Sumer : diforc'h etre ar stummoù
D Bot: Migrating 87 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q35355 (translate me) |
Y-M D (kaozeal | degasadennoù) DDiverradenn ebet eus ar c'hemm |
||
Linenn 4: | Linenn 4: | ||
'''Sumer''' (eus an [[Akkadeg]] ''Šumeru''; [[Sumereg]] 𒆠𒂗𒂠 ''Ki-en-ĝir<sub>15</sub>'', da lâret eo "Bro an aotronez sevenaet" pe "bro c'henidik"<ref>''ĝir<sub>15</sub>'' a dalvez "genidik, lec'hel", en kenarroudoù zo e talvez ivez "nobl"[http://psd.museum.upenn.edu/epsd/epsd/e2182.html]. Ger-ha-ger, "Bro an aotronez c'henidik (lec'hel, nobl)". Stiebing (1994) a dro an anv-se gant "Bro an aotronez Brightness" (William Stiebing, ''Ancient Near Eastern History and Culture''). Postgate (1994) a soñj e oa lakaet ''en'' e-lec'h ''eme'' "yezh", hag a dro neuze "Bro ar sumereg" ({{cite book|title=Early Mesopotamia: Society and Economy at the Dawn of History|author=John Nicholas Postgate|publisher=Routledge (UK)|year=1994}}. Postgate a soñj ez eo gwirheñvel e vije aet eme, 'yezh', da en, 'aotrou', dre heñveladur kensonennoù).</ref>)<ref name="SumerFAQ">[http://www.sumerian.org/sumerfaq.htm#s37 Sumerian Questions and Answers]</ref> a oa ur sevenadur hag ur vro istorel eus kreisteiz [[Mezopotamia]], da lavaret eo Su [[Irak]] hiziv, da vare ar [[Kalkoliteg|C'halkoliteg]] hag [[Henoadvezh an arem]]. Ar Sumeridi a reer eus hec'h annezidi. |
'''Sumer''' (eus an [[Akkadeg]] ''Šumeru''; [[Sumereg]] 𒆠𒂗𒂠 ''Ki-en-ĝir<sub>15</sub>'', da lâret eo "Bro an aotronez sevenaet" pe "bro c'henidik"<ref>''ĝir<sub>15</sub>'' a dalvez "genidik, lec'hel", en kenarroudoù zo e talvez ivez "nobl"[http://psd.museum.upenn.edu/epsd/epsd/e2182.html]. Ger-ha-ger, "Bro an aotronez c'henidik (lec'hel, nobl)". Stiebing (1994) a dro an anv-se gant "Bro an aotronez Brightness" (William Stiebing, ''Ancient Near Eastern History and Culture''). Postgate (1994) a soñj e oa lakaet ''en'' e-lec'h ''eme'' "yezh", hag a dro neuze "Bro ar sumereg" ({{cite book|title=Early Mesopotamia: Society and Economy at the Dawn of History|author=John Nicholas Postgate|publisher=Routledge (UK)|year=1994}}. Postgate a soñj ez eo gwirheñvel e vije aet eme, 'yezh', da en, 'aotrou', dre heñveladur kensonennoù).</ref>)<ref name="SumerFAQ">[http://www.sumerian.org/sumerfaq.htm#s37 Sumerian Questions and Answers]</ref> a oa ur sevenadur hag ur vro istorel eus kreisteiz [[Mezopotamia]], da lavaret eo Su [[Irak]] hiziv, da vare ar [[Kalkoliteg|C'halkoliteg]] hag [[Henoadvezh an arem]]. Ar Sumeridi a reer eus hec'h annezidi. |
||
Bleuniet he deus ar sevenadur-se eus kentañ trevadenn [[Eridu]] e-doug [[Prantad Obeid]] (fin ar VI{{ |
Bleuniet he deus ar sevenadur-se eus kentañ trevadenn [[Eridu]] e-doug [[Prantad Obeid]] (fin ar VI{{vet}} milved a-raok J.K.) betek prantad Uruk (IV{{re}} milved), prantad an tierniezhioù arkaek (III{{-de}} milved) ha kresk galloud [[Babilonia]] e deroù an eil milved. Ar c'hentañ sevenadur kêr gwirion a zo anezhi. Ijinet e oa un doare skrivañ dibar gant ar Sumeridi, ar [[skritur gennheñvel]], hag ar sevenadur-se a verk eta diwezh ar [[ragistor]] er [[Reter-Nesañ]] ha deroù an [[Henamzer]] eno. Kavet ez eus bet kalz a destennoù miret mat war dablezennoù pri a ro dimp an tu da anavout gwell ar vro-se |
||
Ne hañval ket bezañ ur sevenadur semitek e-keñver e yezh, ar [[sumereg]]. . |
Ne hañval ket bezañ ur sevenadur semitek e-keñver e yezh, ar [[sumereg]]. . |
||
<!-- |
|||
--> |
|||
== Kudenn orin ar Sumeridi == |
== Kudenn orin ar Sumeridi == |
||
Linenn 18: | Linenn 14: | ||
== Keodedoù-Stad == |
== Keodedoù-Stad == |
||
[[Restr:Cities of Sumer (en).svg|thumb|240px|Kartenn eus Keodedoù-Stad Sumer]] |
[[Restr:Cities of Sumer (en).svg|thumb|240px|Kartenn eus Keodedoù-Stad Sumer]] |
||
Er IV{{ |
Er IV{{re}} milved kent J.K. e oa rannet Sumer etre un dousennad Keodedoù-Stad dizalc'h, bevennet gant [[kanol]]ioù ha mein-bonn. Kavout a raed e pep hini un templ bras gouestlet d'an doue pe d'an doueez a oa he fatrom(ez) ha renet e oant gant pep a veleg gouarner ([[ensi]]) pe a roue ([[lugal]]) liammet a dost gant lidoù relijius ar geoded. |
||
{| style="background:transparent" cellpadding="0" cellspacing="0" |
{| style="background:transparent" cellpadding="0" cellspacing="0" |
Stumm eus an 13 Ebr 2013 da 23:02
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ.
