Magnus Clemens Maximus : diforc'h etre ar stummoù
Kempenn |
|||
| Linenn 1: | Linenn 1: | ||
[[Skeudenn:Solidus Magnus Maximus-constantinople Dep 38-7.jpg|thumb|300px|Magnus Maximus.]] |
[[Skeudenn:Solidus Magnus Maximus-constantinople Dep 38-7.jpg|thumb|300px|Magnus Maximus.]] |
||
'''Magnus Clemens Maximus Augustus''', pe '''Maximus''' pe ''Maximianus'', ([[335]]? – [[28 a viz Eost]] [[388]]), anavezet e [[Bro-Gembre]] evel |
'''Magnus Clemens Maximus Augustus''', pe '''Maximus''' pe ''Maximianus'', ([[335]]? – [[28 a viz Eost]] [[388]]), anavezet e [[Bro-Gembre]] evel [[Macsen Wledig]], a oa ur jeneral roman e Kembre. |
||
Lakaet e oa bet da impalaer an [[Impalaeriezh roman ar C'hornôg]] gant e armeoù eus [[383]] betek an 31 a viz Eost [[384]]. Goude se e teuas da vezañ kenimpalaer hervez reizh |
Lakaet e oa bet da impalaer an [[Impalaeriezh roman ar C'hornôg]] gant e armeoù eus [[383]] betek an 31 a viz Eost [[384]]. Goude se e teuas da vezañ kenimpalaer hervez reizh en Impalaeriezh roman ar c'hornôg betek e varv e [[388]], pa voe lazhet war urzh an impalaer [[Teodosius Iañ|Teodosius {{Iañ}}]]. |
||
==E vuhez== |
==E vuhez== |
||
| Linenn 9: | Linenn 9: | ||
===En Enez Vreizh=== |
===En Enez Vreizh=== |
||
Dont a reas da vezañ jeneral an arme roman e Proviñs [[Britannia]], en [[Enez Vreizh]] (pe [[Preden]]), [[Breizh-Veur]] hiziv. |
Dont a reas da vezañ jeneral an arme roman e Proviñs [[Britannia]], en [[Enez Vreizh]] (pe [[Preden]]), [[Breizh-Veur]] hiziv. Dimeziñ a reas da [[Elena]] e [[Seguntium]] ([[Caernarfon]]), a vije bet merc'h d'ur penn brezhon anvet [[Octavius]]. |
||
Dimeziñ a reas da [[Elena]] e [[Seguntium]] ([[Caernarfon]]), a vije bet merc'h d'ur penn brezhon anvet [[Octavius]]. |
|||
Anvet e vije bet da roue ar [[Brezhoned|Vrezhoned]] |
Anvet e vije bet da roue ar [[Brezhoned|Vrezhoned]] hervez ar vojenn. Un mab anvet Flavius Victor en dije bet. |
||
Un mab anvet Flavius Victor en dije bet. |
|||
Pa guitaas Breizh-Veur en dije fiziet e rouantelezh e [[Caradocus]] . |
Pa guitaas Breizh-Veur en dije fiziet e rouantelezh e [[Caradocus]] . |
||
===E Galia=== |
===E Galia=== |
||
Anvet e oa bet da impalaer gant e arme e Breizh e 383. Treuziñ a reas [[Mor Breizh]] |
Anvet e oa bet da impalaer gant e arme e Breizh e 383. Treuziñ a reas [[Mor Breizh]] en nevezamzer. Trec'h e oa bet war an impalaer [[Gratianus]] e-kichen Pariz, ha tapet e voe gantañ ha lazhet e [[Lugdunum]] ([[Lyon]] hiziv) d'ar [[25 a viz Eost]] [[383]].<br /> |
||
Mestr e oa Maximus war Galia |
Mestr e oa Maximus war Galia, ma voe anavezet evel impalaer ar C'hornôg hag '''[[augustus]]''' (dies imperii) gant impalaer ar Reter [[Teodosius Iañ|Teodosius {{Iañ}}]] d'an [[31 a viz Eost]] [[384]], da-geñver un emgav e [[Beroae]], en hanternoz da [[Trakia|Vro-Drakia]]. En ''[[Augusta Treverorum]]'' ([[Trier]]) en [[Galia]] e tiazezas e gêr-benn. <br /> |
||
