Eryri : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
cheñch skeudenn |
|||
| Linenn 9: | Linenn 9: | ||
==An anv== |
==An anv== |
||
[[Skeudenn:Tryfan.jpg|thumb|left|Tryfan]] |
[[Skeudenn:Tryfan.jpg|thumb|left|Tryfan]] |
||
Kred an dud eo e talv '''Eryri''' kement ha ''bro an erered'', met prouet eo bet gant [[Ifor Williams]] e talv kement hag 'Uheldir'. 'Eryrod' eo liester ordinal ar ger 'eryr', ha n'anavezer ket a c'her 'eryri' evit |
Kred an dud eo e talv '''Eryri''' kement ha ''bro an erered'', met prouet eo bet gant [[Ifor Williams]] e talv kement hag 'Uheldir'. 'Eryrod' eo liester ordinal ar ger 'eryr', ha n'anavezer ket a c'her 'eryri' evit 'eryrod'. Daoust da se e teu ''eryr'' hag ''Eryri'' eus an hevelep gwrizienn |
||
<!-- |
<!-- |
||
O'r gwreiddyn [[Indo-Ewropeaidd]] ''-er''/''-or'' ('codi') y daw'r gair Cymraeg ''eryr'' a'r gair [[Groeg]] ''oros'' ('mynydd'). Ceir enghraifft o'r gair ''eryr'' yn [[Llyfr Du Caerfyrddin]] yn yr ystyr 'glan (afon neu fôr).' Codiad tir yw 'eryr(i)' felly, 'tir uchel' neu 'ucheldir'.<ref>Ifor Williams, ''Enwau lleoedd'' (Lerpwl, 1945), t. 18.</ref> |
O'r gwreiddyn [[Indo-Ewropeaidd]] ''-er''/''-or'' ('codi') y daw'r gair Cymraeg ''eryr'' a'r gair [[Groeg]] ''oros'' ('mynydd'). Ceir enghraifft o'r gair ''eryr'' yn [[Llyfr Du Caerfyrddin]] yn yr ystyr 'glan (afon neu fôr).' Codiad tir yw 'eryr(i)' felly, 'tir uchel' neu 'ucheldir'.<ref>Ifor Williams, ''Enwau lleoedd'' (Lerpwl, 1945), t. 18.</ref> |
||
| Linenn 79: | Linenn 79: | ||
== Pignat == |
== Pignat == |
||
[[Skeudenn: |
[[Skeudenn:View from Llanberis Pass.jpg|thumb|right|Ar gwel eus Bwlch Llanberis]] |
||
Kalz tud a deu da grapat menezioù Eryri. Da sevel gant ar Wyddfa ez eer peurliesañ dre Llwybr Pen-y-Gwryd, a gemerer e preti ar Gorffwysfa, [[Pen-y-pas]], uheloc'h eget |
Kalz tud a deu da grapat menezioù Eryri. Da sevel gant ar Wyddfa ez eer peurliesañ dre Llwybr Pen-y-Gwryd, a gemerer e preti ar Gorffwysfa, [[Pen-y-pas]], uheloc'h eget Bwlch [[Llanberis]]. |
||
<!--. Mae'n hen lwybr mwynwyr sydd yn mynd heibio [[Llyn Llydaw]] a'r [[Glaslyn]] ac wedyn yn dringo'n igam-ogam i fyny Bwlch Glas. Ar wenodenn diaesañ da bignat gant ar Wyddfa eo [[Pedol yr Wyddfa]]: neuze e ranker pignat gant Crib Goch da gentañ, ha neuze kern ar Wyddfa hec'h-unan, a-raok tizhout Pen-y-pas dre lein Lliwedd. Mae'r Glyderau hefyd yn boblogaidd iawn, yn enwedig Tryfan, yr unig fynydd yng Nghymru, fe ddywedir, lle mae'n rhaid defnyddio'r dwylo yn ogystal a'r traed i gyrraedd y copa. Llwybr poblogaidd arall yn y Glyderau yw'r llwybr heibio [[Llyn Idwal]] a'r Twll Du i ben y Glyder Fach a'r Glyder Fawr. Ceir llawer llai o ddringwyr ar y rhannau llai adnabyddus o Eryri, megis Crib Nantlle. Mae poblogrwydd rhai o'r llwybrau wedi creu problem erydu, ac mae Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri wedi gwneud cryn dipyn o waith i sefydlogi rhai ohonynt. |
<!--. Mae'n hen lwybr mwynwyr sydd yn mynd heibio [[Llyn Llydaw]] a'r [[Glaslyn]] ac wedyn yn dringo'n igam-ogam i fyny Bwlch Glas. Ar wenodenn diaesañ da bignat gant ar Wyddfa eo [[Pedol yr Wyddfa]]: neuze e ranker pignat gant Crib Goch da gentañ, ha neuze kern ar Wyddfa hec'h-unan, a-raok tizhout Pen-y-pas dre lein Lliwedd. Mae'r Glyderau hefyd yn boblogaidd iawn, yn enwedig Tryfan, yr unig fynydd yng Nghymru, fe ddywedir, lle mae'n rhaid defnyddio'r dwylo yn ogystal a'r traed i gyrraedd y copa. Llwybr poblogaidd arall yn y Glyderau yw'r llwybr heibio [[Llyn Idwal]] a'r Twll Du i ben y Glyder Fach a'r Glyder Fawr. Ceir llawer llai o ddringwyr ar y rhannau llai adnabyddus o Eryri, megis Crib Nantlle. Mae poblogrwydd rhai o'r llwybrau wedi creu problem erydu, ac mae Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri wedi gwneud cryn dipyn o waith i sefydlogi rhai ohonynt. |
||
Stumm eus an 19 Kzu 2011 da 16:05
- Gwelout ivez Parc Cenedlaethol Eryri.
