Sumer : diforc'h etre ar stummoù
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
||
Linenn 18: | Linenn 18: | ||
|- valign="top" |
|- valign="top" |
||
| |
| |
||
Ar pemp keoded "kentañ" |
'''Ar pemp keoded "kentañ" m'o dije renet<br>rouanez ar prantad a-raok an tierniezhioù''' |
||
# [[Eridu]] (''Tell Abu Shahrain'') |
# [[Eridu]] (''Tell Abu Shahrain'') |
||
# [[Bad-tibira]] (''Tell al-Madain'' moarvat) |
# [[Bad-tibira]] (''Tell al-Madain'' moarvat) |
||
Linenn 24: | Linenn 24: | ||
# [[Sippar]] (''Tell Abu Habbah'') |
# [[Sippar]] (''Tell Abu Habbah'') |
||
# [[Shuruppak]] (''Tell Fara'') |
# [[Shuruppak]] (''Tell Fara'') |
||
|<div style="width:20px;"></div> |
|||
⚫ | |||
| |
|||
⚫ | |||
<ol start="6"> |
<ol start="6"> |
||
<li> [[Uruk]] (''Warka'')</li> |
<li> [[Uruk]] (''Warka'')</li> |
||
Linenn 40: | Linenn 42: | ||
<li> [[Isin]] (''Ishan al-Bahriyat'')</li> |
<li> [[Isin]] (''Ishan al-Bahriyat'')</li> |
||
</ol> |
</ol> |
||
|<div style="width:20px;"></div> |
|||
| |
| |
||
Keodedoù bihan (eus ar su d'an norzh) |
'''Keodedoù bihan (eus ar su d'an norzh)''' |
||
# [[Kuara (Sumer)|Kuara]] (''Tell al-Lahm'') |
# [[Kuara (Sumer)|Kuara]] (''Tell al-Lahm'') |
||
# [[Zabala (Sumer)|Zabala]] (''Tell Ibzeikh'') |
# [[Zabala (Sumer)|Zabala]] (''Tell Ibzeikh'') |
||
Linenn 51: | Linenn 54: | ||
# [[Der (Sumer)|Der]] (''al-Badra'') |
# [[Der (Sumer)|Der]] (''al-Badra'') |
||
# [[Eshnuna]] (''Tell Asmar'') |
# [[Eshnuna]] (''Tell Asmar'') |
||
# [[Nagar, Syria|Nagar]] (''Tell Brak'') < |
# [[Nagar, Syria|Nagar]] (''Tell Brak'') <ref>Ur geoded a-gostez e norzh Mezopotamia.</ref> |
||
|- |
|||
<small>(<sup>2</sup>Ur geoded a-gostez e norzh Mezopotamia)</small> |
|||
|} |
|} |
||
Stumm eus an 6 Gwe 2017 da 13:15
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ.
Sumer (eus an Akkadeg Šumeru; Sumereg 𒆠𒂗𒂠 Ki-en-ĝir15, da lâret eo "Bro an aotronez sevenaet" pe "bro c'henidik"[1])[2] a oa ur sevenadur hag ur vro istorel eus kreisteiz Mezopotamia, da lavaret eo Su Irak hiziv, da vare ar C'halkoliteg hag Henoadvezh an arem. Ar Sumeridi a reer eus hec'h annezidi.
Bleuniet he deus ar sevenadur-se eus kentañ trevadenn Eridu e-doug Prantad Obeid (fin ar VIvet milved a-raok J.K.) betek prantad Uruk (IVre milved), prantad an tierniezhioù arkaek (IIIde milved) ha kresk galloud Babilonia e deroù an eil milved. Ar c'hentañ sevenadur kêr gwirion a zo anezhi. Ijinet e oa un doare skrivañ dibar gant ar Sumeridi, ar skritur gennheñvel, hag ar sevenadur-se a verk eta diwezh ar ragistor er Reter-Nesañ ha deroù an Henamzer eno. Kavet ez eus bet kalz a destennoù miret mat war dablezennoù pri a ro dimp an tu da anavout gwell ar vro-se Ne hañval ket bezañ ur sevenadur semitek e-keñver e yezh, ar sumereg. .
Kudenn orin ar Sumeridi
Seblantout a ra e teuas sevenadur Sumer war-wel a-daol hag ur framm kêrioù bihan staliet mat ganti dija. E-kerzh e diorroadur e weler hini ar skritur hag ar savouriezh. Ken prim e weler an diorroadurioù e soñj an arkeologourien e c'hellfe sevenadur Sumer bezañ bet degaset eus ul lec'h all, gant alouberien da skouer. Kinniget eo bet ar Reter (Iran pe pelloc'h) ha ivez e enez Bahrein evel o lec'h orin.
Pa oa kavet tablezennoù pri raksumerek e 1961 e Tartaria (Roumania), deiziataet eus war-dro 6000 kent Jezuz-krist, e oa bet kinniget al lec'h-se ivez.
Keodedoù-Stad
Er IVre milved kent J.K. e oa rannet Sumer etre un dousennad Keodedoù-Stad dizalc'h, bevennet gant kanolioù ha mein-bonn. Kavout a raed e pep hini un templ bras gouestlet d'an doue pe d'an doueez a oa he fatrom(ez) ha renet e oant gant pep a veleg gouarner (ensi) pe a roue (lugal) liammet a dost gant lidoù relijius ar geoded.
Ar pemp keoded "kentañ" m'o dije renet
|
Keodedom bras all |
Keodedoù bihan (eus ar su d'an norzh) |
Notenneoù
- ↑ ĝir15 a dalvez "genidik, lec'hel", en kenarroudoù zo e talvez ivez "nobl"[1]. Ger-ha-ger, "Bro an aotronez c'henidik (lec'hel, nobl)". Stiebing (1994) a dro an anv-se gant "Bro an aotronez Brightness" (William Stiebing, Ancient Near Eastern History and Culture). Postgate (1994) a soñj e oa lakaet en e-lec'h eme "yezh", hag a dro neuze "Bro ar sumereg" (John Nicholas Postgate (1994). Early Mesopotamia: Society and Economy at the Dawn of History. Routledge (UK). . Postgate a soñj ez eo gwirheñvel e vije aet eme, 'yezh', da en, 'aotrou', dre heñveladur kensonennoù).
- ↑ Sumerian Questions and Answers
- ↑ 3,0 3,1 ha3,2 Lec'h diasur.
- ↑ Ur geoded a-gostez e norzh Mezopotamia
- ↑ Ur geoded a-gostez e norzh Mezopotamia.