Sant-Maloù : diforc'h etre ar stummoù

implijet e voe nijva Blanche-Roche e Sant-Servan gant al Luftwaffe (aerlu alaman) ^[2];
d'ar 7 a viz Kerzu 1940 e kouezhas un nijerez-anavezedenniñ Spitfire PRIV, marilhet AA792, eus ar 1st Photographic Reconnaissance Unit eus aerlu ar Rouantelezh-Unanet (Royal Air Force) e pleg-mor Sant-Maloù; lazhet e voe e sturier, douaret eo e bered Sant-Kast-ar-Gwildoù ^[3];
d'ar 27 a viz Ebrel 1942 e kouezhas un nijerez Havoc Mk I, marilhet AW398 ha kodet YP-?, eus ar 23rd Squadron Royal Air Force Volunteer Reserve eus aerlu ar Rouantelezh-Unanet (Royal Air Force) er mor nepell diouzh Kerreg "Les Haies de la Conchée" e Sant-Maloù gant tri nijour en he bourzh; unan anezhe a voe tapet d'an Alamaned, unan a varvas, ne voe ket adkavet korf an hini diwezhañ; ur bern siviled eus ar vro a gemeras perzh en obidoù ar Serjant Moore e Sant-Maloù^[4]^[5].
d'an 12 a viz Mae 1944 e kouezhas ur c'harr-nij Seafire III marilhet LR837 eus ar 88th Squadron eus ar Fleet Air Arm (aerlu morlu ar Rouantelezh-Unanet) e donvor Sant-Maloù; ne voe ket kavet korf e sturier^[6];
d'ar 7 a viz Even 1944 e kouezhas ur c'harr-nij Spitfire Mk XII kodet EB-? eus ar 41st Squadron eus ar Royal Air Force (aerlu ar Rouantelezh-Unanet) er mor nepell diouzh Sant-Maloù; ne voe ket kavet korf e sturier^[7];
d'ar 24 a viz Even 1944 e kouezhas daou garr-nij Typhoon Ib eus ar 263 Squadron Royal Air Force Volunteer Reserve (aerlu ar Rouantelezh-Unanet) e Sant-Maloù, unan, bleniet hant ur breizhveurad marilhet MN296 ha kodet HE-? e-kichen "Enez ar Be Vras" hag egile, bleniet hant ur C'hanadian marilhet MN524 ha kodet HE-? war an ti-post; an daou sturier a voe lazhet, douaret int e Dinard English Cemetery e bered nevez kumun Dinarzh^[8]^[9].
d'ar 25 a viz Gouere 1944 e kouezhas ur c'harr-nij P-38F (anvet "Katy", marilhet 42-67116 ha kodet G2-?) eus aerlu SUA (United States Army Air Forces) e traezhenn "Le Sillon" e Sant-Maloù; tapet e voe e sturier d'an Alamaned^[10];
d'an 10 a viz Eost 1944 e kouezhas ur c'harr-nij anavezedenniñ Piper L4 eus arme-zouar ar Stadoù-Unanet e donvor Sant-Maloù; lazhet e voe an daou ofisour a oa en e vourzh^[11];
d'an 31 a viz Eost 1944 e kouezhas un nijerez Halifax III, anvet "If any", marilhet MZ879 ha kodet BM-O, eus ar 433rd Squadron Royal Canadian Air Force eus aerlu Kanada er mor nepell diouzh Sant-Maloù gant c'hwec'h nijour en he bourzh; lazhet e voent holl, ne voe kavet korf ebet^[12].
emgannoù start a voe e miz Eost 1944 etre al lu alaman ha soudarded SUA ha distrujoù bras kêr.

Darvoudoù-sport a bep seurt

7 a viz Gouere 2008 : 3^de tennad-hent Tro Bro-C'hall 2008 etre Sant-Maloù ha Naoned ; aet ar maout gant Samuel Dumoulin.

Melestradurezh

Kendeuziñ kumunioù: goude an Eil brezel-bed e oa aet kalz war zigresk niver annezidi Sant-Maloù. Diwar se e oa bet divizet e 1967 kendeuziñ ar gumun gant Parame ha Sant-Servan.

Monumantoù ha lec'hioù istorel

Betek 2005 e oa al label "Kêr a istor hag a c'hlad" gant Sant-Maloù met aet eo diganti.

Iliz-veur Sant-Visant, gouestlet da sant Visant Saragosa.
Tour Solidor.
Ar c'hastell bet savet gant duged Breizh : Yann IV, Yann V, Frañsez II hag Anna Vreizh.
Ar mogerioù-kreñv.
Kenkizioù Parame

Bez ar C'hommonwealth e bered ar gumun


Bro	Niver a soudarded
Rouantelezh-Unanet	Dianv: 1 (Morlu)
Hollad	1

Ur martolod eus Morlu ar Rouantelezh-Unanet eo. Marvet eo e-pad an Eil brezel-bed ^[13].