Erru mat e oa d'an dud, heskinañ a reas an disivouderien. Lakaat a reas lazhañ an disivouder [[Priscillianus]] |
Erru mat e oa d'an dud, heskinañ a reas an disivouderien. Lakaat a reas lazhañ an disivouder [[Priscillianus]] ha reiñ harp d'ar gristeniezh reizhkredennek. |
||
Tri impaler a oa neuze: |
Tri impaler a oa neuze: |
||
* Maximus en [[Augusta Treverorum]] ([[Trier]]), |
* Maximus en [[Augusta Treverorum]] ([[Trier]]), |
||
*[[Valentinianus II]], gant e vamm Justine, e [[Milano]], |
*[[Valentinianus II]], gant e vamm Justine, e [[Milano]], |
||
*[[Teodosius Iañ|Teodosius {{Iañ}}]] e |
*[[Teodosius Iañ|Teodosius {{Iañ}}]] e [[Constantinopolis]]. |
||
E 387 e voe trec'h Maximus war |
E 387 e voe trec'h Maximus war [[Valentinian II]], ha kemer a reas Roma hag Italia a-bezh. |
||
Aet e oa Maximus d'ober brezel da [[Valentinian II]] ha da [[Teodosius Iañ|Teodosius {{Iañ}}]], e [[387]]. Kemer a reas Roma hag Italia penn-da-benn. |
Aet e oa Maximus d'ober brezel da [[Valentinian II]] ha da [[Teodosius Iañ|Teodosius {{Iañ}}]], e [[387]]. Kemer a reas Roma hag Italia penn-da-benn. Valentinian a eas da repuiñ da-gichen Teodosius I{{añ}}, impalaer roman ar reter, a savas a-du gantañ. |
||
==Daou enebour== |
==Daou enebour== |
||
Neuze en em glevas Teodosius ha Valentinian d'ober brezel a-enep Maximus o-daou en hañvezh [[388]]. |
Neuze en em glevas Teodosius ha Valentinian d'ober brezel a-enep Maximus o-daou en hañvezh [[388]].<br /> |
||
Trec'het e voe Maximus en [[emgann ar Save]], a-hed ar stêr [[Save]], adstêr d'an [[Danau]], nepell diouzh [[Emona]]). [[Andragathius]], ''[[magister equitum]]'' Maximus, an hini en devoa lazhet [[Gratianus]], a voe trec'het e-kichen [[Siscia]], e vreur Marcellinus e [[Poetovio]]. |
Trec'het e voe Maximus en [[emgann ar Save]], a-hed ar stêr [[Save]], adstêr d'an [[Danau]], nepell diouzh [[Emona]]). [[Andragathius]], ''[[magister equitum]]'' Maximus, an hini en devoa lazhet [[Gratianus]], a voe trec'het e-kichen [[Siscia]], e vreur Marcellinus e [[Poetovio]]. |
||
Tec'hel a reas Maximus da-vetek [[Aquilonia]], goulenn a reas truez, met dibennet e voe d'an 28 a viz Eost [[388]]. E wreg hag e ziv verc'h a voe lezet e buhez. |
Tec'hel a reas Maximus da-vetek [[Aquilonia]], goulenn a reas truez, met dibennet e voe d'an 28 a viz Eost [[388]]. E wreg hag e ziv verc'h a voe lezet e buhez. |
||
E vab |
E vab [[Victor (impalaer roman)|Victor]], a voe trec'het ha lazhet nebeut amzer goude en [[Augusta Treverorum]] gant ''[[magister peditum]]'' [[Valentinian II|Valentinian]], [[Arbogast (jeneral roman)|Arbogast]] e fin ar bloavezh-hont. |
||
<!-- |
|||
