Tog : diforc'h etre ar stummoù
DDiverradenn ebet eus ar c'hemm |
|||
Linenn 1: | Linenn 1: | ||
[[Restr:Many hats.jpg|thumb|Togoù a bep seurt]] |
[[Restr:Many hats.jpg|thumb|Togoù a bep seurt]] |
||
⚫ | |||
Un '''tog''', pe ur '''c'habell''', zo ur [[pennwisk]], da lavarout eo ur pezh [[dilhad]] a vez lakaet war [[penn]] an dud, koulz [[paotr]]ed koulz [[merc'h]]ed hiziv. A bep seurt togoù zo, pep seurt stumm dezho. |
Un '''tog''', pe ur '''c'habell''', zo ur [[pennwisk]], da lavarout eo ur pezh [[dilhad]] a vez lakaet war [[penn]] an dud, koulz [[paotr]]ed koulz [[merc'h]]ed hiziv. A bep seurt togoù zo, pep seurt stumm dezho. |
||
=== Gerdarzh ha distagadur === |
=== Gerdarzh ha distagadur === |
||
Dont a ra ar ger eus ar ger [[gallek]] "toque". |
Dont a ra ar ger eus ar ger [[gallek]] "toque".<br> |
||
Daou zistagadur a gaver d'ar ger: gant ur vogalenn verr, e doare [[Kerne-Izel]] (liester ''tokoù, tokeier''), pe gant ur vogalenn hir, e doare [[Treger]] (liester ''togoù''). E geriadur [[Jules Gros]] e kaver meneg eus ''tokoù'' ha ''togoù'', met ''togoù'' hepken er skouerioù. |
Daou zistagadur a gaver d'ar ger: gant ur vogalenn verr, e doare [[Kerne-Izel]] (liester ''tokoù, tokeier''), pe gant ur vogalenn hir, e doare [[Treger]] (liester ''togoù''). E geriadur [[Jules Gros]] e kaver meneg eus ''tokoù'' ha ''togoù'', met ''togoù'' hepken er skouerioù. |
||
Dre vras e vez lavaret ''tog'' bremañ eus ur pennwisk un tamm faro, marteze dre ma veze gwisket togoù gant an dud uhel gwechall, pa veze [[boned]] pe [[kalabousenn]] gant tud ar bobl war ar pemdez. |
Dre vras e vez lavaret ''tog'' bremañ eus ur pennwisk un tamm faro, marteze dre ma veze gwisket togoù gant an dud uhel gwechall, pa veze [[boned]] pe [[kalabousenn]] gant tud ar bobl war ar pemdez.<br> |
||
Ne veze ket togoù gant ar merc'hed e Breizh a-raok dibenn ar [[brezel-bed kentañ]] . |
Ne veze ket togoù gant ar merc'hed e Breizh a-raok dibenn ar [[brezel-bed kentañ]] . |
||
== Lodennoù == |
== Lodennoù == |
||
Peurvuiañ e vez div lodenn en un tog: |
Peurvuiañ e vez div lodenn en un tog : |
||
* ar [[pod]], pe [[podenn]], ''pod an tog'', ma lakaer ar [[penn]] pe ar [[klopenn|c'hlopenn]]; |
* ar [[pod]], pe [[podenn]], ''pod an tog'', ma lakaer ar [[penn]] pe ar [[klopenn|c'hlopenn]] ; |
||
* an [[erien]], ledan pe ledanoc'h. |
* an [[erien]], ledan pe ledanoc'h. |
||
== Stummoù == |
== Stummoù == |
||
⚫ | |||
* Darn a vez lakaet war ar penn, hag a zo [[erien|dierien]]. |
* Darn a vez lakaet war ar penn, hag a zo [[erien|dierien]]. |
||
* Darn all zo erienet, evel ar [[sombrero]] . |
* Darn all zo erienet, evel ar [[sombrero]] . |
||
* Darn a c'holo ar gouzoug pe an dremm, ouzhpenn ar blev. |
* Darn a c'holo ar gouzoug pe an dremm, ouzhpenn ar blev. |
||
* Darn zo kornek, daougornek, tric'hornek... |
* Darn zo kornek, daougornek, tric'hornek... |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
== Gwiskañ ar penn == |
== Gwiskañ ar penn == |
||
Gwiskañ ar penn a vez graet gant seurtoù togoù abaoe pell, ha gant pezhioù dilhad all, a bep seurt anvioù dezhe: [[boned]], [[kasketenn]] , [[koef]], [[bered]]. |
Gwiskañ ar penn a vez graet gant seurtoù togoù abaoe pell, ha gant pezhioù dilhad all, a bep seurt anvioù dezhe: [[boned]], [[kasketenn]] , [[koef]], [[bered]]. |