Eryri eo an anv a reer e kembraeg eus bro ar menezioù uhelañ en hanternoz Kembre, en-dro d'ar Ouezva, ur vro gaer a'r c'haerañ. A gozh e reer an anv eus menezieg Arfon, gant ar Ouezfa ( pe Wyddfa hervez ar c'hembraeg) evel lec'h kreiz, hag enni Glyderau, Carneddau, Crib Nantlle, Moel Hebog a Moel Siabod.
Abaoe eo bet savet Parc Cenedlaethol Eryri (Park Broadel Eryri), hag ennañ kornadoù e-maez Eryri gozh, efel Meirionnydd. A gozh e oa bevennet Eryri er c'huzh-heol hag er c'hreisteiz gant an hent eus Caernarfon da Maentwrog (dre Borthmadog), ha Betws y Coed er gevred ha Stêr Conwy er reter.
An anv
Kred an dud eo e talv Eryri kement ha bro an erered, met prouet eo bet gant Ifor Williams e talv kement hag 'Uheldir'. 'Eryrod' eo liester ordinal ar ger 'eryr', ha n'anavezer ket a c'her 'eryri' evit 'eryrod'. Daoust da se e teu eryr hag Eryri eus an hevelep gwrizienn
Douaroniezh
Kreiz Eryri eo lein ar Ouezva. En-dro dezhañ ez eus c'hwec'h keinad hir.
Er c'huzh-heol d'ar Wyddfa, emañ Mynydd Mawr, e-unan-en e gorn, hag en tu all da gêriadenn Rhyd Ddu emañ Crib Nantlle
Istor ha sevenadur
Pignat
Kalz tud a deu da grapat menezioù Eryri. Da sevel gant ar Wyddfa ez eer peurliesañ dre Llwybr Pen-y-Gwryd, a gemerer e preti ar Gorffwysfa, Pen-y-pas, uheloc'h eget Bwlch Llanberis.
Notennoù
Gwelout ivez
- Y Carneddau
- Y Glyderau
- Merlyn mynydd Cymreig
- Parc Cenedlaethol Eryri
- Listennad Menezioù Kembre
- Yr Wyddfa
Liammoù diavaez
- Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri
- Cyngor y Parciau Cenedlaethol
- Camera Gwefan Copa'r Wyddfa
- Cymdeithas Eryri
Lennadurezh
- H. C. Carr & G. A. Lister, The Mountains of Snowdonia (Crosby Lockwood, Llundain, 1925)
- W. M. Condry, The Snowdonia National Park (Collins, Llundain, 1966). Cyfres New Naturalist.
- Amory Lovins, Eryri, the Mountains of Longing (Llundain, 1972)
- F. J. North (gol.), Snowdonia (Llundain, 1949)
- Ioan Bowen Rees, Dringo Mynyddoedd Cymru (Llandybïe, 1965)
- Brinley Roberts, The geology of Snowdonia and Llŷn: an outline and field guide (1979)
- Geraint Roberts, The lakes of Eryri (Gwasg Carreg Gwalch, Llanrwst, 1995). ISBN 0-863811-338-0
- Dewi Tomos, Eryri (Cyfres broydd Cymru 16, Gwasg Carreg Gwalch, Llanrwst, 1995) ISBN 086381994x