Stadoù-Unanet Amerika : diforc'h etre ar stummoù
D →Politikerezh: rzh |
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
||
Linenn 44: | Linenn 44: | ||
| align="center" colspan="2" | '''[[Gouarnamant]]'''<br />[[Republik]] kevreadel |
| align="center" colspan="2" | '''[[Gouarnamant]]'''<br />[[Republik]] kevreadel |
||
|- |
|- |
||
| • ''Prezidant :'' [[ |
| • ''Prezidant :'' [[Donald J. Trump]] ([[Strollad Republikan (Stadoù-Unanet)|Strollad Republikan]]|R)<br /> |
||
• ''Besprezidant :'' |
• ''Besprezidant :'' Mike Pence<br /> |
||
• ''Penn ar Parlamant :'' |
• ''Penn ar Parlamant :'' Paul Ryan<br /> |
||
• ''Maodiern ar Justis :'' John Roberts |
• ''Maodiern ar Justis :'' John Roberts |
||
|-bgcolor=#efefef |
|-bgcolor=#efefef |
||
Linenn 101: | Linenn 101: | ||
'''3.''' Goude [[Rusia]] ha [[Kanada]]. Gorread jedet diwar ar 50 Stad + [[Washington D.C.|District of Columbia]], hep an tiriegezhioù diavaez.</small> |
'''3.''' Goude [[Rusia]] ha [[Kanada]]. Gorread jedet diwar ar 50 Stad + [[Washington D.C.|District of Columbia]], hep an tiriegezhioù diavaez.</small> |
||
|} |
|} |
||
Ur vro etre ar [[Meurvor Atlantel]] hag ar [[Meurvor Habask]] en [[Amerika an Norzh]] eo '''Stadoù-Unanet Amerika''' ([[saozneg]]: ''United States of America'') ([[teskanv]]: '''SUA''', [[saozneg]]: ''USA''), stumm berr: '''(ar) Stadoù-Unanet''' (''(the) United States''). Aliezik e vez graet ''[[Amerika]]'' pe ''Bro-Amerika'' ivez dre verrdro, ha gant an teskanv amerikanek USA. Abaoe deroù an {{XXvet kantved}} eo ar Stadoù-Unanet ar [[riez]] c'halloudusañ er bed.<br /> |
Ur vro etre ar [[Meurvor Atlantel]] hag ar [[Meurvor Habask]] en [[Amerika an Norzh]] eo '''Stadoù-Unanet Amerika''' ([[saozneg]]: ''United States of America'') ([[teskanv]]: '''SUA''', [[saozneg]]: ''USA''), stumm berr: '''(ar) Stadoù-Unanet''' (''(the) United States''). Aliezik e vez graet ''[[Amerika]]'' pe ''Bro-Amerika'' ivez dre verrdro, ha gant an teskanv amerikanek USA. Abaoe deroù an {{XXvet kantved}} eo ar Stadoù-Unanet ar [[riez]] c'halloudusañ er bed.<br /> |
||
Un ezel diazezer eus [[Aozadur ar Broadoù Unanet]] (ABU) eo hag emañ ar sez anezhañ e [[New York City|New York]]. Un ezel padus eus Kuzul Surentez ABU eo.<br /> Broudet en deus ar gouarnamant amerikan ar broioù a fell dezho lakaat un harz d'an [[Unaniezh Soviedel]] da sinañ e 1945 [[Aozadur Feur-emglev Norzh-Atlantel|Aozadur Feur-emglev Norzhatlantel]]. |
Un ezel diazezer eus [[Aozadur ar Broadoù Unanet]] (ABU) eo hag emañ ar sez anezhañ e [[New York City|New York]]. Un ezel padus eus Kuzul Surentez ABU eo.<br /> Broudet en deus ar gouarnamant amerikan ar broioù a fell dezho lakaat un harz d'an [[Unaniezh Soviedel]] da sinañ e 1945 [[Aozadur Feur-emglev Norzh-Atlantel|Aozadur Feur-emglev Norzhatlantel]]. |
||
Linenn 117: | Linenn 116: | ||
== Douaroniezh == |
== Douaroniezh == |
||
Trede brasañ bro ar bed eo ar Stadoù-Unanet war-lerc’h [[Rusia]] ha [[Kanada]] hag a-raok [[Republik Poblek Sina]]. An tiriad amerikan, en em led war 7 % eus douaroù divoret ar blanedenn, zo ken bras ha kevandir Europa. Gorread ar Stadoù-Unanet zo 17 gwech kement ha hini Frañs ar c’hevandir. Brasoc’h eget Frañs eo stad [[Alaska]] pe hini [[Texas]]. Ar bloc’had 48 stad, da lavaret eo an holl stadoù war-bouez [[Alaska]] ha [[Hawaii]], a vez anvet « ''Mainland'' » a-wechoù, zo dezhañ ur stumm hag a denn d'ur pempkorneg, hag en em led war 4 gwerzhid-eur. 4 500 km hed zo etre ar Meurvor Atlantel (reter) hag ar Meurvor Habask (kornôg) <ref> J.-Y. Cleach [...], “La puissance américaine” p.104 </ref>. 2 500 km, a-hend-all, zo etre harzoù Kanada hag harzoù Mec’hiko. Ar stêr [[Missouri (stêr)|Missouri]] hag ar stêr [[Mississippi (stêr)|Mississippi]] a zo 6 000 km a hed ganto o-div ha redek a reont dre greiz ar ''mainland''. Ken hir int o-div hag ar stêr [[Amazon]] a zo o redek e [[Suamerika]]. |
Trede brasañ bro ar bed eo ar Stadoù-Unanet war-lerc’h [[Rusia]] ha [[Kanada]] hag a-raok [[Republik Poblek Sina]]. An tiriad amerikan, en em led war 7 % eus douaroù divoret ar blanedenn, zo ken bras ha kevandir Europa. Gorread ar Stadoù-Unanet zo 17 gwech kement ha hini Frañs ar c’hevandir. Brasoc’h eget Frañs eo stad [[Alaska]] pe hini [[Texas]]. Ar bloc’had 48 stad, da lavaret eo an holl stadoù war-bouez [[Alaska]] ha [[Hawaii]], a vez anvet « ''Mainland'' » a-wechoù, zo dezhañ ur stumm hag a denn d'ur pempkorneg, hag en em led war 4 gwerzhid-eur. 4 500 km hed zo etre ar Meurvor Atlantel (reter) hag ar Meurvor Habask (kornôg) <ref> J.-Y. Cleach [...], “La puissance américaine” p.104 </ref>. 2 500 km, a-hend-all, zo etre harzoù Kanada hag harzoù Mec’hiko. Ar stêr [[Missouri (stêr)|Missouri]] hag ar stêr [[Mississippi (stêr)|Mississippi]] a zo 6 000 km a hed ganto o-div ha redek a reont dre greiz ar ''mainland''. Ken hir int o-div hag ar stêr [[Amazon]] a zo o redek e [[Suamerika]]. |