||
Betek kreiz an XXvet kantved e oa ret d'an dud goleiñ o fenn e pep lec'h, panevet-se ne oant ket gwisket da-vat. Ne oa nemet ar vugale ha ne oa ket ret dezho. |
Betek kreiz an {{XXvet kantved}} e oa ret d'an dud goleiñ o fenn e pep lec'h, panevet-se ne oant ket gwisket da-vat. Ne oa nemet ar vugale ha ne oa ket ret dezho.<br> |
||
Pa vez gwelet filmoù kozh e weler micherourien gant kasketennoù, pesketaerien gant bonedoù, labourerien-douar gant togoù, merc'hed gant koefoù, pe gant mouchouerioù. Ha soudarded, poliserien, beleien, gwisket o fenn ivez. |
Pa vez gwelet filmoù kozh e weler micherourien gant kasketennoù, pesketaerien gant bonedoù, labourerien-douar gant togoù, merc'hed gant koefoù, pe gant mouchouerioù. Ha soudarded, poliserien, beleien, gwisket o fenn ivez. |
||
Ne oa nemet er gêr, hag er parkeier pe war vor, ne oa ket ret gwiskañ ar penn. Met er parkeier evel war vor, ma laboure an dud dindan ar seizh amzer, e oa furoc'h goleiñ ar c'hlopenn, traken 'met evit ar yec'hed. |
Ne oa nemet er gêr, hag er parkeier pe war vor, ne oa ket ret gwiskañ ar penn. Met er parkeier evel war vor, ma laboure an dud dindan ar seizh amzer, e oa furoc'h goleiñ ar c'hlopenn, traken 'met evit ar yec'hed. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
== Tennañ an tog == |
== Tennañ an tog == |
||
Linenn 60: | Linenn 46: | ||
* ''An tog feur'', gwisket er broioù yen, ''[[chapka]]'' e [[ruseg]]. |
* ''An tog feur'', gwisket er broioù yen, ''[[chapka]]'' e [[ruseg]]. |
||
* An ''tog-houarn'', pe ''[[tokarn]]'', pe ''[[helm]]'', a vez gwisket gant soudarded. |
* An ''tog-houarn'', pe ''[[tokarn]]'', pe ''[[helm]]'', a vez gwisket gant soudarded. |
||
[[Restr:Queen Elisabeth II.JPG|thumbnail|dehou|200px|Brudet eo togoù rouanez Bro-Saoz]] |
|||
[[Restr:Elizabeth II greets NASA GSFC employees, May 8, 2007.jpg|200px|thumbnail|Unan eus ar c'hantadoù a dogoù brudet a zo bet gwelet war benn rouanez Bro-Saoz.]] |
|||
== Anvioù togoù eus ar bed == |
== Anvioù togoù eus ar bed == |
||
{| |
|||
⚫ | |||
|- valign="top" |
|||
| |
|||
⚫ | |||
| |
|||
* An ''[[akubra]]'' eus [[Aostralia]]. |
* An ''[[akubra]]'' eus [[Aostralia]]. |
||
* Ar ''[[borsalino]]'', an tog feltr aozet gant [[Giuseppe Borsalino]], deuet da vout hini riblerien ar bloavezhioù 30. |
* Ar ''[[borsalino]]'', an tog feltr aozet gant [[Giuseppe Borsalino]], deuet da vout hini riblerien ar bloavezhioù 30. |
||
Linenn 78: | Linenn 63: | ||
** An [[tog-daougornek]] |
** An [[tog-daougornek]] |
||
** An [[tog-tric'hornek]] |
** An [[tog-tric'hornek]] |
||
* An ''trilby'' |
* An ''trilby'' |
||
|- |
|||
|} |
|||
== Skeudennaoueg == |
|||
<gallery mode="packed" heights="150px"> |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
</gallery> |
|||
== |
== Levrlennadur == |
||
* Colin McDowell, Le chapeau et la mode, des origines à nos jours, Celiv, [[Pariz]], 1992, 224 p. (ISBN 2-86535-208-0) |
* Colin McDowell, Le chapeau et la mode, des origines à nos jours, Celiv, [[Pariz]], 1992, 224 p. (ISBN 2-86535-208-0) |
||
Stumm eus an 28 Eos 2017 da 15:47
Un tog, pe ur c'habell, zo ur pennwisk, da lavarout eo ur pezh dilhad a vez lakaet war penn an dud, koulz paotred koulz merc'hed hiziv. A bep seurt togoù zo, pep seurt stumm dezho.
