Paris (mab Priamos) : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet

Inline

Stumm eus an 23 Meu 2014 da 17:56

Paris ( Πάρις e gregach) a oa mab da Briam, roue Troia, ha da Hekuba, e mojennoù Hellaz kozh. Eñ an hini a voe pennkaoz d'ar brezel a voe graet da Droia.

Anvet eo ivez Aleksandros, diwar ar ger gregach Αλέξανδρος, Aléxandros, « gwarezour gwazed». Brudet eo abalamour ma'z eo gantañ e voe skrapet Elena, a voe pennkaoz da Vrezel Troia met perzh a gemer e meur a vojenn gozh all.

Ar vojenn

Yaouankiz

Pa oa dougerez Hekuba, e vamm, e hunvreas he doa ganet ur c’hef-tan a lakaas an tan e kêr. Un diouganer a lavaras e vije kiriek da zismantr Troia. Pa glevas kement-se e klaskas Priam lazhañ ar bugel. Lezet e voe gant ur mevel war ar menez Ida (Ida Troia) met un arzhez a deue d’e vagañ. Pa welas petra a c’hoarveze e teuas ar mevel da gemer ar bugel en-dro evit e vagañ er gêr e kuzh.

Hervez un doare all e voe kavet war ar menez Ida gant bugulion, hag anvet e voe Paris gante. Diwezhatoc'h an hini e vo lakaet Aleksandros dre ma oa ur mailh d'ober war-dro ar chatal.

Pa voe deuet bras e tibabas an nimfenn Œnone da bried. Honnezh a oa merc'h d'an doue-stêr Kebren, hag ur mab o doe, anvet Koritos. O dilezel a reas evit mont gant Elena.

Barnadenn Paris

Ur pennad Barnadenn Paris zo ivez.

Pa voe lidet eured Peleas ha Tetis war ar menez Olimp e oa pedet an holl zoueed evel-just. An holl? Nann 'vat, rakEris, doueez an dizemglev, ar c'hwezerez-tan anezhi, a oa bet lezet a-gostez.

Ha peogwir ne gave ket he c'hont he devoa graet he soñj kaout plijadur ivez diwar-goust ar re all. Neuze he doa kaset dezho un aval-aour a oa skrivet warnañ « d'an hini gaerañ» ( e gregach e oa Ἡ καλὴ λαϐέτω / hê kalê labetô ) : hennezh e oa « aval an dizemglev ».

Teir doueez a felle dezho kaout an aval: Atena, Hera hag Afrodite. Dre ma oa savet chao etre an teir, dre ma ne felle ket da Zeus dibab, e voe kaset Hermes da c'houlenn digant Paris tennañ tud an eured eus ar gwall blegenn ma oant bet lakaet gant an drougoberourez Eris. Rak war ar menez edo Paris o tiwall e zeñved.

Hag an teir da glask levezoniñ ar paotr yaouank gant o fromesaoù. Hera a bromete ur rouantelezh, Atena a oa prest da reiñ furnezh ha nerzh-kalon er brezel, hag Afrodite a ginnige karantez digant kaerañ plac'h Hellaz. Afrodite an hini a voe dibabet gant Paris, hag evel-se eo e voe kaset e diegezh hag e vro da get: da gentañ dre ma skrapas Elena Sparta, ar priz prometet dezhañ gant an doueez, ha goude dre ma sachas war e gein kasoni ruz an div zoueez all a reas o seizh gwellañ evit enebiñ ouzh Troia. Meneg a se a ra ar barzh Homeros en Ilias:

An distro da Droia

Ha Pâris distreiñ da Droia da-geñver ur genstrivadeg aozet gant Priam entre priñsed kêr. Ar priz? Un ejen eus Menez Ida. Met da Baris e oa al loen, lamet eo bet digantañ, ha fellout a ra dezhañ kemer perzh er genstrivadeg evit adkemer anezhañ . Trec'h eo Paris e pep kenstrivadeg. En hini diwezhañ e rank c'hoari ouzh e vreur Hektor. Da gentañ e seblant bezañ an hini kreñvañ. Met fuloriñ a ra Hektor o welout un estren, a gav dezhañ, o terc'hel penn outañ, ha setu darbet dezhañ lazhañ Paris. evit saveteiñ e vuhez e rank Paris pignat war aoter Zeus. Neuze, Kassandra, a gave un tamm tres heñvel dezhañ, da c'houlennata ar gwaz yaouank, ma kompren e oa eñ an hini e oa ar bugel dilezet. Hag ar roue Priam, bouzar ouzh rakkemennoù an tonkadur, da zegemer ar priñs en e diegezh.

