Izelvroioù : diforc'h etre ar stummoù
Linenn 69: | Linenn 69: | ||
Rannet eo an Izelvroioù e 12 proviñs. |
Rannet eo an Izelvroioù e 12 proviñs. |
||
{| style="background:transparent;" cellspacing="2px" |
|||
| |
|||
{| class="sortable wikitable" style="text-align:left;" |
|||
|- |
|||
!width="40px" class="unsortable"| Banniel |
|||
!width="140px"| Proviñs |
|||
!width="100px"| Kêrbenn |
|||
!width="80px"| Kêr vrasañ |
|||
!width="60px"| Gorread (km<sup>2</sup>) |
|||
!<ref name="ProvArea">http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=70072ned&D1=224&D2=5-16&D3=l&HD=081103-1603&HDR=T&STB=G1,G2 Statistics Netherlands Regionale Kerncijfers Nederland</ref> width="70px"|Annezidi<ref>http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=03759ned&D1=0&D2=802-813&D3=0&D4=l&HD=081103-1603 Statistics NetherlandsBevolking per regio naar leeftijd, geslacht en burgerlijke staat</ref> |
|||
!width="70px"| Stankter<br/ >(dre gm<sup>2</sup>) |
|||
!width="70px"| Kumunioù<br/ >(2018) |
|||
|- |
|||
| [[Restr:Flag Drenthe.svg|27px]] || [[Drenthe]] || [[Assen]] ||[[Assen]] || style="text-align:right"|2 641|| style="text-align:right"|486 197|| style="text-align:right"|184 || style="text-align:right"|12 |
|||
|- |
|||
| [[Restr:Flevolandflag.svg|27px]] || [[Flevoland]] || [[Lelystad]] || [[Almere]] || style="text-align:right"|1 417|| style="text-align:right"|374 424|| style="text-align:right"|264 || style="text-align:right"|6 |
|||
|- |
|||
| [[Restr:Frisian flag.svg|27px]] || [[Friesland]] || [[Leeuwarden]] || [[Leeuwarden]] || style="text-align:right"|3 341|| style="text-align:right"|642 209|| style="text-align:right"|192 || style="text-align:right"|20 |
|||
|- |
|||
| [[Restr:Gelderland-Flag.svg|27px]] || [[Gelderland]] || [[Arnhem]] || [[Nijmegen]] || style="text-align:right"|4 971|| style="text-align:right"|1 979 059|| style="text-align:right"|398 || style="text-align:right"|53 |
|||
|- |
|||
| [[Restr:Flag Groningen.svg|27px]] || [[Groningen (proviñs)|Groningen]] || [[Groningen (kêr)|Groningen]] || [[Groningen (kêr)|Groningen]] || style="text-align:right"|2 333|| style="text-align:right"|573 614|| style="text-align:right"|246 || style="text-align:right"|20 |
|||
|- |
|||
| [[Restr:NL-LimburgVlag.svg|27px]] || [[Limburg (Izelvroioù)|Limburg]] || [[Maastricht]] || [[Maastricht]] || style="text-align:right"|2 150|| style="text-align:right"|1 127 805|| style="text-align:right"|525 || style="text-align:right"|33 |
|||
|- |
|||
| [[Restr:North Brabant-Flag.svg|27px]] || [[Noord-Brabant]]|| [['s-Hertogenbosch]] || [[Eindhoven]] || style="text-align:right"|4 916|| style="text-align:right"|2 419 042|| style="text-align:right"|492 || style="text-align:right"|64 |
|||
|- |
|||
| [[Restr:Flag North-Holland, Netherlands.svg|27px]] || [[Noord-Holland]] || [[Haarlem]] || [[Amsterdam]] || style="text-align:right"|2 671|| style="text-align:right"|2 613 070|| style="text-align:right"|978 || style="text-align:right"|48 |
|||
|- |
|||
| [[Restr:Flag Overijssel.svg|27px]] || [[Overijssel]] || [[Zwolle]] || [[Enschede]] || style="text-align:right"|3 325|| style="text-align:right"|1 116 374|| style="text-align:right"|336 || style="text-align:right"|25 |
|||
|- |
|||
| [[Restr:Utrecht (province)-Flag.svg|27px]] || [[Utrecht (proviñs)|Utrecht]] || [[Utrecht (kêr)|Utrecht]] || [[Utrecht (kêr)|Utrecht]] || style="text-align:right"|1 385|| style="text-align:right"|1 190 604|| style="text-align:right"|860 || style="text-align:right"|26 |
|||
|- |
|||
| [[Restr:Flag of Zeeland.svg|27px]] || [[Zeeland]] || [[Middelburg (Izelvroioù)|Middelburg]] || [[Terneuzen]] || style="text-align:right"|1 787|| style="text-align:right"|380 497|| style="text-align:right"|213 || style="text-align:right"|13 |
|||
|- |
|||
| [[Restr:Flag Zuid-Holland.svg|27px]] || [[Zuid-Holland]] || [[Den Haag]] || [[Rotterdam]] || style="text-align:right"|2 814|| style="text-align:right"|3 455 097|| style="text-align:right"|1228 || style="text-align:right"|60 |
|||
|} |
|||
|} |
|||
* ''Gwelout [[Proviñsoù an Izelvroioù]]'' |
* ''Gwelout [[Proviñsoù an Izelvroioù]]'' |
Stumm eus an 29 Gwe 2018 da 12:27
- Gant ar ger Izelvroioù e tegouezher amañ. Evit sterioù all ar ger, gwelit Izelvroioù (disheñvelout).