||
=== Harzoù gant broioù all === |
=== Harzoù gant broioù all === |
||
12 034 km harzoù |
12 034 km harzoù |
||
Linenn 123: | Linenn 121: | ||
* 8 893 km gant [[Kanada]] (en o mesk 2 477 km gant [[Alaska]]) |
* 8 893 km gant [[Kanada]] (en o mesk 2 477 km gant [[Alaska]]) |
||
* 3 141 km gant [[Mec’hiko]] |
* 3 141 km gant [[Mec’hiko]] |
||
=== Douaroniezh fizik === |
=== Douaroniezh fizik === |
||
[[Restr:Mesquite Sand Dunes in Death Valley.jpg|thumb|[[Traoñienn ar Marv]], al lec’h izelañ ha tommañ eus ar Stadoù-Unanet]] |
[[Restr:Mesquite Sand Dunes in Death Valley.jpg|thumb|[[Traoñienn ar Marv]], al lec’h izelañ ha tommañ eus ar Stadoù-Unanet]] |
||
* Un nebeud lec'hioù dibar: |
* Un nebeud lec'hioù dibar: |
||
** '''Ar beg uhelañ''' : [[Menez Denali|Denali]] en Alaska (6 168 metr) |
** '''Ar beg uhelañ''' : [[Menez Denali|Denali]] en Alaska (6 168 metr) |
||
Linenn 134: | Linenn 130: | ||
** '''Aod''': 19 924 km |
** '''Aod''': 19 924 km |
||
** '''An uhelderioù pellañ''': - 86 m > + 6 194 m |
** '''An uhelderioù pellañ''': - 86 m > + 6 194 m |
||
==== Torosennadur ==== |
==== Torosennadur ==== |
||
[[Restr: Snakeriver.jpg|thumb|right|[[Snake River]] ha [[Grand Teton]], [[Wyoming]]]] |
[[Restr: Snakeriver.jpg|thumb|right|[[Snake River]] ha [[Grand Teton]], [[Wyoming]]]] |
||
Liesseurt eo torosennadur ar Stadoù-Unanet: |
Liesseurt eo torosennadur ar Stadoù-Unanet: |
||
Linenn 146: | Linenn 140: | ||
Plaenennoù ha plateizioù bras-ec’hon kreiz ar Stadoù-Unanet zo hollad ar stêrioù [[Mississippi (stêr)|Mississippi]] ha [[Missouri (stêr)|Missouri]] o redek enno. Eus an dibab eo an douaroù enno ivez. |
Plaenennoù ha plateizioù bras-ec’hon kreiz ar Stadoù-Unanet zo hollad ar stêrioù [[Mississippi (stêr)|Mississippi]] ha [[Missouri (stêr)|Missouri]] o redek enno. Eus an dibab eo an douaroù enno ivez. |
||
Er reter ez eus menezioù kozh, an [[Appalachoù]] (''Appalaches'') o anv, dezho 2 300 metr a uhelder. Plaenennoù strizh zo e-touez ar menezioù-se hag ar Meurvor Atlantel. |
Er reter ez eus menezioù kozh, an [[Appalachoù]] (''Appalaches'') o anv, dezho 2 300 metr a uhelder. Plaenennoù strizh zo e-touez ar menezioù-se hag ar Meurvor Atlantel. |
||
==== Menezioù-tan ==== |
==== Menezioù-tan ==== |
||
[[Restr:MtHood TrilliumLake.jpg|thumb|Menez Hood, Oregon]] |
[[Restr:MtHood TrilliumLake.jpg|thumb|Menez Hood, Oregon]] |
||
An darn vrasañ eus ar menezioù-tan bev zo er c’hornôg, en Alaska hag en enezeg Hawaii : |
An darn vrasañ eus ar menezioù-tan bev zo er c’hornôg, en Alaska hag en enezeg Hawaii : |
||
* [[Menez Rainier]] (4 392 m), Washington |
* [[Menez Rainier]] (4 392 m), Washington |
||
Linenn 160: | Linenn 151: | ||
* [[Menez Redoubt]] (3 108 m), Alaska |
* [[Menez Redoubt]] (3 108 m), Alaska |
||
* [[Menez Saint Helens]] (2 549 m), Washington |
* [[Menez Saint Helens]] (2 549 m), Washington |
||
==== Hinoù ==== |
==== Hinoù ==== |
||
An holl zoareoù hinoù a ren war ar Stadoù-Unanet, eus ar yenañ ([[hinad pennahelel]] en Alaska) d'an tommañ ([[Traoñienn ar Marv]]), eus ar glepañ (Gwalarn, ([[Washington (Stad)|Stad Washington]]) d’ar sec’hañ (hinad krin ha gouelec’hioù er Mervent). Gant an hinoù hag an torosennadurioù a bep seurt zo bet er Stadoù-Unanet ez eus bet stummet maezioù ha rannvroioù liesseurt enno. |
An holl zoareoù hinoù a ren war ar Stadoù-Unanet, eus ar yenañ ([[hinad pennahelel]] en Alaska) d'an tommañ ([[Traoñienn ar Marv]]), eus ar glepañ (Gwalarn, ([[Washington (Stad)|Stad Washington]]) d’ar sec’hañ (hinad krin ha gouelec’hioù er Mervent). Gant an hinoù hag an torosennadurioù a bep seurt zo bet er Stadoù-Unanet ez eus bet stummet maezioù ha rannvroioù liesseurt enno. |
||
==== Stêrioù ==== |
==== Stêrioù ==== |
||
[[Restr:Grand_Canyon_from_Moran_Point.jpeg|thumb|right| [[Grand Canyon]]]] |
[[Restr:Grand_Canyon_from_Moran_Point.jpeg|thumb|right| [[Grand Canyon]]]] |
||
* Missouri-Mississippi : 6 270 km |
* Missouri-Mississippi : 6 270 km |
||
* [[Missouri (stêr)|Missouri]] : 4 370 km |
* [[Missouri (stêr)|Missouri]] : 4 370 km |
||
Linenn 178: | Linenn 165: | ||
* [[Snake River]] : 1 670 km |
* [[Snake River]] : 1 670 km |
||
* [[Tennessee (stêr)|Tennessee]] : 1 049 km |