Le destin de sa famille n'est pas connu même s'il semble certain qu'ils aient survécu et que ses descendants aient continué à occuper des fonctions importantes. Une fille de Maxime, Sevira, est peut-être connue par un pierre gravée du haut [[Moyen Âge]] au pays de Galles, le [[Pilier d'Eliseg]], qui prétend qu'elle fut l'épouse de [[Vortigern]], roi des Bretons. Une autre de ses filles fut peut-être l'épouse d'[[Ennodius]], ''proconsul Africae'' ([[395]]). Leur petit-fils, [[Pétrone Maxime]], est un autre empereur au destin fatal, gouvernant Rome pendant seulement 77 jours avant d'être lapidé à mort en fuyant les [[Vandales]] le [[24 mai]] [[455]]. (A part Victor, les autres noms cités ne sont que suppositions gratuites, car non établies historiquement). |
|||
--> |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== Mojennoù == |
== Mojennoù == |
||
Hervez '''[[Historia regum Britanniae]]'' gant |
Hervez '''[[Historia regum Britanniae]]'' gant [[Jafrez Menoe]] (diazezet war mojennoù kembraek ha saoznek), e oa deuet Maximus da vout [[Roue ar Vrezhoned]] goude marv [[Octavius]], hag e oa niz d'ar roue [[Coel Hen]] dre e vreur Ioelinus. Kement-se zo diaes da grediñ: ganet e oa Maximus war-dro 335, ha marvet Coel Hen e 440<br /> |
||
Hervez mojennoù ar ''[[Mabinogi]]'', ha dreist-holl ''[[Hunvre Macsen|Breuddwyd Macsen]]'' (''Hunvre Macsen''), e timezas Maximus da |
Hervez mojennoù ar ''[[Mabinogi]]'', ha dreist-holl ''[[Hunvre Macsen|Breuddwyd Macsen]]'' (''Hunvre Macsen''), e timezas Maximus da Elen Luyddog, merc'h da unan eus pennoù ''Segontium'' (a zo Caernarfon hiziv; {{en}} [[:en:Segontium|Fort de Segontium]]). <br /> |
||
Kement-se a glot gant istor Jafrez pa skriv e oa Octavius, roue ar Vrezhoned, o klask dimeziñ e verc'h d'un den galloudus hanter-roman ha hanter-vrezhon ha reiñ rouantelezh Breizh evel argouroù d'he fried. |
Kement-se a glot gant istor Jafrez pa skriv e oa Octavius, roue ar Vrezhoned, o klask dimeziñ e verc'h d'un den galloudus hanter-roman ha hanter-vrezhon ha reiñ rouantelezh Breizh evel argouroù d'he fried. |
||
<!-- |
|||
Bien que l'histoire de leur rencontre est sans aucun doute totalement imaginaire, il existe quelques preuves de la trame de l'histoire. [[Caradocus]], roi (légendaire) de [[Cornouailles]], soutient le mariage entre la fille d'Octavius et Maxime. Maxime accepta et quitta Rome pour la Bretagne. Geoffroy prétend que Maxime rassembla une armée et ravagea les villes [[Francs|franques]] le long de son parcours. Il envahit Clausentum ([[Southampton]]) de manière involontaire et faillit se battre contre l'armée des Bretons avant qu'une paix ne soit faite. Après négociations, Maxime devint roi de Bretagne et Octavius se retira. |
|||
Les légendes galloise prétendent également qu'il fut responsable des troupes romaines du [[Pays de Galles]], 20 ans avant qu’elles ne quittent le reste de la Bretagne. Il aurait gouverné le pays de Galles. Après cinq ans de pouvoir, Maxime rassembla une vaste flotte et envahit la [[Gaule]] laissant la Bretagne sous le contrôle de Caradocus. En atteignant le royaume d'[[Armorique]], il défit le roi et tua des milliers d'habitants. Avant de repartir, il chargea [[Conan Meriadec|Conanus]] (Kynan Meriadec ou Cynan Meiriadog en [[gallois]], Konan Meriadeg ou [[Conan Meriadec]] en [[breton]]), le neveu rebelle d'Octavius, de gouverner en tant que roi le pays, alors appelé Letavia en breton, et qui prendra le nom de [[Bretagne]] ou ''Britannia minor". |