Brezel Troia

E-pad seziz Troia e voe gloazet-fall gant ur saezh tennet gant Philoctète. Kaset e voe war ar menez Ida en-dro, ha goulenn a reas digant Œnone, e wreg kentañ, ober war e dro. Nac'h a reas ar wreg ha mervel a reas ar gwaz.

Peurvuiañ e vez diskouezet Paris evel ur c'haer a baotr, boned Frigia war e benn, rak brud en deus da vout Frigiad.

Liammoù diavaez

'Barnadenn Paris' gant William Etty er Lady Lever Art Gallery

@@ Linenn 4: / Linenn 4: @@
 '''Paris''' ( Πάρις e [[gregach]]) a oa [[mab]] da [[Priam|Briam]], roue [[Troia]], ha da [[Hekuba]], e mojennoù Hellaz kozh. Eñ an hini a voe pennkaoz d'ar [[brezel Troia|brezel]] a voe graet da Droia.
-Anvet eo ivez '''Aleksandros''', diwar ar ger [[gregach]] Αλέξανδρος, ''Aléxandros'', « gwarezour gwazed». Brudet eo abalamour ma'z eo gantañ e voe skrapet [[Elena]], a voe pennkaoz  da [[brezel Troia]] met perzh a gemer e meur a vojenn gozh all.
+Anvet eo ivez '''Aleksandros''', diwar ar ger [[gregach]] Αλέξανδρος, ''Aléxandros'', « gwarezour gwazed». Brudet eo abalamour ma'z eo gantañ e voe skrapet [[Elena]], a voe pennkaoz da [[brezel Troia|Vrezel Troia]] met perzh a gemer e meur a vojenn gozh all.
 == Ar vojenn ==
 === Yaouankiz ===
 Pa oa dougerez Hekuba, e vamm, e hunvreas he doa ganet ur c’hef-tan a lakaas an [[tan]] e kêr. Un diouganer a lavaras e vije kiriek da zismantr Troia. Pa glevas kement-se e klaskas Priam lazhañ ar bugel. Lezet e voe gant ur mevel war ar menez [[Ida]] (Ida Troia)  met un [[arzh]]ez a deue d’e vagañ. Pa welas petra a c’hoarveze e teuas ar mevel da gemer ar bugel en-dro evit e vagañ er gêr e kuzh.
-Hervez un doare all e voe kavet war ar menez Ida  gant bugulion, hag anvet e voe Paris gante. Diwezhatoc'h an hini e vo lakaet Aleksandros dre ma oa ur mailh d'ober war-dro ar chatal.
+Hervez un doare all e voe kavet war ar menez Ida gant bugulion, hag anvet e voe Paris gante. Diwezhatoc'h an hini e vo lakaet Aleksandros dre ma oa ur mailh d'ober war-dro ar chatal.
 Pa voe deuet bras e tibabas an [[nimfenn]] [[Œnone]] da bried. Honnezh a oa merc'h d'an doue-stêr [[Kebren]], hag ur mab o doe, anvet [[Koritos]]. O dilezel a reas evit mont gant [[Elena]].
@@ Linenn 26: / Linenn 24: @@
 Hag an teir da glask levezoniñ ar paotr yaouank gant o fromesaoù.
 Hera a bromete ur rouantelezh, Atena a oa prest da reiñ furnezh ha nerzh-kalon er brezel, hag Afrodite a ginnige karantez digant kaerañ plac'h Hellaz. Afrodite an hini a voe dibabet gant Paris, hag evel-se eo e voe kaset e diegezh hag e vro da get: da gentañ dre ma skrapas [[Elena Sparta]], ar priz prometet dezhañ gant an doueez, ha goude dre ma sachas war e gein [[kasoni]] ruz an div zoueez all a reas o seizh gwellañ evit enebiñ ouzh Troia. Meneg a se a ra ar barzh [[Homeros]] en [[Ilias]]:
-<!--   [[Homère]] fait allusion à l'événement dans quelques vers du chant XXIV de ''l'Iliade'' :
-<blockquote>
-« ...Héra et la Vierge aux yeux pers.<br />
-Ceux-là gardaient toute leur haine à la sainte Ilion,<br />
-À Priam et aux siens, depuis que Pâris aveuglé<br />
-Leur avait fait injure, en osant, sans sa bergerie,<br />
-Opter pour celle qui lui offrit l'amère luxure. »<br />
-(Traduction de Frédéric Mugler aux éditions Actes Sud, 1995)
-</blockquote>
--->
 === An distro da  Droia  ===