* [[Tennessee (stêr)|Tennessee]] : 1 049 km |
||
==== Lennoù ==== |
==== Lennoù ==== |
||
[[Restr:Great Lakes from space.jpg|thumb|right|Skeudenn dre loarell eus al Lennoù Bras]] |
[[Restr:Great Lakes from space.jpg|thumb|right|Skeudenn dre loarell eus al Lennoù Bras]] |
||
Gorread hollek al [[Lennoù Meur Amerika|Lennoù Bras]] zo war-dro 250 000 km², bezet an hanter eus gorread Frañs ar c’hevandir. |
Gorread hollek al [[Lennoù Meur Amerika|Lennoù Bras]] zo war-dro 250 000 km², bezet an hanter eus gorread Frañs ar c’hevandir. |
||
* Roll al Lennoù meur, eus an hini vrasañ d'an hini vihanañ : |
* Roll al Lennoù meur, eus an hini vrasañ d'an hini vihanañ : |
||
Linenn 189: | Linenn 174: | ||
** [[Lenn Erie]] |
** [[Lenn Erie]] |
||
** [[Lenn Ontario]] |
** [[Lenn Ontario]] |
||
[[Restr:Lake Powell Above Wahweap Marina.jpg|thumb|Lenn Powell, Utah]] |
[[Restr:Lake Powell Above Wahweap Marina.jpg|thumb|Lenn Powell, Utah]] |
||
* Al lennoù pennañ all zo : |
* Al lennoù pennañ all zo : |
||
** [[Lenn Pontchartrain]] |
** [[Lenn Pontchartrain]] |
||
Linenn 200: | Linenn 183: | ||
** [[Utah Lake|Lenn Utah]] |
** [[Utah Lake|Lenn Utah]] |
||
** [[Lenn Tahoe]] |
** [[Lenn Tahoe]] |
||
=== Douaroniezh denel === |
=== Douaroniezh denel === |
||
[[Restr:Intrastate Interstate Highways.svg|thumb|Gourhentoù pennañ ar Stadoù-Unanet]] |
[[Restr:Intrastate Interstate Highways.svg|thumb|Gourhentoù pennañ ar Stadoù-Unanet]] |
||
=== Dasparzh an annezidi === |
=== Dasparzh an annezidi === |
||
An Amerikaned zo o chom dreist-holl war an aodoù ha tro-dro d’al Lennoù Bras. Eus ar c’hantved hedredenn, eus tu ar c'hornôg, betek ar Meurvor Habasak hag en Alaska n'eo ket bras-tre an niver a annezidi, war-bouez en ur gêr zistro bennak hag ivez e Kalifornia. Kalifornia zo ar Stad amerikan ma'z eus an niver brasañ a dud o chom enno ha kenderc'hel a ra ar Stad-se da zesachañ an dud eus diabarzh pe eus diavaez ar Stadoù-Unanet. |
An Amerikaned zo o chom dreist-holl war an aodoù ha tro-dro d’al Lennoù Bras. Eus ar c’hantved hedredenn, eus tu ar c'hornôg, betek ar Meurvor Habasak hag en Alaska n'eo ket bras-tre an niver a annezidi, war-bouez en ur gêr zistro bennak hag ivez e Kalifornia. Kalifornia zo ar Stad amerikan ma'z eus an niver brasañ a dud o chom enno ha kenderc'hel a ra ar Stad-se da zesachañ an dud eus diabarzh pe eus diavaez ar Stadoù-Unanet. |
||
==== Kêrioù ha niver an dud enno ==== |
==== Kêrioù ha niver an dud enno ==== |
||
En tu all d’an tri c’hard eus an dud zo o chom e kêr er Stadoù-Unanet. [[megalopolenn]] [[BosWash]] zo e biz ar vro. |
En tu all d’an tri c’hard eus an dud zo o chom e kêr er Stadoù-Unanet. [[megalopolenn]] [[BosWash]] zo e biz ar vro. |
||
* Roll an tolpad-kêrioù pennañ eus ar Stadoù-Unanet, o stad kevreat hag an niver a dud zo o chom enno <ref>source : [http://www.populationdata.net/palmaresvilles.php populationdata.net]</ref> : |
* Roll an tolpad-kêrioù pennañ eus ar Stadoù-Unanet, o stad kevreat hag an niver a dud zo o chom enno <ref>source : [http://www.populationdata.net/palmaresvilles.php populationdata.net]</ref> : |
||
Linenn 229: | Linenn 207: | ||
== Istor berr SUA == |
== Istor berr SUA == |
||
An Indianed e oa bet an dud kentañ o chom er Stadoù-Unanet. Tri meuriad indian a oa ha meur a gant yezh ha sevenadurioù disheñvel o doa. N’ouzer ket kalz a draoù diwar o fenn, dreist-holl evit a sell ar pobloù kantreat. |
An Indianed e oa bet an dud kentañ o chom er Stadoù-Unanet. Tri meuriad indian a oa ha meur a gant yezh ha sevenadurioù disheñvel o doa. N’ouzer ket kalz a draoù diwar o fenn, dreist-holl evit a sell ar pobloù kantreat. |
||
Er {{XVIvet}} kantved hag er {{XVIIvet}} kantved e voe an Indianed o taremprediñ Europiz evit ar gwechoù kentañ. Diazezañ a reas dreist-holl ar Spagnoled er su, ar Saozon er reter hag ar Frañsizien en norzh hag en draoñienn ar Mississippi ha da-heul e voe enebet meur a sevenadur an eil ouzh egile. |
Er {{XVIvet}} kantved hag er {{XVIIvet}} kantved e voe an Indianed o taremprediñ Europiz evit ar gwechoù kentañ. Diazezañ a reas dreist-holl ar Spagnoled er su, ar Saozon er reter hag ar Frañsizien en norzh hag en draoñienn ar Mississippi ha da-heul e voe enebet meur a sevenadur an eil ouzh egile. |
||
Linenn 246: | Linenn 223: | ||
== Politikerezh == |
== Politikerezh == |
||
[[Restr:White house south.jpg|thumb|right|An [[Ti Gwenn]], [[Washington DC]]]] |
[[Restr:White house south.jpg|thumb|right|An [[Ti Gwenn]], [[Washington DC]]]] |
||
