Tres (benveg) : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet

Inline

Stumm eus an 28 Meu 2016 da 20:42

An tres (distaget [trεs:] diwar ar ger spagnolek tres, "tri") zo ur benveg-seniñ kerdiner deveret diouzh ar gitar, a soner war maezioù reter Kuba abaoe an XIX^vet kantved. Ac'haleno eo aet da Buerto Rico ha d'ar Republik Dominikan er bloavezhioù 1930 kent beajiñ betek Vec'hiko ha bezañ implijet gant sonerien Suzamerika a-bezh.
E 1892 e voe degaset an tres da Veurlarjez Santiago de Cuba gant ar soner Nené Manfugás^[1].
Hervez ar c'henelgerzoniour kuban Fernando Ortiz Fernández (1881-1969) ne voe ket ijinet an tres e Kuba end-eeun, pa oa anezhañ dija e Spagn kent an Impalaeriezh trevadennel^[2].
Perzh heverkañ ar son cubano eo an tres.

Tresero a reer e Kuba eus ur soner tres, pa reer tresista anezhañ e Puerto-Rico.

Dezverkoù

Tres kuban

Diwar prenn kasedoù moru (Gadus mohua)) e veze fardet kef-dasson ar binvioù kentañ, ha kerdin bouzelloù agouti (Dasyprocta sp.) a yae d'ober ar c'herdin. Hiziv an deiz e vez korf an tres e koad tener, e droad e koad kalet hag e gerdin e metal evel re ur gitar. Tri re gerdin zo ouzh ar benveg, alese e anv, c'hwec'h kordenn en holl eta. E pep rumm ez eus ur gordenn levn hag unan neudennet.

E Re leiañ (Dm en notadur angl-ha-sakson) e veze kentonet an tres gwechall, da lavarout eo Re-Fa-La, gant urzh an eilpennadenn gentañ : Fa-Re-La, eus ar c'herdin skiltrañ d'ar re voutañ.
Gant ar soner kuban Arsenio Rodríguez e voe degaset ar c'henton e Do muiañ (CM), Do-Mi-Sol, eilpennadenn gentañ ar c'hlotad o vezañ Sol-Do-Mi a skiltr da voud bepred. Hervez an doare hengounel e kentoner ar c'herdin evel-mañ : un eizhvedell zo etre ar c'herdin Mi (Mi3-Mi4, teir ha peder gwech skiltroc'h eget M1 ar skeul DoM), unson eo ar c'herdin Do (Do4-Do-4, peder gwech skiltoc'h eget Do1), hag un eizhvedell zo etre an div gordenn Sol (Sol4-Sol3, peder ha teir gwech skiltroc'h eget Sol1 – eilpennet eo an eizhvedell e-keñver hini ar c'herdin Mi eta) ; paotoc'h avat eo ar c'henton Mi4-Mi4, Do4-Do4, Sol4-Sol3.
Er son cibano a-vremañ e vez techet mui-ouzh-mui an treseros da gentoniñ un ton uheloc'h, e Re muiañ (DM), hag e daou zoare : La4-La3, Re4-Re4, Fa#4-Fa#4 pe La4-La3, Re4-Re4, Fa#3-Fa#4.

Tres puertorikan

Deveret diouzh an hini kuban eo an tres puertorikan, evel-just.
Tri rumm teir c'hordenn zo dezhañ, kentonet e Do muiañ : Sol4-Sol3-Sol4, Do4-Do4-Do4, Mi4-Mi3-Mi4.
Hervez hini an doare gitar anvet cuatro e Puerto-Rico eo korf ar benveg.

Liammoù diavaez

Tresero Elder González Aquino

Notennoù

↑ (es) Helio Orovio, Diccionario de la música cubana, Libros Sin Fronteras, 1992 (ISBN 978-9-9900-2508-8)
↑ (es) Fernando Ortiz Fernández, Instrumentos de música afrocubana, Editorial Música Mundana, 1998 (ISBN 978-84-86415-83-9)

Commons

Muioc'h a restroù diwar-benn

an tres

a vo kavet e Wikimedia Commons.

[1] (es) Helio Orovio, Diccionario de la música cubana, Libros Sin Fronteras, 1992 (ISBN 978-9-9900-2508-8)

[2] (es) Fernando Ortiz Fernández, Instrumentos de música afrocubana, Editorial Música Mundana, 1998 (ISBN 978-84-86415-83-9)

[1]

[2]

@@ Linenn 1: / Linenn 1: @@
 [[Restr:Trescubano.jpg|thumb|230px|<center>Un ''tres'' kuban</center>]]
 An '''''tres''''' (distaget [trεs:]  diwar ar ger [[spagnolek]] ''tres'', "tri") zo ur [[benveg-seniñ]] [[kordenn|kerdiner]] deveret diouzh ar [[gitar]], a soner war maezioù [[reter]] [[Kuba]] abaoe an {{XIXvet kantved}}. Ac'haleno eo aet da [[Puerto Rico|Buerto Rico]] ha d'ar [[Republik Dominikan]] er [[bloavezhioù 1930]] kent beajiñ betek [[Mec'hiko|Vec'hiko]] ha bezañ implijet gant sonerien [[Suzamerika]] a-bezh.<br>
-E [[1892]] e voe degaset an ''tres'' da [[Meurlarjez|Veurlarjez]] [[Santiago de Cuba]] gant ar soner [[Nené Manfugás]]<ref>{{es}} Helio Orovio, ''Diccionario de la música cubana'', Libros Sin Fronteras, 1992 {{ISBN|978-9-9900-2508-8}}</ref><br>
+E [[1892]] e voe degaset an ''tres'' da [[Meurlarjez|Veurlarjez]] [[Santiago de Cuba]] gant ar soner [[Nené Manfugás]]<ref>{{es}} Helio Orovio, ''Diccionario de la música cubana'', Libros Sin Fronteras, 1992 {{ISBN|978-9-9900-2508-8}}</ref>.<br>
-Hervez ar [[kenelgerzoniezh|c'henelgerzoniour]] kuban [[Fernando Ortiz Fernández]] ([[1881]]-[[1969]]) ne voe ket ijinet an ''tres'' e Kuba end-eeun, pa oa anezhañ dija e [[Spagn]] kent an [[Impalaeriezh trevadennel Spagn|Impalaeriezh trevadennel]].<ref>{{es}} Fernando Ortiz Fernández, ''Instrumentos de música afrocubana'', Editorial Música Mundana, 1998 {{ISBN|978-84-86415-83-9}}</ref><br>
+Hervez ar [[kenelgerzoniezh|c'henelgerzoniour]] kuban [[Fernando Ortiz Fernández]] ([[1881]]-[[1969]]) ne voe ket ijinet an ''tres'' e Kuba end-eeun, pa oa anezhañ dija e [[Spagn]] kent an [[Impalaeriezh trevadennel Spagn|Impalaeriezh trevadennel]]<ref>{{es}} Fernando Ortiz Fernández, ''Instrumentos de música afrocubana'', Editorial Música Mundana, 1998 {{ISBN|978-84-86415-83-9}}</ref>.<br>
 Perzh heverkañ ar ''[[son Kuba|son cubano]] eo an ''tres''.
 *''Tresero'' a reer e Kuba eus ur soner ''tres'', pa reer ''tresista'' anezhañ e Puerto-Rico.