Douaroniezh

Ur porzh a sko war Mor Breizh eo, e genoù ar Renk.

Emdroadur ar boblañs 1793-2007

^[14] E 1968 e voe staget Parame (8 811 annezad e 1962) ha Sant-Servan (14 963 annezad e 1962) ouzh Sant-Maloù.

Tud brudet

Tud bet ganet eno

Jakez Karter, ergerzhour breizhat ha dizoloer Kanada, 31 a viz Kerzu 1491 (war a seblant).
René Duguay-Trouin (1673-1736).
Pierre Louis Moreau de Maupertuis (1698-1759), jedoniour ha steredoniour.
Bertrand-François Mahé de La Bourdonnais, merdeer gall, 11 a viz C'hwevrer 1699.
François-René de Chateaubriand (1768-1848).
Roparzh Surcouf (1773-1827).
Félicité Robert de Lamennais (1782-1854).
Jean Pouliquen, nijer gall, kentañ komandant ar rejimant chase Normandi-Niemen (Gwengolo 1942-C'hwevrer 1943), 20 a viz Du 1897.

Tud bet marvet eno

Jakez Karter, ergerzhour breizhat ha dizoloer Kanada, 1añ a viz Gwengolo 1557.
Pêr ar Rouz, yezhoniour ha kelenner brezhoneg e Skol-veur Roazhon, bet savet an ALBB (Atlas Linguistique de Basse-Bretagne) gantañ etre 1911 ha 1920, 3 a viz Gwengolo 1975 e Parame.

Brezhoneg

Gwel eus Sant-Maloù

Ur skol zivyezhek zo bet savet en Deskadurezh-Stad e 2000.
E distro-skol 2009 e oa enskrivet er skol zivyezhek 0,8% eus bugale ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez ^[15].
E distro-skol 2010 e oa 28 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (0,7% eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez) ^[16].

Evit gouzout muioc'h diwar-benn stad ar brezhoneg e Sant-Maloù, kit war lec'hienn Ofis ar Brezhoneg, rubrikenn "Arsellva implij ar yezhoù", enklask dre vro : [1].

Gevelliñ

Port-Louis (Enez Maoris)

Notennoù ha daveoù

Liammoù diavaez

L'Ouest en mémoire (Ina) - Martoloded e Sant Malou 1970

[1] Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA

[2] ABSA

[3] Pertes RAF

[4] Pertes RAF

[5] u Sergeant. MOORE Luc'hskeudennoù

[6] Pertes RAF

[7] Pertes RAF

[8] Pertes RAF

[9] Resisadennoù (e galleg)

[10] Pertes USAAF

[11] Pertes USAAF

[12] Pertes RAF

[13] Commonwealth War Graves Commission

[14] EBSSA

[15] Ofis ar Brezhoneg

[16] Ofis ar Brezhoneg

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

@@ Linenn 28: / Linenn 28: @@
 * Dont a ra an anv Sant-Maloù eus ar manac'h [[Maloù]], lakaet da sant a voe eskob kentañ kêr.
 == Istor ==
-=== XX{{vet}} kantved ===
+===<small>XX{{vet}} kantved</small>===
 '''[[Eil brezel-bed]]''':
 * implijet e voe nijva ''Blanche-Roche'' e [[Sant-Servan]] gant al [[Luftwaffe (1933-1945)|Luftwaffe]] ([[aerlu]] [[alaman]]) <ref>[http://www.absa39-45.com/terrains%20bretagne/terrains_bretagne_luf.html ABSA]</ref>;
@@ Linenn 40: / Linenn 40: @@
 * d'an [[31 Eost|31 a viz Eost]] [[1944]] e kouezhas un nijerez ''[[Handley Page Halifax|Halifax]] III'', anvet "If any", marilhet  MZ879 ha kodet BM-O, eus ar ''433rd Squadron [[Royal Canadian Air Force]]'' eus [[aerlu]] [[Kanada]] er mor nepell diouzh Sant-Maloù gant c'hwec'h nijour en he bourzh; lazhet e voent holl, ne voe kavet korf ebet<ref>[http://www.absa39-45.com/airfield/pertesraf.html Pertes RAF]</ref>.
 * emgannoù start a voe e miz [[Eost]] [[1944]] etre al lu [[alaman]] ha soudarded [[SUA]] ha distrujoù bras kêr.
+===<small>Darvoudoù-sport a bep seurt</small>===
+* [[7 a viz Gouere]] [[2008]] : 3<sup>de</sup> tennad-hent [[Tro Bro-C'hall war varc'h-houarn 2008|Tro Bro-C'hall 2008]] etre Sant-Maloù ha [[Naoned]] ; aet ar maout gant [[Samuel Dumoulin]].
 == Melestradurezh ==