Ar vro zo anezhi hanter-kant [[Stad]] kevreat a astenn o beli leun war meur a dachenn : ur c'hevread eo. |
Ar vro zo anezhi hanter-kant [[Stad]] kevreat a astenn o beli leun war meur a dachenn : ur c'hevread eo. |
||
Ar Stadoù-Unanet zo anezho ur republik kevreadel prezidantel divgambr. Distag eo an tri galloud (galloud lezenniñ, galloud erounit ha galloud barn) an eil diouzh egile. |
Ar Stadoù-Unanet zo anezho ur republik kevreadel prezidantel divgambr. Distag eo an tri galloud (galloud lezenniñ, galloud erounit ha galloud barn) an eil diouzh egile. |
||
Dilennet e vez ar prezidant hag ar besprezidant asambles e-pad 4 bloaz, gant ar mouezhiañ hollek dieeun. Pep Stad a vez dileuriet gant ur skolaj dilennerien veur zo kenfeur well-wazh ouzh niver hec’h annezidi. Abaoe [[1951]] n’hall ket prezidant ar Stadoù-Unanet ren war ar vro ouzhpenn daou respet. Daou strollad politikel bras zo er vro dreist-holl : ar [[Strollad Republikan (Stadoù-Unanet)|Strollad Republikan]] hag ar [[Strollad Demokratel (Stadoù-Unanet)|Strollad Demokratel]]. |
Dilennet e vez ar prezidant hag ar besprezidant asambles e-pad 4 bloaz, gant ar mouezhiañ hollek dieeun. Pep Stad a vez dileuriet gant ur skolaj dilennerien veur zo kenfeur well-wazh ouzh niver hec’h annezidi. Abaoe [[1951]] n’hall ket prezidant ar Stadoù-Unanet ren war ar vro ouzhpenn daou respet. Daou strollad politikel bras zo er vro dreist-holl : ar [[Strollad Republikan (Stadoù-Unanet)|Strollad Republikan]] hag ar [[Strollad Demokratel (Stadoù-Unanet)|Strollad Demokratel]]. |
||
[[Restr:Map of USA with state names.svg|lang=br|thumb|right|Kartenn Stadoù ar Stadoù-Unanet]] |
[[Restr:Map of USA with state names.svg|lang=br|thumb|right|Kartenn Stadoù ar Stadoù-Unanet]] |
||
Dilennet e oa bet [[George Walker Bush|George W. Bush]] da brezidant ar Stadoù-Unanet e miz Du [[2000]] (d'an [[20 Genver|20 a viz Genver]] [[2001]] e krogas e respet). E [[2004]] e oa bet dilennet en-dro. |
Dilennet e oa bet [[George Walker Bush|George W. Bush]] da brezidant ar Stadoù-Unanet e miz Du [[2000]] (d'an [[20 Genver|20 a viz Genver]] [[2001]] e krogas e respet). E [[2004]] e oa bet dilennet en-dro. E [[2009]] e voe [[Barack Obama|Barack H. Obama]], eus ar strollad demokratel, dilennet da prezidant. Dilennet eo bet [[Donald Trump]] (Strollad Republikan) da brezidant d'an [[8 a viz Du]] [[2016]]. |
||
Al [[Lez-veur_SUA|lez-veur]] eo ensavadur uhelañ ar reizhiad lezvarnel kevreadel. |
Al [[Lez-veur_SUA|lez-veur]] eo ensavadur uhelañ ar reizhiad lezvarnel kevreadel. |
||
Linenn 271: | Linenn 246: | ||
=== Skiantourien === |
=== Skiantourien === |
||
Lenn ar pennadoù Skiantourien amerikan dre urzh al lizherenneg ha Jedoniourien, dre goulzad. |
Lenn ar pennadoù Skiantourien amerikan dre urzh al lizherenneg ha Jedoniourien, dre goulzad. |
||
=== Harozed an armeoù amerikan === |
=== Harozed an armeoù amerikan === |
||
* [[George Washington]] : brezel dizalc’hiezh |
* [[George Washington]] : brezel dizalc’hiezh |
||
Linenn 285: | Linenn 259: | ||
* [[Colin Powell]] : Brezel Koweit (Brezel kentañ ar Pleg-mor) |
* [[Colin Powell]] : Brezel Koweit (Brezel kentañ ar Pleg-mor) |
||
* [[Tommy Franks]] : Brezel Irak (Eil Brezel ar Pleg-mor) |
* [[Tommy Franks]] : Brezel Irak (Eil Brezel ar Pleg-mor) |
||
=== Livourien === |
=== Livourien === |
||
Lenn pennadoù Rummad: Livourien amerikan. |
Lenn pennadoù Rummad: Livourien amerikan. |
||
Linenn 292: | Linenn 265: | ||
* [[Andy Warhol]] 1928-1987 |
* [[Andy Warhol]] 1928-1987 |
||
* [[Jean-Michel Basquiat]] 1960-1988 |
* [[Jean-Michel Basquiat]] 1960-1988 |
||
=== Luc’hskeudennerien === |
=== Luc’hskeudennerien === |
||
Lenn pennadoù Rummad : Luc’hskeudennerien amerikan. |
Lenn pennadoù Rummad : Luc’hskeudennerien amerikan. |
||
Linenn 302: | Linenn 274: | ||
* [[Richard Avedon]] 1923-2004 |
* [[Richard Avedon]] 1923-2004 |
||
* [[Irving Penn]] 1917 |
* [[Irving Penn]] 1917 |
||
=== Istorourien === |
=== Istorourien === |
||
* [[Robert Caro]] |
* [[Robert Caro]] |
||
Linenn 308: | Linenn 279: | ||
* [[Robert Utley]] |
* [[Robert Utley]] |
||
* [[Howard Zinn]] |
* [[Howard Zinn]] |
||
=== Politikourien === |
=== Politikourien === |
||
''Lenn ivez ar pennad [[Prezidant Stadoù-Unanet Amerika|Prezidanted Stadoù-Unanet Amerika]]'' |
''Lenn ivez ar pennad [[Prezidant Stadoù-Unanet Amerika|Prezidanted Stadoù-Unanet Amerika]]'' |
||
Linenn 322: | Linenn 292: | ||
* [[Franklin D. Roosevelt]] |
* [[Franklin D. Roosevelt]] |
||
* [[Barack Obama]] |
* [[Barack Obama]] |
||
=== Sonerien === |
=== Sonerien === |
||