Nederland An Izelvroioù | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
Lec’hiadur an Izelvroioù | |||||||
Yezh ofisiel | Nederlandeg[1] | ||||||
Kêr-benn | Amsterdam | ||||||
Statud politikel | Rouantelezh vonreizhel demokratelezh parlamantel | ||||||
Roue | Willem-Alexander | ||||||
Kentañ Ministr | Mark Rutte | ||||||
Gorread -En holl -% dour |
41 526 km² 18,41% | ||||||
Poblañs - 2001 - Stankter ar boblañs |
16 105 285 395/km² | ||||||
Moneiz | euro (€) | ||||||
Kan broadel | Wilhelmus | ||||||
Gouel broadel | 27 a viz Ebrel (Gouel ar Roue) | ||||||
Kod war ar Genrouedad | .nl | ||||||
Kod pellgomz | 31 | ||||||
An Izelvroioù, anvet ivez Nederland, a zo unan eus stadoù Europa hag ur rouantelezh etre Belgia hag Alamagn. E-barzh ar rouantelezh-se emañ ivez an Antilhez Nederlandat hag Aruba. Abaoe an deroù emañ ivez an Izelvroioù en Unaniezh Europa, en AFNA, hag unan eus teir elfenn ar Beneluks eo ivez.
An anv
E-kichen an anv ofisiel Koninkrijk der Nederlanden (« Rouantelezh an Izelvroioù »), e reer ivez er vro gant ur stumm berroc’h, Nederland. Graet e vez ivez, e broioù all, gant un anv all, Holland, a vez, pe a veze, implijet e meur a yezh all hag a zo bet implijet e brezhoneg. Bezañ ez eo Holland avat anv unan eus broioù istorel an Izelvroioù (rannet hiziv an deiz e div broviñs), hag ober gant Holland e-lec’h Izelvroioù (Nederland) ne blij ket kaer da dud ar proviñsoù all, evel Limburg pe Friz (o deus ur yezh disheñvel-krenn).
E skridoù brezhonek gwechall e c’heller kavout Holland hag ivez Hollandizien evit an dud, ha hollandeg evit ar yezh.
Istor
An douaroù en em led bremañ en Izelvroioù zo bet distank o foblañs e-pad pell, dre ma oant douaroù izel a veze beuzet gant ar mor ur wech ar mare. Goude an Henamzer e teuas war wel broioù bihan a oa e-barzh an Impalaeriezh Santel Roman ha German. An dugelezhioù hag ar c’hontelezhioù-se en em gavas en hêrezh familh an Habsbourged, pa voent impalaerien an Impalaeriezh Santel Roman. Ganto e voe bodet ar broioù-se evel ur rann a-gostez eus an Impalaeriezh.
