Llanelwy : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet

Inline

Stumm eus an 3 Mae 2013 da 20:32

Llanelwy ( pe St Asaph e saozneg) zo ur gêr vihan eus Sir Ddinbych en hanternoz Kembre, ha penn Eskopti Llanelwy en Iliz Anglikan Kembre (Yr Eglwys yng Nghymru).

Gerdarzh

Dont a ra an anv Llanelwy eus anv ar stêr Elwy. Asaph, pe Asa, eo anv ar sant brezhon, a voe eil eskob Llanelwy war-lerc'h Kentigern.

Douaroniezh

Emañ etre ar stêrioù Elwy ha Clwyd, war dro div lev hanter er c'hreisteiz da'r Rhyl ha peder lev en hanternoz da gêr Dinbych.

Istor

Hervez an hengoun e voe savet an eskopti gant Cyndeyrn, anvet ivez Kentigern pe Mungo, war-dro kreiz ar VI^vet kantved.

E Sir y Fflint e oa gwechall.

Monumantoù ha traoù heverk

Iliz-veur Sant-Asaph.

Poblañs

3 491 den hervez niveradeg 2001.

Gevelliñ

Gevellet eo Llanelwy gant Bear e Bro-Dreger.

Tud

E-touez brudetañ eskibien Llanelwy emañ

Jafrez Menoe, anvet e 1152,
Dafydd ab Owain, Eskob Llanelwy - eskob 1503-1512
William Morgan, troour ar Bibl e kembraeg.

@@ Linenn 24: / Linenn 24: @@
-<!--
-Fe'i lleolir rhwng  ar yr [[A525]]
- Mae'r [[A55]] yn osgoi'r dref i'r gogledd. Mae [[Esgobaeth Llanelwy]] yn sedd [[Esgob Llanelwy]], gyda'i [[eglwys gadeiriol]] ei hun, y lleiaf yng Nghymru. Ceir sawl adeilad hanesyddol yn y dref, e.e. yr [[elusendy|elusendai]] o'r [[17eg ganrif]] ar y Stryd Fawr lle treuliodd [[Henry Morton Stanley]] gyfnod annedwydd iawn ([[1847]] - [[1856]]).
-==Hanes==
-Credir y lleolwyd [[caer Rufeinig]] [[Varis]] yn Llanelwy, ond hyd yn hyn mae ei lleoliad yn ansicr. Gorweddai ar Fryn Polyn efallai, ger y dref. Gwyddys fod tref [[Rhufeiniaid|Rufeinig]] fechan yn Llanelwy, ar diriogaeth y [[Deceangli]].
-Dywedir fod [[Cyndeyrn]] Sant, [[esgob]] [[Ystrad Clud]] yn yr [[Hen Ogledd]] (canolbarth [[Yr Alban]] heddiw), wedi sefydlu [[clas]] yn Llanelwy tua'r flwyddyn [[560]]. Pan ddychwelodd y sant i'r Alban gadawodd y clas yng ngofal ei ddisgybl [[Asaph]] (neu 'Asa'), ac mae'r enw Saesneg yn dod o'r cysylltiad hwnnw.
-Codwyd [[eglwys gadeiriol]] ar y safle presennol tua [[1100]]. Ymwelodd [[Gerallt Gymro]] â Llanelwy yn ystod ei [[Hanes y Daith Trwy Gymru|daith trwy Gymru]] yn [[1188]].
-Cynhaliodd y [[Gwyneddigion]] [[eisteddfod]] yn y dref yn [[1790]]. Enillydd y Fedal Arian oedd y bardd [[Dafydd Ddu Eryri]] am ei [[awdl]] 'Rhyddid'.
-==Hynafiaethau==
-Codwyd eglwys gadeiriol yn Llanelwy tua [[1100]]. Cafodd ei llosgi i lawr yn [[1282]] gan luoedd [[Edward I o Loegr]] ac eto yn [[1402]] yng ngwrthryfel [[Owain Glyndŵr]]. Dioddefodd dân yn y [[Rhyfel Cartref Lloegr|Rhyfel Cartref]] hefyd. Cafodd ei hanewyddu'n sylweddol gan [[Gilbert Scott]] yn [[1869]]. (gweler [[Eglwys Gadeiriol Llanelwy]].)
-Mae eglwys y plwyf yn hynafol hefyd. Fe'i codwyd ar ddiwedd y [[13eg ganrif]] a'i chysegru i'r seintiau [[Pawl]] a Chyndeyrn, ond mae'r rhan fwyaf o'r adeiladwaith presennol yn dyddio o'r [[15fed ganrif]].
-Ger y dref ceir [[Ogofau Cae Gwyn a Ffynnon Beuno]], ogofâu [[calchfaen]] a breswylid yn [[Hen Oes y Cerrig]].
-*[[Rhosier Smyth]] - llenor a reciwsant Cymreig, ganed yn Llanelwy yn [[1541]] (m. Paris, [[1625]])
--->
 ==Tud==
 E-touez brudetañ eskibien Llanelwy emañ
@@ Linenn 52: / Linenn 29: @@
 *[[Dafydd ab Owain, Eskob Llanelwy]] - eskob [[1503]]-[[1512]]
 *[[William Morgan]], troour ar [[Bibl]] e [[kembraeg]].
+{{Kêrioù Sir Ddinbych}}
 [[Rummad:Sir Ddinbych]]