Gwelet [[Sonerezh Stadoù-Unanet Amerika]] |
Gwelet [[Sonerezh Stadoù-Unanet Amerika]] |
||
=== Filmaozerien === |
=== Filmaozerien === |
||
Lenn pennadoù Filmaozerien amerikan, dre brantadoù. |
Lenn pennadoù Filmaozerien amerikan, dre brantadoù. |
||
=== Lennegezh === |
=== Lennegezh === |
||
• |
• Skrivagnerien amerikan, dre urzh al lizherenneg |
||
=== [[Priz Nobel ar Peoc'h]] === |
=== [[Priz Nobel ar Peoc'h]] === |
||
[[Restr:Martin Luther King - March on Washington.jpg|thumb|250px| King o komz e-pad ar gerzhadeg evit ar gwirioù keodedel.'']] |
[[Restr:Martin Luther King - March on Washington.jpg|thumb|250px| King o komz e-pad ar gerzhadeg evit ar gwirioù keodedel.'']] |
||
Linenn 353: | Linenn 318: | ||
* 2007 : [[Al Gore]] |
* 2007 : [[Al Gore]] |
||
* 2009 : [[Barack Obama]] |
* 2009 : [[Barack Obama]] |
||
=== '''Gizourien''' === |
=== '''Gizourien''' === |
||
* [[Calvin Klein]] |
* [[Calvin Klein]] |
||
Linenn 396: | Linenn 360: | ||
== Tud all == |
== Tud all == |
||
* [[Benjamin Franklin]], kefredour ha politikour e-pad ar brezel dizalc'hiezh |
* [[Benjamin Franklin]], kefredour ha politikour e-pad ar brezel dizalc'hiezh |
||
* [[Thomas Edison|Thomas Alva Edison]], krouer ha den afer |
* [[Thomas Edison|Thomas Alva Edison]], krouer ha den afer |
||
Linenn 419: | Linenn 382: | ||
* Hentoù : 41 009 km (en 2004) [2] |
* Hentoù : 41 009 km (en 2004) [2] |
||
* Niver a aerborzhioù : 14 858 (en o zouez 5 119 aerborzh gant roudennoù terduet) (e 2006) [2] |
* Niver a aerborzhioù : 14 858 (en o zouez 5 119 aerborzh gant roudennoù terduet) (e 2006) [2] |
||
== Notennoù == |
|||
{{reflist}} |
|||
== Liammoù diavaez == |
== Liammoù diavaez == |
||
Lec’hiennoù ofisiel: |
Lec’hiennoù ofisiel: |
||
* {{en}} [http://www.firstgov.gov Porched ofisiel Stadoù-Unanet Amerika] |
* {{en}} [http://www.firstgov.gov Porched ofisiel Stadoù-Unanet Amerika] |
||
* {{fr}} [http://usinfo.state.gov/fr/ Programmoù keleier etrebroadel skignet gant Servij kelaouiñ departamant-Stad ar Stadoù-Unanet] |
* {{fr}} [http://usinfo.state.gov/fr/ Programmoù keleier etrebroadel skignet gant Servij kelaouiñ departamant-Stad ar Stadoù-Unanet]== Notennoù == |
||
{{Daveoù}} |
|||
---- |
---- |
||
---- |
---- |
Stumm eus an 11 C'hwe 2017 da 20:11
- Evit sterioù all, gwelet USA (disheñvelout), Stadoù-Unanet (disheñvelout)
Stadoù-Unanet Amerika | |||||||
| |||||||
Kan broadel | |||||||
The Star-Spangled Banner "Ar banniel steredek"
| |||||||
Ger-stur broadel | |||||||
Ofisiel : "In God We Trust" "E Doue e fiziomp" Hengounel : "E Pluribus Unum" "Diwar lies, unan" | |||||||
Kêr-benn | |||||||
Washington D.C. 38° 53' 42" N — 77° 02' 12" W Kêr vrasañ | |||||||
Yezhoù ofisiel | |||||||
Hini ebet.(1) Yezh vroadel | |||||||
Gouarnamant Republik kevreadel | |||||||
• Prezidant : Donald J. Trump (Strollad Republikan|R) • Besprezidant : Mike Pence | |||||||
Korf-lezenniñ Kongres ar Stadoù-Unanet | |||||||
• Bodadenn uhelañ : Sened • Bodadenn izelañ : Kambr an Dilennidi | |||||||
Dizalc'hiezh diouzh ar Rouantelezh-Unanet | |||||||
• Disklêriet : 4 a viz Gouere 1776 • Anzavet : 3 a viz Gwengolo 1783 | |||||||
Gorread | |||||||
• Hollek : 9 826 676 km² (3de er bed(3)) • Dour (%) : 6,76 | |||||||
Poblañs | |||||||
• 2012 (brasjedet) : 314 785 000 (3de er bed) • Stankter : 33,7 /km² | |||||||
Armerzh (2011, brasjedet) | |||||||
• Moneiz : dollar SUA (US$) • KBK (KBP) : US$ 1 508 miliard (2vet) | |||||||
Eur | |||||||
• Gwerzhid-eur : UTC -5 da -10 • Hañv : UTC -4 da -10 | |||||||
Pellgehenterezh | |||||||
• Kod ISO 3166 : US | |||||||
Andon : CIA - The World Factbook (en) 18/11/2012 | |||||||
Kartenn | |||||||
1. Ar saozneg eo yezh ofisiel 28 Stad da nebeutañ, hervez ar ster a roer d'ar ger "ofisiel". Saozneg ha Hawaiieg zo ofisiel e Stad Hawaii. |
Ur vro etre ar Meurvor Atlantel hag ar Meurvor Habask en Amerika an Norzh eo Stadoù-Unanet Amerika (saozneg: United States of America) (teskanv: SUA, saozneg: USA), stumm berr: (ar) Stadoù-Unanet ((the) United States). Aliezik e vez graet Amerika pe Bro-Amerika ivez dre verrdro, ha gant an teskanv amerikanek USA. Abaoe deroù an XXvet kantved eo ar Stadoù-Unanet ar riez c'halloudusañ er bed.
Un ezel diazezer eus Aozadur ar Broadoù Unanet (ABU) eo hag emañ ar sez anezhañ e New York. Un ezel padus eus Kuzul Surentez ABU eo.
Broudet en deus ar gouarnamant amerikan ar broioù a fell dezho lakaat un harz d'an Unaniezh Soviedel da sinañ e 1945 Aozadur Feur-emglev Norzhatlantel.
Roet eo bet an anv Amerika diwar hini an ergerzhour italian, Amerigo Vespucci.