|||
Le chanteur gallois [[Dafydd Iwan]] a composé en son souvenir le chant ''Rwy yma o hyd'' (je suis toujours ici). |
|||
La mention 'Armorique' est certes donnée par Geofroy de Monmouth, et c'est ce qui fait que les historiens ont focalisé leurs recherches sur la Petite Bretagne, mais sans pouvoir identifier ni le lieu de débarquement, ni le cheminement pour aller sur Paris, puis Trèves. |
|||
Zosime, quant à lui, dit que Maxime s'est orientée vers les 'Bouches du Rhin', ce qui n'a donc a priori plus grand chose à voir avec la Petite Bretagne. Léon Fleuriot, historien breton respecté (décédé en 1987), suivant cette indication, propose de suivre cette expédition en direction de Maastricht, puis une bifurcation sur Paris avant d'obtenir la soumission de Trèves. |
|||
Cette énigme est résolue, par l'identification du lieu de débarquement à Saint-Valery-sur-Somme, autrefois Leuconos, à l'embouchure de la Somme. |
|||
Cette identification a permis en corollaire d'identifier le personnage Himbaldus au Vieux-Rouen-sur-Bresle, sur la route de St Valery à Paris. |
|||
La conclusion est que Geoffroy n'a pas 'inventé' cette expédition, mais a bel et bien raconté une véritable expédition militaire. |
|||
{{clr}} |
|||
{{Magistrat romain |
|||
| Fonction = [[Empereur romain]] |
|||
| étatboîte = uncollapsed |
|||
| Liste = Liste des empereurs romains |
|||
| Dynastie = [[Valentiniens]] |
|||
| Avant1 = [[Gratien]] ([[367]] - [[383]]) <br> [[Valentinien II]] ([[375]] - [[392]]) <br> [[Théodose Ier|Théodose I{{er}}]] ([[378]] - [[395]]) |
|||
| Actuel1 = [[Valentinien II]] ([[375]] - [[392]]) <br> [[Théodose Ier|Théodose I{{er}}]] ([[378]] - [[395]]) <br> [[Magnus Maximus|Maxime]] ([[384]] - [[388]]) |
|||
| Après1 = [[Valentinien II]] ([[375]] - [[392]]) <br> [[Théodose Ier|Théodose I{{er}}]] ([[378]] - [[395]]) |
|||
}} |
|||
--> |
|||
==Pennad kar== |
==Pennad kar== |
||
Stumm eus an 9 Meu 2014 da 10:15
Magnus Clemens Maximus Augustus, pe Maximus pe Maximianus, (335? – 28 a viz Eost 388), anavezet e Bro-Gembre evel Macsen Wledig, a oa ur jeneral roman e Kembre.
Lakaet e oa bet da impalaer an Impalaeriezh roman ar C'hornôg gant e armeoù eus 383 betek an 31 a viz Eost 384. Goude se e teuas da vezañ kenimpalaer hervez reizh en Impalaeriezh roman ar c'hornôg betek e varv e 388, pa voe lazhet war urzh an impalaer Teodosius Iañ.
E vuhez
Magnus Clemens Maximus a oa genidik eus Bro-Spagn, sur a-walc'h eus trowardroioù Valladolid.
En Enez Vreizh
Dont a reas da vezañ jeneral an arme roman e Proviñs Britannia, en Enez Vreizh (pe Preden), Breizh-Veur hiziv. Dimeziñ a reas da Elena e Seguntium (Caernarfon), a vije bet merc'h d'ur penn brezhon anvet Octavius.