Sumer (eus an Akkadeg Šumeru; Sumereg 𒆠𒂗𒂠 Ki-en-ĝir15, da lâret eo "Bro an aotronez sevenaet" pe "bro c'henidik"[1])[2] a oa ur sevenadur hag ur vro istorel eus kreisteiz Mezopotamia, da lavaret eo Su Irak hiziv, da vare ar C'halkoliteg hag Henoadvezh an arem. Ar Sumeridi a reer eus hec'h annezidi.
Bleuniet he deus ar sevenadur-se eus kentañ trevadenn Eridu e-doug Prantad Obeid (fin ar VIvet milved a-raok J.K.) betek prantad Uruk (IVre milved), prantad an tierniezhioù arkaek (IIIde milved) ha kresk galloud Babilonia e deroù an eil milved. Ar c'hentañ sevenadur kêr gwirion a zo anezhi. Ijinet e oa un doare skrivañ dibar gant ar Sumeridi, ar skritur gennheñvel, hag ar sevenadur-se a verk eta diwezh ar ragistor er Reter-Nesañ ha deroù an Henamzer eno. Kavet ez eus bet kalz a destennoù miret mat war dablezennoù pri a ro dimp an tu da anavout gwell ar vro-se Ne hañval ket bezañ ur sevenadur semitek e-keñver e yezh, ar sumereg. .
Kudenn orin ar Sumeridi
Seblantout a ra e teuas sevenadur Sumer war-wel a-daol hag ur framm kêrioù bihan staliet mat ganti dija. E-kerzh e diorroadur e weler hini ar skritur hag ar savouriezh. Ken prim e weler an diorroadurioù e soñj an arkeologourien e c'hellfe sevenadur Sumer bezañ bet degaset eus ul lec'h all, gant alouberien da skouer. Kinniget eo bet ar Reter (Iran pe pelloc'h) ha ivez e enez Bahrein evel o lec'h orin.
Pa oa kavet tablezennoù pri raksumerek e 1961 e Tartaria (Roumania), deiziataet eus war-dro 6000 kent Jezuz-krist, e oa bet kinniget al lec'h-se ivez.
Keodedoù-Stad
Er IVre milved kent J.K. e oa rannet Sumer etre un dousennad Keodedoù-Stad dizalc'h, bevennet gant kanolioù ha mein-bonn. Kavout a raed e pep hini un templ bras gouestlet d'an doue pe d'an doueez a oa he fatrom(ez) ha renet e oant gant pep a veleg gouarner (ensi) pe a roue (lugal) liammet a dost gant lidoù relijius ar geoded.
Ar pemp keoded "kentañ" e lecc'h m'o dije renet rouanez ar prantad a-raok an tierniezhioù ;
Keodedom bras all :
(1Lec'h diasur) |
Keodedoù bihan (eus ar su d'an norzh):
(2Ur geoded a-gostez e norzh Mezopotamia) |
Notennoù
- ↑ ĝir15 a dalvez "genidik, lec'hel", en kenarroudoù zo e talvez ivez "nobl"[1]. Ger-ha-ger, "Bro an aotronez c'henidik (lec'hel, nobl)". Stiebing (1994) a dro an anv-se gant "Bro an aotronez Brightness" (William Stiebing, Ancient Near Eastern History and Culture). Postgate (1994) a soñj e oa lakaet en e-lec'h eme "yezh", hag a dro neuze "Bro ar sumereg" (John Nicholas Postgate (1994). Early Mesopotamia: Society and Economy at the Dawn of History. Routledge (UK). . Postgate a soñj ez eo gwirheñvel e vije aet eme, 'yezh', da en, 'aotrou', dre heñveladur kensonennoù).
- ↑ Sumerian Questions and Answers