Ur rann hag un drevadenn eus ar Rouantelezh-Unanet e oa a-raok ma voe graet an Dispac'h amerikan a-enep d'ar Saozon. Ur republik kevreadel gant 50 stad eo ar vro bremañ.
Saozneg ha spagnoleg eo ar yezhoù komzet ar muiañ, met ouzhpenn yezhoù an Amerindianed e vez komzet meur a yezh all gant familhoù an embroidi en o zouez ar brezhoneg (war-dro 20 000 yezher hervez un enklask e dibenn an XXvet kantved).
Stadoù ar Stadoù-Unanet
Evel ma tiskouez splann an anv ez eo Stadoù-Unanet Amerika un unaniezh stadoù disheñvel. Abaoe 1960 ez eus 50 anezho.
- Gwelout ar pennad Stadoù ar Stadoù-Unanet.
Douaroniezh
Trede brasañ bro ar bed eo ar Stadoù-Unanet war-lerc’h Rusia ha Kanada hag a-raok Republik Poblek Sina. An tiriad amerikan, en em led war 7 % eus douaroù divoret ar blanedenn, zo ken bras ha kevandir Europa. Gorread ar Stadoù-Unanet zo 17 gwech kement ha hini Frañs ar c’hevandir. Brasoc’h eget Frañs eo stad Alaska pe hini Texas. Ar bloc’had 48 stad, da lavaret eo an holl stadoù war-bouez Alaska ha Hawaii, a vez anvet « Mainland » a-wechoù, zo dezhañ ur stumm hag a denn d'ur pempkorneg, hag en em led war 4 gwerzhid-eur. 4 500 km hed zo etre ar Meurvor Atlantel (reter) hag ar Meurvor Habask (kornôg) [1]. 2 500 km, a-hend-all, zo etre harzoù Kanada hag harzoù Mec’hiko. Ar stêr Missouri hag ar stêr Mississippi a zo 6 000 km a hed ganto o-div ha redek a reont dre greiz ar mainland. Ken hir int o-div hag ar stêr Amazon a zo o redek e Suamerika.
Harzoù gant broioù all
12 034 km harzoù [2]:
Douaroniezh fizik
- Un nebeud lec'hioù dibar:
- Ar beg uhelañ : Denali en Alaska (6 168 metr)
- Al lec’h izelañ : Badwater e Traoñienn ar Marv e Kalifornia (- 86 metr)
- Ar stêr bennañ : ar Missouri-Mississippi zo ouzhpenn 6 000 km hed dezhi.
- Gorread : 9 826 676 km² (en trede plas war-lerc'h Rusia ha Kanada)
- Aod: 19 924 km
- An uhelderioù pellañ: - 86 m > + 6 194 m
Torosennadur
Liesseurt eo torosennadur ar Stadoù-Unanet:
Torosennadur ar Stadoù-Unanet zo er reter hag en em led a norzh da su dreist-holl.
Er C'hornôg emañ ar Menezioù Roc'hellek (Rocky Mountains), al Lammoù-dour hag ar Sierra Nevada, 4 500 metr well-wazh a uhelder dezho. En o zouez emañ plateizioù ha diazadoù Colorado.
Plaenennoù ha plateizioù bras-ec’hon kreiz ar Stadoù-Unanet zo hollad ar stêrioù Mississippi ha Missouri o redek enno. Eus an dibab eo an douaroù enno ivez. Er reter ez eus menezioù kozh, an Appalachoù (Appalaches) o anv, dezho 2 300 metr a uhelder. Plaenennoù strizh zo e-touez ar menezioù-se hag ar Meurvor Atlantel.
Menezioù-tan
An darn vrasañ eus ar menezioù-tan bev zo er c’hornôg, en Alaska hag en enezeg Hawaii :
- Menez Rainier (4 392 m), Washington
- Menez Shasta (4 322 m), Kalifornia
- Mauna Loa (4 171 m), Hawaii
- Menez Adams (3 743 m), Washington
- Menez Hood (3 429 m), Oregon
- Glacier Peak (3 213 m), Washington
- Menez Redoubt (3 108 m), Alaska
- Menez Saint Helens (2 549 m), Washington
Hinoù
An holl zoareoù hinoù a ren war ar Stadoù-Unanet, eus ar yenañ (hinad pennahelel en Alaska) d'an tommañ (Traoñienn ar Marv), eus ar glepañ (Gwalarn, (Stad Washington) d’ar sec’hañ (hinad krin ha gouelec’hioù er Mervent). Gant an hinoù hag an torosennadurioù a bep seurt zo bet er Stadoù-Unanet ez eus bet stummet maezioù ha rannvroioù liesseurt enno.
Stêrioù
- Missouri-Mississippi : 6 270 km
- Missouri : 4 370 km
- Mississippi : 3 778 km
- Rio Grande : 3 060 km
- Arkansas : 2 348 km
- Colorado : 2 317 km
- Ohio : 2 102 km
- Columbia : 2 044 km
- Snake River : 1 670 km
- Tennessee : 1 049 km
Lennoù
Gorread hollek al Lennoù Bras zo war-dro 250 000 km², bezet an hanter eus gorread Frañs ar c’hevandir.
- Roll al Lennoù meur, eus an hini vrasañ d'an hini vihanañ :
- Al lennoù pennañ all zo :
Douaroniezh denel
Dasparzh an annezidi
An Amerikaned zo o chom dreist-holl war an aodoù ha tro-dro d’al Lennoù Bras. Eus ar c’hantved hedredenn, eus tu ar c'hornôg, betek ar Meurvor Habasak hag en Alaska n'eo ket bras-tre an niver a annezidi, war-bouez en ur gêr zistro bennak hag ivez e Kalifornia. Kalifornia zo ar Stad amerikan ma'z eus an niver brasañ a dud o chom enno ha kenderc'hel a ra ar Stad-se da zesachañ an dud eus diabarzh pe eus diavaez ar Stadoù-Unanet.
Kêrioù ha niver an dud enno
En tu all d’an tri c’hard eus an dud zo o chom e kêr er Stadoù-Unanet. megalopolenn BosWash zo e biz ar vro.