Gerdarzh ha distagadur
Dont a ra ar ger eus ar ger gallek "toque".
Daou zistagadur a gaver d'ar ger: gant ur vogalenn verr, e doare Kerne-Izel (liester tokoù, tokeier), pe gant ur vogalenn hir, e doare Treger (liester togoù). E geriadur Jules Gros e kaver meneg eus tokoù ha togoù, met togoù hepken er skouerioù.
Dre vras e vez lavaret tog bremañ eus ur pennwisk un tamm faro, marteze dre ma veze gwisket togoù gant an dud uhel gwechall, pa veze boned pe kalabousenn gant tud ar bobl war ar pemdez.
Ne veze ket togoù gant ar merc'hed e Breizh a-raok dibenn ar brezel-bed kentañ .
Lodennoù
Peurvuiañ e vez div lodenn en un tog :
Stummoù
- Darn a vez lakaet war ar penn, hag a zo dierien.
- Darn all zo erienet, evel ar sombrero .
- Darn a c'holo ar gouzoug pe an dremm, ouzhpenn ar blev.
- Darn zo kornek, daougornek, tric'hornek...
Gwiskañ ar penn
Gwiskañ ar penn a vez graet gant seurtoù togoù abaoe pell, ha gant pezhioù dilhad all, a bep seurt anvioù dezhe: boned, kasketenn , koef, bered.
Betek kreiz an XXvet kantved e oa ret d'an dud goleiñ o fenn e pep lec'h, panevet-se ne oant ket gwisket da-vat. Ne oa nemet ar vugale ha ne oa ket ret dezho.
Pa vez gwelet filmoù kozh e weler micherourien gant kasketennoù, pesketaerien gant bonedoù, labourerien-douar gant togoù, merc'hed gant koefoù, pe gant mouchouerioù. Ha soudarded, poliserien, beleien, gwisket o fenn ivez.
Ne oa nemet er gêr, hag er parkeier pe war vor, ne oa ket ret gwiskañ ar penn. Met er parkeier evel war vor, ma laboure an dud dindan ar seizh amzer, e oa furoc'h goleiñ ar c'hlopenn, traken 'met evit ar yec'hed.
Tennañ an tog
Tennet e veze an tog dirak an dud uhel, ar person evel-just, ar maer, an aotrou (perc'henn an douar, pe an ti), ar skolaer. Hag ivez en iliz.
Ar merc'hed avat ne oa ket ret dezho ober, na dirak tud uhel na "dirak Doue", dre ma ne oa ket dereat dezho dispakañ o blev.
Togoù a bep seurt
A bep seurt anvioù zo, hervez ar stumm, an danvez, ar vro orin ar yezh.
- An tog plouz
- An tog foñs uhel, pe tog foñs hir,
- An tog pompad, pe tog pomper, a zo bowler hat e saozneg, a weler er filmoù kozh war bennoù Charlie Chaplin pe Stan Laurel hag Oliver Hardy
- An tog voulouz, pe tog goz, pe tog blev goz, togoù doare Breizh.
- An tog ruz: tog ar gardinaled, en iliz katolik.
- An tog feur, gwisket er broioù yen, chapka e ruseg.
- An tog-houarn, pe tokarn, pe helm, a vez gwisket gant soudarded.
Anvioù togoù eus ar bed
|
Skeudennaoueg
-
Togoù merc'hed e 1820
-
Toget eo an holl (pe dost), paotred ha merc'hed, e taolenn Auguste Renoir
-
Auguste Renoir, Emboltred, 1876. Kasketennet eo an arzour
-
Un tog plouz koant e 1901. Togoù plouz disheñvel-mat a oa gant al labourerien-douar
-
Auguste Renoir, Emboltred, 1910. Toget eo an arzour.
-
Un tog plac'h e 1911
Levrlennadur
- Colin McDowell, Le chapeau et la mode, des origines à nos jours, Celiv, Pariz, 1992, 224 p. (ISBN 2-86535-208-0)