,45 gwech an hed etre an Douar hag an Heol) ;
• 10¹⁶ km = 10 000 000 000 000 000 km, dek mil milmilion a gilometradoù (66 845 871 gwech an hed etre an Douar hag an Heol).

Emañ koskoriad an Heol en unan eus ar 2x10¹¹ (200 milmilion) a c'halaksiennoù a zo en hollved a c'hall mab-den arvestiñ.

Hent sant-Jakez eo ar c'halaksienn-se, anezhi unan droellennek varrennet (doare Hubble SB neuze) war-dro 100 000 bloavezh-gouloù he zreuzkiz, da lavarout eo 94 607x10¹⁶ km (946 070 milion a vilmilionoù a gilometradoù), ha war-dro 200 milmilion a stered enni – n'eo an Heol nemet unan dister a-walc'h anezho.

Emañ an Heol en ur vrec'h diavaez anvet Orion-Alarc'h, war-dro 3 500 bloavezh-gouloù (33 112 450x10¹² km) he zreuz ha war-dro 10 000 b-g he hirder (1/10 hepken eus treuzkiz ar c'halaksienn neuze).

En-dro d'ar steredennig a anvomp Heol e tro eizh planedenn : Merc'her, Gwener, an Douar, Meurzh, Yaou, Sadorn, Ouran, Neizhan (ha Ploudon, ur blanedenn-gorr, a vo lezet a-gostez er rannbennad-mañ, mui un toullad korfoù-egor all ha n'int ket planedennoù) ; koskoriad an Heol eo hollad ar c'horfoù-egor-se, war-dro 444 346 991 655,567 km e dreuzkiz keitad, da lavarout eo 0,0000000047% eus hirder ar vrec'h ha 0,000000013% eus he zreuzkiz.

Setu amañ dindan ur sell war goskoriad an Heol ; diouzh skeul emañ an hedoù ; mentoù ar planedennoù avat n'int ket.

Mar fell deoc'h lakaat mentoù ar planedennoù diouzh skeul war ho skramm, kemerit ar blanedenn vihanañ, Merc'her, da ziazez : ur piksel (1 px) e vo treuzkiz Merc'her neuze.
Setu amañ, e pikseloù, treuzkizoù planedennoù koskoriad an Heol hag an hedoù etre pep planedenn hag an Heol.

Korf-egor Treuzkiz Hed Heol 327 px 0 px Merc'her 1 px 4 397 px Gwener 3 px 8 425 px Douar 3 px 11 727 px Meurzh 2 px 16 200 px Yaou Yaou 29 px 58 054 px Sadorn Sadorn 25 px 105 829 px Ouran Ouran 10 px 214 965 px Neizhan Neizhan 10 px 349 597 px		Neuze, 349 597 px eo an hed etre Neizhan hag an Heol mard eo 1 px ment Merc'her ; mard eo 1 920 px ledander ho skramm (21" / 21 meutad) e rankit kaout 182 skramm evit gwelet skin koskoriad an Heol, da lavaret eo 364 skramm evit e welout gant kelc'htro Neizhan en he fezh – ha n'eo nemet ur boultrenenn er vrec'h Orion-Alarc'h. Marteze n'emañ ket ganeoc'h an arc'hant da brenañ 364 skramm 21", ha berr eo an amzer ganeoc'h evit sevel ur skeudenn ken ledan ha 349 597 piksel. Ma, prenit paper milimetret ha lakait Merc'her = 1 mm : gant ur follenn baper 699,194 metr he ledander e c'hellot tresañ koskoriad an Heol (ne vo milimetrad ebet evit ar marzhoù kleiz ha dehou avat, prenit ur follenn 700 metrad kentoc'h).
		Diouzh skeul emañ ar planedennoù amañ (an hedoù avat n'int ket)

Levrlennadur

• Koskoriad an Heol, Bruno Mauguin ha Bénédicte Saulier-Le Dréan (Egorenn ar skiantoù), treiñ gant an Ofis ar Brezhoneg, Éditions Apogée, 2006 (ISBN 978-2-84398-249-1)