Nukleüs (an atomoù) : diforc'h etre ar stummoù
D Robot Ouzhpennet: lv:Atoma kodols |
D Robot Ouzhpennet: kn:ಪರಮಾಣು, simple:Nucleus (physics) Tennet: ro:Nucleu atomic |
||
Linenn 50: | Linenn 50: | ||
[[it:Nucleo atomico]] |
[[it:Nucleo atomico]] |
||
[[ja:原子核]] |
[[ja:原子核]] |
||
[[kn:ಪರಮಾಣು]] |
|||
[[ko:원자핵]] |
[[ko:원자핵]] |
||
[[la:Nucleus atomi]] |
[[la:Nucleus atomi]] |
||
Linenn 61: | Linenn 62: | ||
[[pl:Jądro atomowe]] |
[[pl:Jądro atomowe]] |
||
[[pt:Núcleo atómico]] |
[[pt:Núcleo atómico]] |
||
[[ro: |
[[ro:Nucleu atomic]] |
||
[[ru:Атомное ядро]] |
[[ru:Атомное ядро]] |
||
[[simple:Nucleus (physics)]] |
|||
[[sk:Atómové jadro]] |
[[sk:Atómové jadro]] |
||
[[sl:Atomsko jedro]] |
[[sl:Atomsko jedro]] |
Stumm eus an 23 Ebr 2007 da 17:02
An nukleüs a zo ur stroll protonoù ha neutronoù a furm « kalonenn » patrom a-vremañ an atomoù.
Hervez ar patrom-se eo kreizennet an nukleonoù (protonoù ha neutronoù) e-barzh ur volum bihan-bihan: war-dro 10-15 m eo diametr an nukleüs, e-skoaz hini an atom a zo war-dro un angström (10-10 m).
Un nukleid X a zo anezhañ un atom spisverket gant e niver mas A hag e niver atomek Z; notet e vez:
- (lenn X A, empleg eo an niver atomek).
Klotañ a ra an niver atomek Z gant an niver a brotonoù e nukleüs an nukleid, tra m'eo an niver mas kevatal da somad an niveroù a brotonoù hag a neutronoù. Dre se eo kevatal an niver a neutronoù da N = A - Z.
An nukleidoù dezho ar memes niver atomek Z a vez graet anezho izotopoù eus an elfenn a zo dezhi an niver atomek-se. Da skouer eo an hidrogen , an deuteriom D pe hag an triteriom T pe tri izotop an hidrogen.
Graet e vez izobaroù eus nukleidoù elfennoù disheñvel a zo dezho ar memes niver mas A. Da skouer ez eus izobaroù eus ar [[karbon 14|c'harbon 14] hag an nitrogen .
Mas atomek izotopek un elfenn bennak eo ar mas a glot gant NA nukleid eus ar memes izotop. NA eo niver Avogadro. Dre dermenadur ez eo an niver a atomoù a vez e-barzh 12 gramad eus izotop 12 ar c'harbon:
- NA = 12 / (mas ) (war-dro 6,022 04×1023 mol-1
Mas atomek un elfenn gimiek bennak eo keidenn liveet masoù atomek e izotopoù naturel. Elfennoù kimiek 'zo o deus izotopoù radioaktivel dezho periodennoù hir-tre, ha dre se ec'h emdro o mas atomek e-pad prantadoù hir-tre e-giz oadvezhioù geologel.
Emañ kont evel se gant an uraniom.
Gwelet ivez
Liammoù diavaez
- SCK.CEN Centre d'étude de l'Energie Nucléaire (Kreizenn studi an Energiezh Nukleel) Mol, Belgia