Brezhoneg ha Bonreizh

Eus Wikipedia
Arvar zo diwar-benn neptuegezh ar pennad-mañ
ha n'eo ket savet diouzh un holloueziadur
.
Kit da welet ar gaozeadenn
Difennet skopañ ha kaozeal brezhoneg. Ur skritell a zo bet lavaret ne oa ketbet anezhi biskoazh.

Ur yezh enepbonreizhel eo ar brezhoneg, evel an holl yezhoù estreget ar galleg war zouar ar Republik c'hall.

Istor[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

E 1958, diskaret ar Pevarvet Republik C'hall, e oa bet embannet Mammlezenn (pe Bonreizh) nevez ar Pempvet Republik C'hall. Kaoz ebet ne oa enni eus yezh. Un dra anat e oa moarvat ne oa yezh all ebet er vro.

E 1992 e voe daskemmet ar Vonreizh gant ul lezenn hag e-barzh ar mellad 2 e voe lakaet kement-mañ: « La langue de la République est le français » ( ar galleg eo yezh ar Republik). Un doare all a oa d'ar frazenn da gentañ (« le français est la langue de la République »), met kemmet e oa bet dre ma klemme Kebek ha Belgia abalamour ma n'eo ket e Bro-C'hall hepken e komzer galleg.

Klemm a rae ivez difennerien ar yezhoù bihan (brezhoneg, katalaneg, okitaneg, hag all) met sklaer e voe lavaret dezho ne oa ket troet ar mellad nevez a-enep o yezhoù, pa oa bet savet evit difenn ar galleg diouzh ar saozneg.

E gwirionez e ouied dija e oa ar rouedadoù jakobin o kemer diarbennoù evit chom hep plegañ d'an emglevioù etrebroadel a denn da yezhoù ar minorelezhioù, ha dreist-holl d'an en:European Charter for Regional or Minority Languages, pe Karta ar Yezhoù Bihan, bet degemeret gant Kuzul Europa e 1992 end-eeun.

Evel-just n'eo ket bet gwelet ar Vonreizh o servij da enebiñ ouzh ar saozneg, n'eus nemet gwelout anvioù ar stalioù pe titloù ar filmoù, met gwelet mat eo bet o servij enep d'ar brezhoneg ha d'ar yezhoù all.

Ar Vonreizh hiziv[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Dre natur eta eo republikan ar yezh nemeti meneget er Vonreizh c'hall, ha dre natur eo eneprepublikan ar re all.

Kemm ar Vonreizh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Kemm mellad 2 ar Vonreizh a vez goulennet gant aozadurioù evel Kuzul Sevenadurel Breizh ha Diwan, hiraat ar mellad d'ober anv ennañ eus ar yezhoù "rannvroel" er Vonreizh.

C'hwitadenn 2008[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

E 2008 e oa bet kinniget er Vodadenn Vroadel c'hall ober anv eus ar yezhoù er mellad 1, evel peadra ar Republik. Degemeret e oa bet ar c'hinnig d'an 22 a viz Mae[1]. Chom a rae d'ar Sened da studiañ an afer.

Er Sened emañ ar senedour Jean-Luc Mélenchon oc'h ober brezel abaoe pell zo ouzh ar yezhoù, hag ouzh Diwan zoken. E 2006 en doa kenaozet ur c'hendiviz er Sened ma teuas e Françoise Morvan da gomz enep ar Garta. Efedus eo bet e stourm ha klevet eo bet e gilhog o kanañ war-lerc'h e drec'h.

Nac'het ez eus bet gant ar Sened gall kemm ar Vonreizh evit ober anv eus ar yezhoù rannvroel enni. Bet eo Mélenchon o kontañ ne oa ket a-enep ar yezhoù tamm ebet (evel ma veze kontet e 1992 ne oa ket savet ar mellad a-enep dezho ivez), met enep ma vefe stoket ouzh ar Vonreizh ha n'eo ket al lec'h dereat d'ober anv eus ar yezhoù estreget ar galleg. "Kenelourien", emezañ e vije difennerien ar yezhoù estreget ar galleg, ha republikaned vat moarvat difennerien ar brezhoneg.

Liammoù diavaez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Notennoù ha daveennoù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

  1. L'Assemblée Nationale a voté, le 22 mai, un amendement à l'article 1 de la Constitution de la République