Goude marv an impalaer Karl V e voe rannet e hêrezh hag en em gavout a reas ar Broioù Izel e dalc’h Fulup II, roue Spagn. Goude emgannoù relijiel ha politikel e tisklêrias an Izelvroioù e oant dizalc’h. Echuiñ a reas ar Brezel pevar-ugent vloaz gant Spagn e 1648. Seizh proviñs a voe unanet dre Unaniezh Utrecht, e 1579, da vont d’ober Republik ar Seizh Izelvro-Unanet (anvet ivez ar "Proviñsoù-Unanet"). Proviñsoù ar c’hreisteiz a chomas e dalc’h an Habsbourged avat. Kantved Aour an Izelvroioù a reer eus XVIIvet kantved, rak en he bleuñv e voe neuze ar Republik nevez, deuet da vezañ ur vro c’halloudus war dachenn ar c’henwerzh hag ar sevenadur. Ur perzh bras a voe kemeret gant tierned ar familh Oranje-Nassau, diskennidi bleiner an emsavadeg a-enep Spagn, ar priñs Wilhelm Iañ. D’ar mare-se ivez e krogas an Izelvroioù da gaout trevadennoù dre ar bed a-bezh.
Aloubet e voe an Izelvroioù gant ar C’hallaoued e dibenn an XVIIIvet kantved. Goude drouziwezh Napoleon, e 1815, e voe savet Rouantelezh Unanet an Izelvroioù, a advode holl Broioù Izel an Impalaeriezh Santel Roman. Emsavadeg a voe e broioù ar c’hreisteiz e 1830, ha Belgia en em zistagas diouzh an Izelvroioù. Ne voe anavezet dizalc’hidigezh Belgia gant roue an Izelvroioù, Wilhelm Iañ an Izelvroioù, nemet e 1839. Ur broviñs e gevred Belgia, Luksembourg, a chome stag ouzh an Izelvroioù dre ma oa roue an Izelvroioù e penn ar vro-se, gant an titl arc’hdug. E 1890 avat e voe torret al liamm-se, pa varvas ar roue Wilhelm III an Izelvroioù : kemeret e voe e blas war dron an Izelvroioù gant e verc’h Wilhelmina met ne c’hellas ket houmañ bezañ anvet e penn Luksembourg abalamour da lezennoù an hêrezh a vire ouzh ar merc’hed a vezañ e penn ar vro-se. Distag-krenn e voe Luksembourg hag an Izelvroioù hiviziken.
En XIXvet kantved e kreskas impalaeriezh trevadennel an Izelvroioù, gant Indez Nederlandat ar Reter hag Indez Nederlandat ar C'hornôg.
Neptu e chomas an Izelvroioù e-pad ar Brezel bed kentañ. En Eil brezel bed avat ne c’hellas ket ober heñvel pa voe aloubet gant arme Alamagn e miz Mae 1940. Dieubet e voe e 1945. Goude-se n'eus ket fellet d'an Izelvroioù bezañ neptu ha kenlabouret o deus a-zevri en aozadurioù etrebroadel : gant Belgia ha Luksembourg e voe savet un unaniezh anvet Beneluks ; mont a reas an Izelvroioù e-barzh an aozadur milourel etrebroadel anvet AFNA ; adalek 1957 e voe ezel eus Kumuniezh Europa (zo deuet da vezañ Unaniezh Europa). Degemer a reas an euro da voneiz e 2001, da gemer lec’h moneiz ar vro, ar florin.
En XXvet kantved e klaskas an Izelvroioù, en deroù, mirout ouzh Indez Nederlandat ar Reter a zont da vezañ dizalc’h, met en aner, ha dont a reas Indonezia da vezañ dieub e 1949. Plaenoc’h e voe an traoù e lodennoù all eus an impalaeriezh trevadennel, evel e Surinam, a zeuas da vezañ emren da gentañ, e 1954, ha dizalc’h da vat e 1975.
Melestradur
Hervez ar vonreizh eo Amsterdam ar gêr-benn met en Haag (Den Haag pe s-Gravenhage e nederlandeg) emañ sez ar gouarnamant, palez ar rouanez hag un darn vat eus ar c'hannatioù. Rannet eo an Izelvroioù e 12 proviñs.
- Gwelout Proviñsoù an Izelvroioù
Un nebeud kêrioù bras
|
||||||
A-hend-all eo rannet ar vro e 380 a gumunioù (2018).
