Makuria

مقرة Makuria
Vvet kantved – 1517 →
Location of Makuria Stadoù Kristien Nubia
Kêr-benn	Dianav
Yezh(où)	Nubianeg kozh
Gouarnamant	Monarkiezh
Istor
- Krouet	Vvet kantved
- Aet da get	1517

Makuria (arabeg مقرة; al-Mukurra pe al-Muqurra) a oa ur rouantelezh lec'hiet er pezh a zo hiziv norzh Soudan ha su Egipt. Unan e oa eus rouantelezhioù nubiat a oa deuet war wel goude diskar Rouantelezh Kush a aotrounie ar rannvro etre 800 kent J-K ha 350. Da gentañ e talc'he un dachenn hag en em astenne a-hed an Nil eus an Trede Lamm-froud betek ar pempvet lamm-froud pe ar c'hwec'hvet lamm-froud. Kontrolliñ a rae ivez an hentoù-kenwerzh hag ar mengleuzioù en dezerzh. Dongola a oa e gêrbenn ha hervezi e vez anezhi gwechoù 'zo.

Gounezet e oa bet d'ar feiz kristen e fin ar VI^vet kantved met aloubet e voe Egipt gant al luioù islamat ha dispartiet e voe ar vro diouzh ar peurrest eus ar bed kristen. Ul lu arab a aloubas anezhi e 651 met faezhet e voe ha sinet e voe ur feur-skrid, baqt e anv. Goude-se e padas ar peoc'h betek an XIII^vet kantved. E-pad ar marevezh-se e vrasaas Markuria. Stagañ a reas e amezeg an norzh, Nobatia e-pad an aloudabeg arab pe e-pad ren ar roue Merkurios.

Goude an XIII^vet kantved e krogas ar rouantelezh da ziskar abalamour da drubuilhoù diabarzh ha da aloudabegoù egiptat. Fontañ a rae er XIV^vet kantved ha skrapet e voe e dachenn gant meuriadoù kantreat.

Andonioù

An hini gwellañ anavezet eus ar rouantelezhioù nubiat eo Makuria met bez' ez eus kalz traoù ha n'ouzer ket diwar he fenn. An andon pennañ a geleier a-zivout hec'h istor a zo danevelloù ar veajourien arab a weladennas ar rannvro e-pad ar prantad-hont. Kalz a ziaezamantoù a zo gant ar re-se rak ne blije ket dezho o amezeien gristen hag o skridoù a ro ur pouez re vras d'ar bec'hioù etre Makuria hag Egipt ha dedenet e voent gant ar brezeloù etre Makuria hag Egipt. An direizhadenn bennañ a oa Ibn Selim el-Aswani, un diplomat egiptat en doa beajet da _zDongola pa oa Makuria unan eus stadoù pouezusañ er rannvro, ha lezet en deus un taolennadur resis anezhi deomp-ni.

Daveoù

• Adams, William Y. Nubia: Corridor to Africa. Princeton: Princeton University Press, 1977.
• Adams, William Y. "The United Kingdom of Makouria and Nobadia: A Medieval Nubian Anomaly." Egypt and Africa: Nubia from Prehistory to Islam edited by W.V. Davies. London: British Museum Press, 1991.
• E.A. Wallis Budge. A History of Ethiopia: Nubia and Abyssinia, 1928. Oosterhout, the Netherlands: Anthropological Publications, 1970.
• Godlewski, Wlodzimierz. "The Birth of Nubian Art: Some Remarks." Egypt and Africa: Nubia from Prehistory to Islam edited by W.V. Davies. London: British Museum Press, 1991.
• Jakobielski, S. "Christian Nubia at the Height of its Civilization." UNESCO General History of Africa, Volume III.
• Kropacek, L. "Nubia from the late twelfth century to the Funj conquest in the early fifteenth century", UNESCO General History of Africa, Volume IV.
• Michalowski, K. "The Spreading of Christianity in Nubia." UNESCO General History of Africa, Volume II.
• Shinnie, P.L. Ancient Nubia London: Kegan Paul, 1996
• Shinnie, P.L. "Christian Nubia." The Cambridge History of Africa: Volume 2, From c. 500 BC to AD 1050. editor J. D. Fage. Cambridge: Cambridge University Press, 1979.
• Shinnie, P.L. & M. "New Light on Medieval Nubia." Journal of African History. VI, 3. 1965.