 Ha Pâris distreiñ da  Droia da-geñver ur genstrivadeg aozet gant Priam entre  priñsed kêr. Ar priz? Un [[ejen]] eus Menez Ida. Met da Baris e oa al loen, lamet eo bet digantañ, ha fellout a ra dezhañ kemer perzh er genstrivadeg evit adkemer anezhañ . Trec'h eo Paris e pep kenstrivadeg. En hini diwezhañ e rank c'hoari ouzh e vreur Hektor. Da gentañ e seblant bezañ an hini kreñvañ. Met fuloriñ a ra Hektor o welout un estren, a gav dezhañ, o terc'hel penn outañ, ha setu darbet dezhañ lazhañ Paris. evit saveteiñ e vuhez e rank Paris pignat war aoter [[Zeus]]. Neuze, Kassandra,  a gave un tamm tres heñvel dezhañ, da c'houlennata ar gwaz yaouank, ma kompren e oa eñ an hini e oa ar bugel dilezet.  Hag ar roue Priam, [[bouzar]] ouzh rakkemennoù an tonkadur, da zegemer ar priñs en e diegezh.
 ===Brezel Troia ===
-<!--Peu après, Pâris part dans une ambassade en [[Grèce antique|Grèce]], malgré les avertissements de Cassandre. Le prétexte est de prendre des nouvelles d'[[Hésione]], sœur de Priam donnée en mariage à [[Télamon]], roi de [[Salamine]], mais en réalité, Pâris vient chercher son dû, promis par Aphrodite. Arrivé à [[Sparte]], il est reçu par [[Ménélas]]. Profitant d'un bref voyage du roi spartiate en [[Crète]], il séduit et enlève Hélène, sa femme. Il en aura trois fils, [[Bounicos]], [[Aganos]] et [[Idacos]], et une fille, [[Héléna]]. Selon les auteurs, Hélène est enlevée de bon gré ou non. Le Troyen n'oublie pas de faire main basse également sur une partie des richesses de son hôte, le tout étant emporté à Troie. Pour venger cet affront, Ménélas demande l'appui de tous les Grecs au nom du [[Hélène (mythologie)#Les prétendants et le « serment de Tyndare »|Serment de Tyndare]], ce qui provoque la [[guerre de Troie]].
-Les dieux et les déesses de l'Olympe prennent chacun le parti d'un des protagonistes de ce conflit : Aphrodite (Vénus) est l'alliée des Troyens (elle est d'ailleurs mère de l'un d'entre eux, le prince [[Énée]]) tandis qu'Athéna et Héra, auxquelles Pâris a préféré Aphrodite, sont évidemment du côté des Grecs.
-Dans ''[[l'Iliade]]'', il y est décrit de manière peu flatteuse comme un homme à femmes avec peu de courage. Contrairement aux autres héros, c'est un archer — l'[[Arc (arme)|arc]] est une arme non noble, portée par les lâches, les traîtres ou encore les bâtards. La première fois qu'il voit Ménélas au combat, il fuit, et n'est sauvé dans son duel contre celui-ci que par Aphrodite, qui le dépose hors de la zone du combat, ce qui n'arrive jamais quand les autres dieux protègent les héros. Son propre frère Hector le traite de « Pâris de malheur », de « bellâtre, coureur de femmes et suborneur ». Néanmoins, Pâris tue trois Grecs dans les combats et blesse des guerriers tels que [[Diomède (Argos)|Diomède]], [[Machaon (mythologie)|Machaon]], [[Archiloque]] ou encore [[Palamède (mythologie)|Palamède]]. C'est lui qui, guidé par [[Apollon]], tue [[Achille]] en le frappant d'une flèche au talon.
--->
 E-pad seziz Troia e voe gloazet-fall gant ur saezh tennet gant [[Philoctète]]. Kaset e voe war ar menez Ida en-dro, ha goulenn a reas digant Œnone, e wreg kentañ, ober war e dro. Nac'h a reas ar wreg ha mervel a reas ar gwaz.
@@ Linenn 60: / Linenn 37: @@
 == Liammoù diavaez ==
-* [http://www.liverpoolmuseums.org.uk/picture-of-month/displaypicture.asp?venue=7&id=136 'Barnadenn Paris' gant William Etty] er [http://www.liverpoolmuseums.org.uk/ladylever/index.asp Lady Lever Art Gallery]
+*[http://www.liverpoolmuseums.org.uk/picture-of-month/displaypicture.asp?venue=7&id=136 'Barnadenn Paris' gant William Etty] er [http://www.liverpoolmuseums.org.uk/ladylever/index.asp Lady Lever Art Gallery]
 [[rummad:Mojennoù Hellaz]]