Mouezh (yezhoniezh) : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet

Inline

Stumm eus an 13 Mae 2007 da 17:48

Er yezhoniezh e vez implijet an termen mouezh (saoz.: voiced) war dachenn ar fonetik hag ar fonologiezh evit komz eus unan eus an tri ferzh pennañ hervez fonetik an distagañ implijet a-gevret gant an doare distagañ hag al lec'h distagañ evit renkañ ur sonenn.

Dre vras e reer un diforc'h etre sonennoù mouezhiet ma vez lakaet kerdenn ar vouezh da froumal (d.s. [p, t, k, s]) ha sonennoù divouezh (d.s. [d, d, g, z]) ma ne froum ket kerdenn ar vouezh. Liveoù mouezh etre a c'hell bezañ avat, da skouer fri ([fri]) > ar fri ([ar v̥ri]) e rannyezhoù brezhonek zo.

Peurliesañ e vez mouezhiet ur vogalenn daoust ha ma vez implijet ivez vogalennoù divouezh e yezhoù zo, keit ha ma c'hall ur gensonenn bezañ mouezhiet pe divouezh.

Setu parioù fenomennoù kensonennel mouezhiet ha divouezh skouer implijet gant ar brezhoneg m'en devez an diforc'h-se un arc'hwel yzhadurel (gw. Kemmadur):

Kensonenn divouezh	Kensonenn mouezhiet
[p] ar penn	[b] e benn
[t̪] an tad	[d̪] e dad
[k] ho kig	[g] da gig
[f] fulenn	[v] ur fulenn (rannyezhoù zo)
[s] sail)	[z] ur sailh (rannyezhoù zo)
[ʃ] chupenn	[ʒ] ur chupenn (rannyezhoù zo)

Gwelit ivez:

@@ Linenn 1: / Linenn 1: @@
-{{LabourAChom}}
 Er [[yezhoniezh]] e vez implijet an termen '''mouezh''' ([[Saozneg|saoz.]]: [[:en:Voice (phonetics)|''voiced'']]) war dachenn ar [[fonetik]] hag ar [[fonologiezh]] evit komz eus unan eus an tri ferzh pennañ hervez [[fonetik an distagañ]] implijet a-gevret gant an [[doare distagañ]] hag al [[lec'h distagañ]] evit renkañ ur sonenn.
-Dre vras e reer un diforc'h etre sonennoù '''mouezhiet''' ma vez lakaet [[kerdenn ar vouezh]] da froumal (d.s. [p, t, k, s]) ha sonennoù '''divouezh''' (d.s. [d, d, g, z]) ma ne froum ket kerdenn ar vouezh. Liveoù mouezh etre a c'hell bezañ avat.
+Dre vras e reer un diforc'h etre sonennoù '''mouezhiet''' ma vez lakaet [[kerdenn ar vouezh]] da froumal (d.s. [p, t, k, s]) ha sonennoù '''divouezh''' (d.s. [d, d, g, z]) ma ne froum ket kerdenn ar vouezh. Liveoù mouezh etre a c'hell bezañ avat, da skouer '''''f'''ri'' ([fri]) > ''ar '''f'''ri'' ([ar v̥ri]) e [[ranyezh|rannyezhoù]] [[brezhoneg|brezhonek]] zo.
 Peurliesañ e vez mouezhiet ur [[vogalenn]] daoust ha ma vez implijet ivez [[vogalenn divouezh|vogalennoù divouezh]] e [[yezh|yezhoù]] zo, keit ha ma c'hall ur [[kensonenn|gensonenn]] bezañ mouezhiet pe divouezh.
-Setu parioù [[fonemenn|fenomennoù]] kensonennel mouezhiet ha divouezh skouer implijet gant ar [[brezhoneg]]:
+Setu parioù [[fonemenn|fenomennoù]] kensonennel mouezhiet ha divouezh skouer implijet gant ar [[brezhoneg]] m'en devez an diforc'h-se un arc'hwel [[yezhadur|yzhadurel]] (gw. [[Kemmadur]]):
 {|class="wikitable"
@@ Linenn 13: / Linenn 12: @@
 ! align=left | Kensonenn mouezhiet
 |-
-|{{IPA|[p]}} ('''''p'''in'')
+|[p] ''ar '''p'''enn''
-|{{IPA|[b]}} ('''''b'''in'')
+|[b] ''e '''b'''enn''
 |-
-|{{IPA|[t]}} ('''''t'''en'')
+|[t̪] ''an '''t'''ad''
-|{{IPA|[d]}} ('''''d'''en'')
+|[d̪] ''e '''d'''ad''
 |-
-|{{IPA|[k]}} ('''''c'''on'')
+|[k] ''ho '''k'''ig''
-|{{IPA|[g]}} ('''''g'''one'')
+|[g] ''da '''g'''ig''
 |-
-|{{IPA|[tʃ]}} ('''''ch'''in'')
+|[f] '''''f'''ulenn''
-|{{IPA|[dʒ]}} ('''''g'''in'')
+|[v] ''ur '''f'''ulenn'' (rannyezhoù zo)
 |-
-|{{IPA|[f]}} ('''''f'''an'')
+|[s] '''''s'''ail'')
-|{{IPA|[v]}}('''''v'''an'')
+|[z] ''ur '''s'''ailh'' (rannyezhoù zo)
 |-
-|{{IPA|[θ]}} ''('''th'''in, '''th'''igh)''
+|[ʃ] '''''ch'''upenn''
-|{{IPA|[ð]}} ''('''th'''en, '''th'''y)''
+|[ʒ] ''ur '''ch'''upenn'' (rannyezhoù zo)
-|-
-|{{IPA|[s]}} ('''''s'''ip'')
-|{{IPA|[z]}} ('''''z'''ip'')
-|-
-|{{IPA|[ʃ]}} ''(pre'''ss'''ure)''
-|{{IPA|[ʒ]}} ''(plea'''s'''ure)''
 |}