- Roll an tolpad-kêrioù pennañ eus ar Stadoù-Unanet, o stad kevreat hag an niver a dud zo o chom enno [3] :
- New York (New York) : 24 112 176
- Los Angeles (Kalifornia) : 18 313 809
- Chicago (Illinois) : 11 318 384
- Washington (DC) - Baltimore (Maryland) : 8 026 607
- San Francisco (Kalifornia) : 7 159 693
- Philadelphia (Pennsylvania) : 5 951 797
- Dallas - Fort Worth (Texas) : 5 931 956
- Detroit (Michigan) : 5 905 754
- Miami (Florida) : 5 726 495
- Houston (Texas) : 5 280 752
- Atlanta (Georgia) : 5 034 362
- Boston (Massachusetts) : 4 411 000
Istor berr SUA
An Indianed e oa bet an dud kentañ o chom er Stadoù-Unanet. Tri meuriad indian a oa ha meur a gant yezh ha sevenadurioù disheñvel o doa. N’ouzer ket kalz a draoù diwar o fenn, dreist-holl evit a sell ar pobloù kantreat. Er XVIvet kantved hag er XVIIvet kantved e voe an Indianed o taremprediñ Europiz evit ar gwechoù kentañ. Diazezañ a reas dreist-holl ar Spagnoled er su, ar Saozon er reter hag ar Frañsizien en norzh hag en draoñienn ar Mississippi ha da-heul e voe enebet meur a sevenadur an eil ouzh egile.
E 1607 e tiazezas ar Saozon o c’hêriadenn gentañ, Jamestown hec’h anv. Da c’houde en em stalias trevadennoù niverus a-hed an aod er reter. En o zouez e oa Plymouth, Boston, Salem, Williamburg. D'ar mare-se e voe krog da harluañ ha da werzhañ tud du eus Afrika da sklaved. Gant ar morianeta e voe diorroet ar plantadegoù kotoñs er su dreist-holl ha diorroet e voe an danframmoù.
C’hwennet e voe an Indianed gant ar c’hleñvedoù-red (brec’h, ruzell) a oa bet degaset gant an difraosterien. Miliadoù a Indianed all a voe lazhet en ur vrezeliañ gant Europiz ivez. E-pad ar brezel brasañ ez aloubas ar Vreizhveuridi tiriadoù ar C’hallaoued hag e-se e oant deuet a-benn da zaougementiñ gorread an douaroù a oa dalc'het ganto betek ar mare-se.
Trizek trevadenn vreizhveuriat a c’hounezas o dizalc’hiezh diouzh Breizh-Veur d'ar 4 a viz Gouere 1776. Degemeret e voe ganto Bonreizh Stadoù-Unanet Amerika e 1787. Ar vonreizh kentañ bet degemeret e broioù ar c'hornôg. Diazezet eo bet an identelezh amerikan gant an daou skrid-se.
Disklêriet e voe ar Brezel Diabarzh e 1861 abalamour d'ar sklavelezh ha da blegoù fall an armerzh er Stadoù-Unanet. Ne viras ket ouzh a vro avat da vont war-raok. Evit gwir e oa bet miliadoù a dud o vont d'ober o annez ahont a-hed an XIXvet kantved. D'ar mare-se eo ivez e voe diorroet ar greantelerezh er vro hag e voe aloubet ar c’hornôg pa voe diorret an hentoù-houarn ahont.
En XXvet kantved eo deuet ar Stadoù-Unanet da vezañ galloudusañ bro ar bed a-fet armerzh, sevenadur ha politikerezh (dresit-holl war-lerc'h an Eil Brezel Bed), daoust m'o doa renerien ar vro c'hwitet war o zaol da vare ar brezel er Viêt-nam. Gwall skoet e voe an Amerikaned gant se. Abaoe m'eo peurechu ar brezel yen hag abaoe ma n'eus ket mui eus an URSS (Unaniezh ar Republikoù Sokialour ha Soviedel) eo ar Stadoù-Unanet ar vro dreistgalloudekañ nemeti er bed, evit a sell ar gallout milourel peurgetket.
Politikerezh
Ar vro zo anezhi hanter-kant Stad kevreat a astenn o beli leun war meur a dachenn : ur c'hevread eo. Ar Stadoù-Unanet zo anezho ur republik kevreadel prezidantel divgambr. Distag eo an tri galloud (galloud lezenniñ, galloud erounit ha galloud barn) an eil diouzh egile. Dilennet e vez ar prezidant hag ar besprezidant asambles e-pad 4 bloaz, gant ar mouezhiañ hollek dieeun. Pep Stad a vez dileuriet gant ur skolaj dilennerien veur zo kenfeur well-wazh ouzh niver hec’h annezidi. Abaoe 1951 n’hall ket prezidant ar Stadoù-Unanet ren war ar vro ouzhpenn daou respet. Daou strollad politikel bras zo er vro dreist-holl : ar Strollad Republikan hag ar Strollad Demokratel.
Dilennet e oa bet George W. Bush da brezidant ar Stadoù-Unanet e miz Du 2000 (d'an 20 a viz Genver 2001 e krogas e respet). E 2004 e oa bet dilennet en-dro. E 2009 e voe Barack H. Obama, eus ar strollad demokratel, dilennet da prezidant. Dilennet eo bet Donald Trump (Strollad Republikan) da brezidant d'an 8 a viz Du 2016.
Al lez-veur eo ensavadur uhelañ ar reizhiad lezvarnel kevreadel.
Ar feiz
Gouarnamant ar Stadoù-Unanet ne c'houlenn ket digant e geodediz petra eo o feiz. Dispartiet eo ar relijion diouzh ar Stad kevreadel en ur mod ofisiel. Asuret eo ar bennaenn-mañ gant ar vonreizh a ziogel ar frankiz krediñ. Ar stad kevreadel ne zegas skoazell ebet da skol relijiel ebet(Daveoù a vank). Ar bedenn renket gant ar skol zo difennet abaoe 1962 gant an diferadenn « Engel a-enep Vitale ».
Enklaskoù prevez a bep seurt a ziskouez ez eus etre 75 % ha 90 % eus an Amerikaned a gred e Doue. Koulskoude emaint 44 % o lavaret o deus cheñchet relijion ur wech da nebeutañ en o buhez. Ha lavaret a reont ne votont ket hervez o c'hredennoù.
Ar brotestanted eo ar re niverusañ, met a-raok pell e vint dindan 50 %. Ur c'hard eus an Amerikaned zo katoliked roman. Bez' ez eus ivez tud dizoue (16%), yuzevien (1,7%), boudisted (0.7%), muzulmaned (0.6%),, hindouisted ha kement zo.
Stadoù ar Stadoù-Unanet
- Gwelout ar pennad Stadoù ar Stadoù-Unanet.
Amerikaned brudet
Skiantourien
Lenn ar pennadoù Skiantourien amerikan dre urzh al lizherenneg ha Jedoniourien, dre goulzad.