Anvet e vije bet da roue ar Vrezhoned hervez ar vojenn. Un mab anvet Flavius Victor en dije bet.
Pa guitaas Breizh-Veur en dije fiziet e rouantelezh e Caradocus .
E Galia
Anvet e oa bet da impalaer gant e arme e Breizh e 383. Treuziñ a reas Mor Breizh en nevezamzer. Trec'h e oa bet war an impalaer Gratianus e-kichen Pariz, ha tapet e voe gantañ ha lazhet e Lugdunum (Lyon hiziv) d'ar 25 a viz Eost 383.
Mestr e oa Maximus war Galia, ma voe anavezet evel impalaer ar C'hornôg hag augustus (dies imperii) gant impalaer ar Reter Teodosius Iañ d'an 31 a viz Eost 384, da-geñver un emgav e Beroae, en hanternoz da Vro-Drakia. En Augusta Treverorum (Trier) en Galia e tiazezas e gêr-benn.
Erru mat e oa d'an dud, heskinañ a reas an disivouderien. Lakaat a reas lazhañ an disivouder Priscillianus ha reiñ harp d'ar gristeniezh reizhkredennek.
Tri impaler a oa neuze:
- Maximus en Augusta Treverorum (Trier),
- Valentinianus II, gant e vamm Justine, e Milano,
- Teodosius Iañ e Constantinopolis.
E 387 e voe trec'h Maximus war Valentinian II, ha kemer a reas Roma hag Italia a-bezh.
Aet e oa Maximus d'ober brezel da Valentinian II ha da Teodosius Iañ, e 387. Kemer a reas Roma hag Italia penn-da-benn. Valentinian a eas da repuiñ da-gichen Teodosius Iañ, impalaer roman ar reter, a savas a-du gantañ.
Daou enebour
Neuze en em glevas Teodosius ha Valentinian d'ober brezel a-enep Maximus o-daou en hañvezh 388.
Trec'het e voe Maximus en emgann ar Save, a-hed ar stêr Save, adstêr d'an Danau, nepell diouzh Emona). Andragathius, magister equitum Maximus, an hini en devoa lazhet Gratianus, a voe trec'het e-kichen Siscia, e vreur Marcellinus e Poetovio.
Tec'hel a reas Maximus da-vetek Aquilonia, goulenn a reas truez, met dibennet e voe d'an 28 a viz Eost 388. E wreg hag e ziv verc'h a voe lezet e buhez.
E vab Victor, a voe trec'het ha lazhet nebeut amzer goude en Augusta Treverorum gant magister peditum Valentinian, Arbogast e fin ar bloavezh-hont.
E-touez e ziskennidi e oa Olybrius, impalaer en 472, meur a gonsul hag a eskob evel Saint Magnus Felix Ennodius eskob Pavia (514-21).
Mojennoù
Hervez 'Historia regum Britanniae gant Jafrez Menoe (diazezet war mojennoù kembraek ha saoznek), e oa deuet Maximus da vout Roue ar Vrezhoned goude marv Octavius, hag e oa niz d'ar roue Coel Hen dre e vreur Ioelinus. Kement-se zo diaes da grediñ: ganet e oa Maximus war-dro 335, ha marvet Coel Hen e 440
Hervez mojennoù ar Mabinogi, ha dreist-holl Breuddwyd Macsen (Hunvre Macsen), e timezas Maximus da Elen Luyddog, merc'h da unan eus pennoù Segontium (a zo Caernarfon hiziv; (en) Fort de Segontium).
Kement-se a glot gant istor Jafrez pa skriv e oa Octavius, roue ar Vrezhoned, o klask dimeziñ e verc'h d'un den galloudus hanter-roman ha hanter-vrezhon ha reiñ rouantelezh Breizh evel argouroù d'he fried.