Hin
Miz | Genver | C'hwevrer | Meurzh | Ebrel | Mae | Even | Gouere | Eost | Gwengolo | Here | Du | Kerzu | Bloaz |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Keidenn temperadur uhelañ (°C) | 5.2 | 6.1 | 9.6 | 12.9 | 17.6 | 19.8 | 22.1 | 22.3 | 18.7 | 14.2 | 9.1 | 6.4 | 13.7 |
Keidenn temperadur izelañ (°C) | 0.0 | -0.1 | 2.0 | 3.5 | 7.5 | 10.2 | 12.5 | 12.0 | 9.6 | 6.5 | 3.2 | 1.3 | 5.7 |
Keidenn temperadur (°C) | 2.8 | 3.0 | 5.8 | 8.3 | 12.7 | 15.2 | 17.4 | 17.2 | 14.2 | 10.3 | 6.2 | 4.0 | 9.8 |
Miz | Genver | C'hwevrer | Meurzh | Ebrel | Mae | Even | Gouere | Eost | Gwengolo | Here | Du | Kerzu | Bloaz |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Keidenn glaveier (mm) | 67 | 48 | 65 | 45 | 62 | 72 | 70 | 58 | 72 | 77 | 81 | 77 | 793 |
Keidenn eurvezhioù heoliadur | 52 | 79 | 114 | 158 | 204 | 187 | 196 | 192 | 133 | 106 | 60 | 44 | 1524 |
Yezhoù
Div yezh zo ofisiel en Izelvroioù : an nederlandeg, komzet gant an darn vrasañ eus an annezidi ; hag ar frizeg ar c'hornôg, a gaozeer e proviñs Friz (Fryslân) hag a zo kenofisiel eno e-kichen an nederlandeg.
Ouzhpenn se emañ al limbourgeg hag ar rannyezhoù izelalamanek (Nedersaksisch e nederlandeg, ger-ha-ger « izelsaksek »), a vez komzet er reter hag en hanternoz, hag a zo anavezet evel « yezhoù rannvroel » gant an Izelvroioù, abaoe sinadur Karta Europa evit ar yezhoù rannvroel pe vinorel.
E bed an deskadurezh hag e bed an embregerezhioù e vez graet un implij stank a-walc’h eus ar saozneg : en eil kelc’hiad ar skolioù-meur (Master) e vez roet an darn vrasañ eus ar c’hentelioù e saozneg ha n’eo ket e nederlandeg, ha war-dro 85% eus holl annezidi ar vro a oar saozneg (ha 55–60% alamaneg).
Abalamour ma’z eus kalz enbroidi er vro e klever ivez a bep seurt yezhoù all : yezhoù evel an indonezeg pe ar papiamento, komzet e trevadennoù kozh an Izelvroioù pe e broioù zo stag c’hoazh ouzh ar Rouantelezh, hag ivez an turkeg, ar c’hurdeg, an arabeg pe an amazigh (komzet gant an enbroidi deuet eus Hanternoz Afrika pe eus Turkia).
Notennoù
- ↑ Frizeg zo ofisiel e Friz hag an izelsaksoneg hag al limbourgeg zo anavezet da yezhoù rannvro.
Azia: Arabia Saoudat° • Bahrein* • Bhoutan° • Brunei° • Emirelezhioù Arab Unanet^ • Japan • Jordania* • Kambodja^ • Koweit* • Malaysia^ • Nepal • Oman° • Qatar° • Thailand
Kenglad ar Broadoù (Commonwealth): Antigua ha Barbuda • Aostralia • Bahamas • Barbados • Belize • Grenada • Jamaika • Kanada • Papoua Ginea-Nevez • Rouantelezh Unanet • Saint Kitts ha Nevis • Santez-Lusia • Sant Visant hag ar Grenadinez • Inizi Salomon • Tonga • Tuvalu • Zeland-Nevez
Monarkiezhoù european all: Belgia • Danmark • an Izelvroioù • Liechtenstein* • Luksembourg • Monako* • Norge • Spagn • Sveden • Vatikan (Sez Santel)°^
° monarkiezh absolut, * monarkiezh damvonreizhel, ^ monarkiezh dre zilennadegoù
|
Broioù nederlandek hag izelfrankek |
|||||
---|---|---|---|---|---|
Nederlandeg |
|
||||
Afrikaneg |
|
Porched an Izelvroioù – Adkavit pennadoù ha rummadoù Wikipedia a denn d'an Izelvroioù. |