Harozed an armeoù amerikan
- George Washington : brezel dizalc’hiezh
- George Armstrong Custer : Brezel disrannidigezh ha brezelioù indian
- Robert E. Lee : Brezel disrannidigezh
- Ulysses S. Grant : Brezel disrannidigezh
- William T. Sherman : Brezel disrannidigezh ha brezelioù indian
- George S. Patton : Eil Brezel Bed
- Omar Bradley : Eil Brezel Bed
- Douglas McArthur : Eil Brezel Bed ha brezel Korea
- Dwight D. Eisenhower : Eil Brezel Bed
- William Westmoreland : Eil Brezel Bed ha brezel Viêt-Nam
- Colin Powell : Brezel Koweit (Brezel kentañ ar Pleg-mor)
- Tommy Franks : Brezel Irak (Eil Brezel ar Pleg-mor)
Livourien
Lenn pennadoù Rummad: Livourien amerikan.
- Edward Hopper 1882-1967
- Jackson Pollock 1912-1956
- Andy Warhol 1928-1987
- Jean-Michel Basquiat 1960-1988
Luc’hskeudennerien
Lenn pennadoù Rummad : Luc’hskeudennerien amerikan.
- Jacob Riis 1849-1914
- Alfred Stieglitz 1864-1946
- Ansel Adams 1902-1984
- Robert Capa 1913-1954
- Diane Arbus 1923-1971
- Richard Avedon 1923-2004
- Irving Penn 1917
Istorourien
Politikourien
Lenn ivez ar pennad Prezidanted Stadoù-Unanet Amerika
- Alexander Hamilton, soñjer politikel, politikour ;
- George Washington, Prezidant kentañ ar Stadoù-Unanet, 1789-1797 ;
- Thomas Jefferson, trede prezidant, bet ijinet gantañ lezennoù war ar berc’henniezh kefredel ;
- Bill Clinton, Prezidant, 1993-2001 ;
- Theodore Roosevelt
- John Adams
- Abraham Lincoln
- Woodrow Wilson
- John Fitzgerald Kennedy
- Franklin D. Roosevelt
- Barack Obama
Sonerien
Gwelet Sonerezh Stadoù-Unanet Amerika
Filmaozerien
Lenn pennadoù Filmaozerien amerikan, dre brantadoù.
Lennegezh
• Skrivagnerien amerikan, dre urzh al lizherenneg
Priz Nobel ar Peoc'h
- 1906 : Theodore Roosevelt
- 1912 : Elihu Root
- 1919 : Woodrow Wilson
- 1925 : Charles Gates Dawes
- 1929 : Frank Billings Kellogg
- 1931 : Jane Addams Nicholas Murray Butler
- 1945 : Cordell Hull
- 1953 : George Marshall
- 1962 : Linus Pauling
- 1964 : Martin Luther King, Jr.
- 1970 : Norman Borlaug
- 1973 : Henry Kissinger
- 1985 : Kevredigezh etrebroadel ar vezeien evit diarbenn ar brezel nukleel, Boston
- 1986 : Elie Wiesel
- 1997 : Jody Williams
- 2002 : Jimmy Carter
- 2007 : Al Gore
- 2009 : Barack Obama
Gizourien
C'hoarierion echedoù
Tud all
- Benjamin Franklin, kefredour ha politikour e-pad ar brezel dizalc'hiezh
- Thomas Alva Edison, krouer ha den afer
- Howard Hughes, nijer, produer sinema hag un oristal a zen a afer
- Stan Lee, senarioer comics, seurt bannoù-treset a bouez er Stadoù-Unanet
- Allan Pinkerton, a grouas un ajañs bras a igounierien brevez
- Paul Revere, dispac’her e-pad ar brezel dizalc’hiezh
- Harriet Tubman, a roas skoazell da gantadoù a sklavourien da dec’hel kuit e norzh ar Stadoù-Unanet a-raok ar brezel disrannidigezh
- Wilbur Wright, unan an nijerien vrudet kentañ.
Un nebeud sifroù
- Dispignoù an armeoù : 400 miliard a USD (e 2004)
- Linennoù pellgomz : 268 milion a USD (e 2003) [2]
- Pellgomzerioù hezoug : 219 milion a USD (e 2005) [2]
- Skingomzerioù : 575 milion a euroioù (e 1997)
- Skinwelerioù : 219 milion a euroioù (e 1997)
- Pellgomzerioù : 659 evit 1000 annezad
- Implijerien Genrouedad : 205 milion a USD (e 2005) [2]
- Pourchaserien moned war ar Genrouedad : 7 800 (en 2000)
- Hentoù : 6 407 637 km (en o zouez 4 164 964 km hentoù terduet) (e 2004) [2]
- Hentoù-houarn : 226 605 km (en 2004) [2]
- Hentoù : 41 009 km (en 2004) [2]
- Niver a aerborzhioù : 14 858 (en o zouez 5 119 aerborzh gant roudennoù terduet) (e 2006) [2]
Liammoù diavaez
Lec’hiennoù ofisiel:
- (en) Porched ofisiel Stadoù-Unanet Amerika
- (fr) Programmoù keleier etrebroadel skignet gant Servij kelaouiñ departamant-Stad ar Stadoù-Unanet== Notennoù ==
- ↑ J.-Y. Cleach [...], “La puissance américaine” p.104
- ↑ source : CIA - The World Factbook
- ↑ source : populationdata.net
Antigua ha Barbuda • Bahamas • Barbados • Belize • Costa Rica • Dominica • Republik Dominikan • Grenada • Guatemala • Haiti • Honduras • Jamaika • Kanada • Kuba • Mec'hiko • Nicaragua • Panamá • Saint Kitts ha Nevis • Santez Lusia • Sant-Visant hag ar Grenadinez • El Salvador • Stadoù-Unanet Amerika • Trinidad ha Tobago
Tiriadoù dalc'het
Danmark : Greunland
Frañs : Clipperton • Gwadeloup • Martinik • Saint-Barthélemy • Saint-Martin • Sant-Pêr-ha-Mikelon
Izelvroioù : Aruba • Bonaire • Curaçao • Saba • Sint Eustatius • Sint Maarten
Rouantelezh-Unanet : Anguilla • Bermuda • Inizi Gwerc'h Breizh-Veur • Inizi Cayman • Montserrat • Turks ha Caicos
|
Izili Kuzul Surentez ABU |
||
---|---|---|
Izili hollbadus | ||
Kefridi 2016-2017 | ||
Kefridi 2015-2016 | ||
2021–2022 | ||
2022–2023 |